نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
جریان اخوان المسلمین با پشتوانه بیداری اسلامی برخاسته از تفکرات جمال الدین اسد آبادی و محمد عبده سعی در ارائه منهجی معتدل و موافق با سیره سلف در حوزه عقاید و مبانی کلامی داشته است؛در این میان اتهام سلفیه سنتی معاصر به این جریان مبنی بر ارائه ندادن منهجی روشمند در زمینه عقاید و تساهل در امر ترویج توحید ناب،تطبیق اندیشه های این دو جریان را اجتناب نا پذیر می نماید.سلفیان سنتی با طرح پاره ای از اندیشه های اخوانیون همچون معرفی مکتب تفویض به عنوان منهج سلف،بر شمردن استغاثه به عنوان امری محرم،رای به خروج مساله توسل از مباحث عقیدتی،تجویز شد رحال برای زیارت قبور،توجه به تقریب مذاهب و تعامل با اهل کتاب و مشروع دانستن تصوف به مبتدع بودن اخوانی ها تصریح دارند.در نهایت باید تاکید نمود جمود گرایی و جزم اندیشی قاطبه سلفیه در تعامل با عقاید مخالفین جریان اعتدال گرای اخوان المسلمین را نیز در شمار جریان های متخاصم با منهج سلف قرار داده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Salafism in the Theological Thought of Muslim Brotherhood Community
نویسندگان [English]
- hamid imandar
- hamed mostafavi fard
Mashhad Ferdowsi University
چکیده [English]
The Muslim Brotherhood movement with the backing of Islamic awakening originated from the thoughts of Jamaluddin Asad Abadi and Mohammed Abduh has tried to provide a moderate demonstration of theological beliefs in agreement with the life history of the pious ancestors. With the accusations made by contemporary traditional Salafism against this movement on this basis that they are short of providing a methodological demonstration of beliefs and their being lenient in disseminating pure monotheism highlights the need for a comparative study of the thoughts of the two movements. By propounding some thoughts of the Muslim Brotherhood, such as divine attributes, asking for help from the righteous, resorting to the righteous, visitation of tombs, attention to approximation of different theological schools, religious interaction with Christians and Jews, and legitimizing Sufism, the traditional Salafists emphasize religious dissonance of Muslim Brotherhood. Finally, it should be emphasized that the dogmatic approach of Salafists in their interaction with the opposite belief systems has placed the moderate movement of Muslim Brotherhood among the movements hostile to the demonstration of pious ancestors.
.
کلیدواژه‌ها [English]
- Muslim Brotherhood
- Salafism
- beliefs
- theology
- نابع فارسی و عربی
- ابن تیمیة، احمد بن عبدالحلیم، م728ق،مجموعة التفسیر شیخ الاسلام، مطبعه بمبئی، ۱۹۵۴م.
- ابن تیمیه ،احمد بن عبدالحلیم ،م728ق،الفتوی الحمویه الکبری، دارالصمیعی،الریاض، 1998م
- ابن تیمیه،احمد بن عبد الحلیم،التدمریه تحقیق الاثبات للاسماء و الصفات،دار العبیکان ،الریاض،2000م.
- ابن تیمیه،احمد بن عبد الحلیم،م728ق،الاسماء و الصفات،بیروت،دارالکتب العلمیه،1998م.
- ابن عبد الوهاب، محمد، کشف الشبهات، دار الایمان، الاسکندریه، بی جا،بی تا
- ابن کثیر،اسماعیل بن عمر،تفسیر القران العظیم ،دار الکتب العلمیه،بیروت،1998م.
- الارنؤوط،عبد القادر،م2005م،مجموعه التوحید،دمشق،دار البناء،1987م.
- الاشقر ،عمر سلیمان، اسماء الله و صفاته فی معتقد اهل السنه و الجماعه، دار النفائس، عمان ، بی جا،بی تا
- الاشقر،عمر سلیمان، العقیده فی الله،دار النفائس،اردن،1389ش
- آل طاهر، ابو معاذ رائد، البراهین العتیده فی کشف احوال و تاصیلات علی الحلبی الجدیده ،بی جا،بی تا
- آل نصر، محمد موسى ،التبدید لظلمات من خالف التوحید، بی جا،بی تا
- الالبانی، محمد ناصر الدین ، م1999م، شرح العقیده الطحاویه، بیروت، المکتب الاسلامی، 1984م
- آلوسی،سید محمود،روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم،بیروت،دار الکتب العلمیه ،1415ه.
- امیرخانی، علی، معاصر، ابوالاعلی مودودی و جریان نوسلفی‌گری، مجله معرفت کلامی،سال اول، شماره سوم پائیز 1389ش، ص143.
- البریکان، عبد الله، معاصر، منهج شیخ الاسلام ابن تیمیه فی تقریر عقیده التوحید، القاهره، دار ابن عفان، بی تا.
- بن باز ،عبد العزیز ،تنبیهات هامه علی ما کتبه الشیخ الصابونی،البحوث الاسلامیه،العدد 10 ،1404 ق.
- بن باز ،عبد العزیز، م1999م، شرح کتاب التوحید، طنطا ، دار الضیاء للنشر، 2001م.
- بن باز، عبدالعزیز، م1999م، مجموع فتاوی للشیخ بن باز ، محقق:محمد بن سعد شویعر، دار القاسم،1420ه.
- البناء،حسن،الاصول العشرین، بی جا،بی تا
- البناء،حسن،العقائد،دار الشهاب،بی جا،بی تا
- البناء،حسن،رساله التعالیم، بی جا،بی تا
- البناء،حسن،مجموعه رسائل حسن البناء،طبعه دار القران الکریم، بی جا،بی تا
- البناء،حسن،مذکرات الدعوه و الداعیه،مطابع الزهراء للاعلام العربی،1410ق
- البهنساوی،سالم،شبهات حول الفکر الاسلامی المعاصر،دار الوفاء،قاهره،بی تا
- التلمسانی ،عمر،بعض ما علمنی الاخوان،انتشار در پایگاه اینترنتی ویکی اخوان
- التلمسانی، عمر،حسن البنا القائد الملهم الموهوب ، بی جا،بی تا
- التلمسانی،عمر،شهید المحراب،دار التوزیع و النشر الاسلامیه،قاهره،بی تا
- تویجری،حمد،الاجابه الجلیه علی الاسئله االکویتیه، بی جا،بی تا
- الحاشدی،فیصل بن عبده،رساله اخویه،دار الاثار،صنعاء،بی تا
- حوی،سعید، تربیتنا الروحیه، دار السلام، قاهره، 1430ق
- حوی،سعید،الاسلام، دار السلام، قاهره، 2001م
- حوی،سعید،جولات فی الفقهین الکبیر و الاکبر،دار الارقم،عمان،1410ق
- الحوالی،سفر بن عبدالرحمن ،ظاهرة الإرجاء فی الفکر الإسلامی،رساله الدکتوراه جامعة أم القرى،کلیة الشریعة والدراسات الإسلامیة،قسم الدراسات العلیا الشرعیة،فرع العقیدة،1405ه.
- الخراشی،سلیمان بن صالح،القرضاوی فی المیزان،دار الجواب للنشر و التوزیع،الریاض،1999م
- الخراشی،سلیمان بن صالح،محمد عماره فی میزان اهل السنه و الجماعه،دار الجواب،1413ق
- الدویش، احمد، معاصر، فتاوی اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه و الافتاء، اداره البحوث العلمیه و الافتاء، ریاض، دارالموید، 1424ق
- رمضانی، عبد المالک بن أحمد، خرافه حرکی، دار الامام احمد،مکه،2004م
- السیسی،عباس،فی قافله الاخوان المسلمین،دار الطباعه و النشر و الصوتیات،قاهره،1407ق
- طحان،مصطفی،شبهات و ردها،انتشار در پایگاه اینترنتی ویکی اخوان
- عبدالحلیم،محمود،الاخوان المسلمون احداث صنعت التاریخ،دار الدعوه، بی جا،بی تا
- عثمان،محمد فتحی،السلفیه فی المجتمعات المعاصره،دار القلم ،الکویت،1981م
- عثیمین، صالح، م1421ق، فتاوی نور علی الدرب، موسسه الشیخ عثیمین الخیریه القصیم، 1430ه.
- العجمی،محمد،وقفات مع الکتاب للدعاه فقط،الجهراء،الکویت،1409ق
- العماد ،عصام،روشی نو و صحیح در گفتگو با وهابیت ،ترجمه حمید رضا غریب رضا ،دهکده جهانی آل محمد(ص) ،تهران،1386 ش.
- عماره،محمد، التراث فی ضوء العقل،بیروت،دارالوحدة، 1984م.
- عماره،محمد، العرب و التحدی،دارالشروق، قاهره ، 1991م.
- عماره،محمد،الاسلام و فلسفه الحکم،دار الشروق،قاهره،1989م
- غزالی ،محمد ،کیف نفهم الاسلام، دار الکتب الحدیثه، قاهره، 1377ق
- الغزالی،محمد،عقیده المسلم،نهضه مصر،قاهره،2003م
- الغزالی،محمد،هموم داعیه،دار القلم،دمشق،2000م
- الفوزان صالح بن فوزان بن عبد الله ،حقیقه الدعوه الی الله، بی جا،بی تا
- الفوزان صالح بن فوزان بن عبد الله، البیان لأخطاء بعض الکتاب،دار ابن الجوزی ، ریاض ،1427ق
- الفوزان صالح بن فوزان بن عبد الله،الاجوبه المفیده، بی جا،بی تا
- القرضاوی،یوسف،فتاوی معاصره،مکتبه وهبه،قاهره،بی تا
- قطب ،محمد،مفاهیم یجب ان تصحح ،دارالشروق،بیروت ،الطبعه الرابعه،1998م.
- قطب ،محمد،واقعنا المعاصر، دارالشروق،بیروت ،الطبعه الاولی،1997م.
- قطب،سید بن ابراهیم شاذلی،فى ظلال القرآن،دارالشروق،قاهره،،چاپ هفدهم،1412ه.
- گروه مولفان، السلفیه الجامیه،مرکز المسبار للدراسات و البحوث ،دبی، الطعبه الاولی، 2012م
- متولی، تامر محمد محمود ،منهج الشیخ رشید رضا فی العقیده ،دار ماجد، 2004 م
- المغراوی، محمد بن عبد الرحمن، المفسرون بین الاثبات و التاویل، موسسه الرساله، 2000م
- المهلهل،جاسم،للدعاه فقط، بی جا،بی تا
- النجمی،احمد بن یحیی،الفتاوی الجلیه عن المناهج الدعویه،دار الفرقان،عجمان،2000م
- الندوی،ابوالحسن ،التفسیر السیاسی للاسلام،دارالغد،المنصوره،بی تا.
- الندوی،ابوالحسن، الارکان الاربعه،دار القلم،دمشق،1420ق
- الندوی،ابوالحسن،العقیده و العباده و السلوک،دار القلم،الکویت،1983م
- الهضیبی، حسن، م1973م، دعاه و لا قضاه،بی جا،بی تا
- الوادعی،مقبل بن هادی،تحفه المجیب على أسئلة الحاضر والغریب،دار الاثار،صنعاء،2003م
- منابع لاتین:
- Hashmi Sohail h. ,Fundamentalism :Encyclopedia of Islam and the Muslim word, Martin Macmillan Reference USA, 2004
- . 2.Gabby, R. ,The Prospects of Islamic Revivalism, Quadrant v.27, 1983
- Landau, J.M. , Islamisn and Secularism:the Turkism Case, Jerusalem, Magnes Press, 1981
- Maclean lain, Oxford Concise Dictionary of Politics, Oxford, Oxford University Press, 1996
- Saivetz C.R. ,Political Islam:the View from Moscow, Middle East Focus, v.7 1984 .5
- .Huourani A. Arabic Thougth in the Liberal Age, Cambridge: Cambridge 6
- university Press,1983
)