نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسنده
موسسه حکمت و فلسفه ایران
چکیده
معرفت پیشینی دارای تعاریف زیادی در فلسفة غرب دارد که رایج‌ترین آنها، استقلال توجیه گزاره از تجربة حسّی است. تجربه در تعریف فوق، باید به معنای تجربة حسّی ظاهری، تعبیر شود؛ چرا که در غیر این‌صورت، این تقسیم، از بین می‌رود و مصداقی برای گزارة پیشینی باقی نمی‌ماند. ضرورت در محلّ بحث این مقاله، به معنای وجوب است که یکی از مواد ثلاث مطرح در علم منطق است. به نظر می‌رسد تفکیک پلنتینجا میان ضرورت عینی و قضیّه‌ای، هر چند به لحاظ مفهومی، قابل قبول است، لیکن به لحاظ مصداقی ثمره‌ای ندارد. نویسنده معتقد است که میان معرفت پیشینی و ضرورت، رابطة ملازمه برقرار است؛ یعنی هر معرفت پیشینی، لزوماً ضروری نیز است؛ لیکن این سخن که معرفت پسینی نمی‌تواند حاوی ضرورت باشد – ضرورت به معنای مادّه، نه به معنای جهت – و ضرورت منحصر در معرفت پیشینی است، محل اشکال است، هر چند ضرورت به معنای جهت، تلازم با پیشینی بودن معرفت دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Review on the Relationship between a Priori knowledge and Necessity
چکیده [English]
A Priori knowledge has many definitions in the West philosophy, most famous of them, is independence proposition, s justify than sensory experience.
Experience in the above definition, it means a surface and sensory experience, otherwise, this division disappears and there remains no instance of a prior statement.
Necessity in this article, means Vojoob - one of the trinal Mavadd presented in Logic-.
It seems that the plantinga, s separation between objective and propositional nessesity, has not any affect extensionally, although it is acceptable conceptually.
For author, there is essential relation between a prior knowledge and necessity, ie, all of a priori knowledge is essentially necessary. But this speech that there is not any a posteriori proposition contain the necessary knowledge and the necessary knowledge, is unique in a priori one, is a false speech – if the necessity means Vojoob, one of the trinal Mavadd - although necessary that means Jihah, has correlation with a priri knowledge.
کلیدواژه‌ها [English]
- a priori knowledge
- experience
- objective nessesity
- propositional nessesity
- استیوپ، میتاس، 1383، معرفت پیشینی، ترجمة پرویز فطورچی، مجلة ذهن، ، شمارة 20، صص 55 - 84
- حلّی، حسن بن یوسف بن علی بن مطهّر ابومنصور ، 1381، الجوهر النضید، قم، انتشارات بیدار.
- سعیدی مهر، محمّد، 1383، جهت جمله‌ای و جهت شیء، مجلّة پژوهشنامة فلسفة دین، صص 125-148، بهار و تابستان.
- سلیمانی امیری، عسکری، 1378، سرشت کلّیّت و ضرورت، پژوهشی در فلسفة منطق، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
- طاهری خرّم آبادی، 1390، سیّد علی، معرفت پیشین، چاپ اوّل، قم ، انتشارات مؤسّسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
- طباطبائی، سیّد محمد حسین، 1416، نهایه الحکمه، چاپ سیزدهم، قم، موسسه نشر اسلامی (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)،
- جوادی، محسن و غفاری قره‌باغ، سیّد احمد، بررسی ارتباط ضرورت با گزارة پیشینی، مجلة پژوهشهای فلسفی-کلامی، سال دوازدهم، شماره چهارم، 1390 ش.
- کانت، ایمانوئل، سنجش خردناب، سنجش خردناب، ترجمة میرشمس‌الدین ادیب سلطانی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- کریپکی، شاؤل، 1381، نام گذاری و ضرورت، ترجمه کاوه لاجوردی، تهران، انتشارات هرمس.
- لاریجانی، صادق، 1375، فلسفه تحلیلی 3؛ دلالت و ضرورت، قم، نشر مرصاد.
- مصباح یزدی، محمد تقی، 1384، شرح برهان شفا، قم، مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- موزر، پال، 1383، معرفت پیشینی، ترجمه رحمت ا ... رضایی، مجله ذهن، شماره 20، ، صص 111-120.
- مینار، لئون، 1370، شناسایی و هستی، ترجمة علی‌مراد داودی، چاپ سوم، تهران، انتشارات دهخدا.
- یوینگ، آلفرد، سیرینگ، 1378، پرسش‌های بنیادین فلسفه، ترجمة محمود یوسف ثانی، تهران، انتشارات حکمت.
- Ayer, A.J. 1956, The problem Of Knowledge.University of London.
- Boghossian, Paul and Peacocke, Christopher, (2000) New Essays on the a priori, Oxford.
- Bonjour, Laurence., 1985, The Structure of Empirical Knowledge, Cambridge, Mass: Harvard University Press,.
- Casullo, Albert, 2003, A Priori Justification, Oxford: Oxford University Press,
- Casullo, Albert., 1987, Kripke on the a Priori and the Necessary, in: a Priori Knowledge, ed. Paul. K. Moser, Oxford University Press, New York.
- Chisholm, Roderick, M., 1989, Theory of Knowledge. 3rd ed. Englewood Cliffs: N. J. Pretice Hall.
- Craing, Edward, 1998, Routledge Encyclopedia of Philosophy, London: Routledge.
- Dancy, J., 1986, an Introduction to Contemporary Epistemology, New york, basil Blackwell Inc.
- Hamlyne . d . w . 1967, A Priori , in Encyclopedia of Philosophy , vol 1 and 2 ed. Paul Edwards , New York , Macmillan Pablishing co .
- Kitcher, 1983, the Nature of Mathematical Knowledge, New York: Oxford University Press,
- Kripke, Saul Aaron, 1987, "A Prori Knowledge, Necessity, and Contingency", in A Priori Knowledge, ed. Paul Moser, New York, Oxford University Press,
- Kripke, Saul Aaron, 1980, Naming and Necessity (Cambridge: Cambridge University Press,
- Lewis, David., 2005, on the Plurality of Worlds, Malden, Blackwell.
- Moser, Paul, K., 1987, a Priori Knowledge, Oxford: Oxford University Press.
- Putnam, Hilary, 1983, "Analyticity and Apriority: Beyond Wittgenstein and Quine," in Realism and Reason: Philosophical Papers, Vol. 3 (Cambridge: Cambridge University Press,).
- Plantinga, Alvin. 1974, The Nature of Necessity, Oxford, Clarendon Press.
- Plantinga, Alvin. 1969, De re et de dicto, Nous 3:235-258.
- Swinburne, R, G., 1987, Analycity, Necessity, and Apriority, in: a Priori Knowledge, Moser, Paul, K., Oxford: Oxford University Press.
)