نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسنده

• راضیه حجتی زاده

چکیده

جهان بینی و معرفت‌شناسی عرفانی که خود را در قالب نگاهی ژرف به ژرفنای دین می‌شناساند، همواره در تلاش برای ایجاد گفتمانی دو سویه با چشم‌اندازهای موجود بوده است تا از این مجری، بتواند مبانی و شالوده‌ها‌ی خود را در بستر فکر و فرهنگ ایرانی-اسلامی تکوین و تثبیت کند. در همین راستا، عرفان اسلامی در حین جهت‌دهی به تعاملات معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و جامعه شناسیک خود، در صدد برآمده است تا این همه را در قالب دو محور «تعلیم و آموزش» و «تربیت و پرورش» استمرار بخشد. برای آگاهی از چند و چون دستیابی عرفان اسلامی در نیل به این مقصود، مقاله حاضر بر آن است تا ضمن تاملی بر مفهوم تعلیم و تادیب و تفاوت میان این دو، روش‌های دستیابی به اهداف آموزشی و ابعاد آن را در قالب برنامه‌های عملی عرفان بررسی کند. به این منظور، ابتدا به نقش پیر یا مؤدب در شکوفایی ساحت‌ها‌ی فردی-اجتماعی سالک اشاره می‌شود و سپس، برای تعریف کلید واژه‌های تربیتی در عرفان اسلامی، دیدگاه‌های شناختی-اجتماعی در مبحث خودشناسی (معرفت النفس) و جایگاه خود در روانشناسی تربیتی صوفیانه تبیین و نقش زبان در هر یک از مراتب و گونه‌های تربیتی تشریح می‌گردد. در پایان این نوشتار به پرسش‌های ذیل پاسخ داده می‌شود: آیا تربیت عرفانی،  به غیر از ابعاد شناختی و فردی، قادر است به رشد و بالندگی اجتماعی و بینافردی انسان‌ها نیز نظری داشته باشد؟ و دوم این که ماهیت این نوع تعلیم، تا چه اندازه به ابزارهایی وابسته است که زمینه‌های مناسب برای تحقق اهداف چنین نظامی را فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

• عرفان-خودشناسی-ادب
• زبان عرفان-معرفت‌شناسی

عنوان مقاله [English]

Overview Of Knowledge & training Effects In Mysticism

چکیده [English]

Mystical epistemology which is defined as a deeper regard to the depth of religion make a perpetual effort to produce a mutual discourse between mysticism & other existing epistemological perspectives. For, it has arrived to affirm its foundations in context of Iranian-Islamic tradition. Whilst managing the interrelations between its epistemological, ontological & sociological aspects, Islamic mysticism prepares the requisite conditions to transmit all above in two axes: instruction (âmoozesh) & education (parvaresh).
This paper intends to investigate the differences of these two axes & manners proposed by mysticism in order to realize its pedagogical objectives & to study the dimension of this training path for, finally, formulating a new conceptualization about it.
For topics, this paper concerns with: 1) master's (pïr) role in efflorescence of both individual & social dimensions of spiritual disciple, 2) redefinition of key terms of didactical tradition of Islamic mysticism, 3) description of socio-cognitive perspectives of self-knowledge, 4) position of self in Sufi's psychological education & 5) the role of language in several levels of mystical training modes.
The author finds the responses for following questions: 1) is mystic education capable to realize social & interpersonal formation of man, apart from his individual & cognitive formation? 2) How this kind of education & its adequate instruments are interdependent?

کلیدواژه‌ها [English]

• mysticism-self-knowledge-mystical language-education-epistemology