نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

شاکله‌سازی قوة خیال یکی از مباحث نقد عقل محض کانت است که اهمیت آن مورد مناقشة شارحان قرار گرفته است؛ برخی آن را بحثی تصنعی پنداشته‌اند و برخی ضروری. سخن نگارنده در این مقال، ضرورت این بحث برای نقد اول کانت است. البته شاکله‌ها چنانکه کانت می‌پنداشت، منحصراً زمانی نیستند بلکه «مکان» نیز حداقل در بعضی از شاکله‌ها دخیل است. کانت به واسطة شاکله‌ها از سویی، کارکرد «ابژکتیو» مقولات محض فاهمه را در شناخت نظری ما تبیین می‌کند و بدین‌وسیله خود را از شک هیومی‌می‌رهاند؛ و از سوی دیگر، شناخت سنتی مابعدالطبیعه را به چالش می‌کشاند. از نظر وی، نهایت شناخت نظری ما مجموع اعیان زمانی- مکانی از مجرای خیال است و فراروی از این محدوده نارواست.

کلیدواژه‌ها