نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
2 استاد دانشگاه تهران
چکیده
مبانی معرفتی و زمینه‌های غیرمعرفتی، شیوة شکل‌گیری و روش‌شناسی بنیادین نظریه‌ها و انـدیشه‌های انـدیشمندان را تعیین مـی‌کنند. خـواجهنصیـرالدین طـوسی، پس از ابنسینا مفصل‌ترین مباحث را دربارة تدبیر منزل بیان کرده است؛ اگرچه در آثارش بهطور مستقیم به مبانی معرفتی و روشی تدبیرمنزل نپرداخته است.هدف این نوشتار، تبیین روش‌شناسی معرفتی خواجهنصیر در تدبیرمنزل است و به این پرسش پاسخ می‌دهد که حکمت منزلی خواجهنصیر برمبنای چه روش‌شناسی معرفتی استوار است؟ تدبیرمنزل خواجه با تکیه بر مبانی و روشهای متنوع مانند دینمداری، مدنیت‌گرایی، عقلگرایی، اخلاقگرایی، سنتگرایی و غایت‌نگری روش‌شناسی بنیادینی را مطرح میکند که در آن مجموعهای از احکام، بایدها و نبایدها و تکالیف برای ساماندهی زندگی سعادتمند و ایدهآل ترسیم میشود. روش‌شناسی معرفتی او، یاریگری مدبِّر برای هدایت منزل و دستیابی به سعادت دنیوی و اخروی است و بر سبک زندگی اسلامی و سنتی تأکید میکند. این نوشتار، به روش تحلیلی- توصیفی، روش‌شناسی معرفتی خواجهنصیر در تدبیرمنزل را بررسی و به تأثیر آن در سبک زندگی می‌پردازد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Khajeh Nasiraldin’s methodology in house planning and its influence on life style
نویسنده [English]
- soghra salehi 1
1 Member of faculty of culture, art and communication research
چکیده [English]
The cognitive and non-cognitive basics and fields determine formation methods and fundamental methodology of theories and thoughts of scholars. Khajeh Nasiraldin Toosi, have explained the most expanding arguments regarding the house planning following Avicenna; though he never dealt directly the cognitive and method basics of such planning.
This research aimed at explaining Khajeh Nasir’s methodology in house planning as well as to answer this question that on what cognitive methodology Kahejh Nasir had relied for house wisdom? The method Khajeh Nasir took in this planning discusses the fundamental methodology where a set of orders, musts and must not’s and duties are given for organizing prosperous and ideal life emphasizing various basics and methods including religion, civilization, wisdom, ethics ,and goal orientation and traditionalism and sentimentalism.
His cognitive methodology is a decisive aid for guiding family and achieving the worldly and hereafter prosperity and emphasizes Islamic and traditional lifestyle. This research investigates Khajeh Nasir’s method in house planning through an analytic- descriptive method and points out its influence on the lifestyle.
کلیدواژه‌ها [English]
- methodology- house planning- practical wisdom- lifestyle
- Khajeh Nasir
- الأعسم، عبدالأمیر، الفیلسوف نصیرالدین الطوسی، چ2، بیروت، دارالاندلس، 1980.
- ابراهیمزاده، نبیالله، "عقل در تفکر اسلام و غرب"، پیام حوزه، شمارة32، 1380.
- ابراهیمیدینانی، غلامحسین، نصیرالدین‌طوسی(فیلسوف گفتوگو)، چ3 ، تهران، هرمس، 1389.
- امیریخراسانی، احمد، شریفپور، عنایتالله وکاشانی، علیرضا، "تدبیرمنزل در اخلاق ناصری و
- اخلاق جلالی"، نثرپژوهشی ادب فارسی، شمارة42، سال بیست، ص31-1، 1396.
- بخشی، منصوره، صادقیحسنآبادی، مجید و امامیجمعه، سیدمهدی، "جایگاه زن در نظام
- اجتماعی و خانواده از نگاه فارابی، ابنسینا و خواجهنصیر"، حکمت سینوی، سال بیست و دوم،
- شمارۀ پنجاه و نهم ، ص25-5، 1397.
- بلالی، اسماعیل، "رابطه مذهب و خانواده در غرب"، مطالعات راهبردی زنان، شمارة بیست و
- هفتم، ص275-257، 1384.
- پـارسانیا، حمید،" نظـریه و فـرهنگ: روش‌شنـاسی بنیـادین تکوین نظریه‌های علمی"، راهبرد
- فرهنگ، شمارة بیست و سوم، ص28-7، 1392.
- جوادی آملی، حسن، مفاتیحالحیات، قم، نشر اسراء، 1391.
- سلیمانیبهبهانی، عبدالرحیم وسید قاسم کیائی، "روش‌شناسی کلامی خواجهنصیرالدین طوسی"،
- کلام اسلامی، دورة بیست و چهارم، شمارة 95، ص 157-133، 1394.
- طوسی، نصیرالدین، رسالة تصورات در مابعدالطبیعه، چاپ بمبئی، 1950.
- ______، تلخیصالمحصل، چ2، بیروت، دارالاضواء، 1405ق.
- ______، قواعدالعقاید،ج1، تحقیق علی ربانیگلپایگانی، قم، انتشارات حوزه علمیه، 1416ق.
- ______، شرحالاشارات و التنبیهات، ج3، چ2، قم، نشر البلاغه، 1375.
- ______، اساس‌الاقتباس، خواجهنصیر طوسی، تصحیح مدرس رضوی، تهران، انتشارات
- دانشگاه تهران، 1355.
- ______، رساله النفوسالارضیه(ضمیمه تلخیصالمحصل)، تهران، مؤسسة مطالعات اسلامی
- شعبه تهران، دانشگاه مک گیل، کانادا، 1359.
- ______، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، چ3، تهران، خوارزمی،
- ______، ف‍ص‍ول، ترجمة رکنالدینمحمدبنعلی گ‍رگ‍ان‍ی‌‌اس‍ت‍رآب‍ادی، ب‍ه‌ک‍وش‍ش م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی
- دان‍ش‌پ‍ژوه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، بی‌تا.
- فرانکل، ویکتور، انسان در جستجوی معنای غایی، ترجمة احمد صبوری و عباس شمیم، تهران،
- صدا، قصیده، 1381.
- فروند، ژولین، جامعهشناسی مکس وبر، ترجمة عبدالحسین نیکگهر، تهران، نشر رایزن، 1368.
- گیدنز، آنتونی، تجدد و تشخص، چ2، تهران، نشرنی، 1378.
- نبیلو، علیرضا، " بررسی نظرها و آرای خواجه نصیر طوسی دربارۀ تعلیم و تربیت انسان و نظام
- ارزشی حاکم بر آن"، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال چهارم، شمارة شانزدهم، ص 82-59،
- Parsons, T., Family Socialization and Interaction Process, NewYork, The Free Press,
)