نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• زکریا بهارنژاد ¹
• لیلا اسداللهی ²

¹ عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

² دانش آموختة فلسفه و کلام تطبیقی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

معاد جسمانی،کیفیت وامکان­پذیری آن ازجمله مسائلی است که فیلسوفان ومتکلمان اسلامی به طور گسترده  پیرامون آن بحث کرده، و به نحوفزاینده ای تلاش کرده­اند ،در تبیین آن میان عقل و نقل سازگاری ایجاد کنند. یکی از این متفکران،حکیم سبزواری است که در برخی از آثار خود برای اثبات امکان­پذیری و وقوع معاد جسمانی دلایل و براهین عقلی ارائه کرده،وبه شبهات مطرح پیرامون معاد جسمانی وکیفیت آن پاسخ داده است. حکیم سبزواری،در خصوص حشر جسم در قیامت می گوید، بدنی که در قیامت با نفس متحد ومحشور می گردد این  بدن عنصری نیست ،بلکه صورتی از بدن عنصری می باشد ،وی معتقد است  با مرگ بدن عنصری ، نفس با صورت دهری  متحد می گردد وبه هنگام حشر ،نفس با آن صورت باقی در دهر متحد می شود . سبزواری اصالت را به نفس وصورت انسان می دهد،و نه به جسم وماده و از آنجا که «شیئیت شیئ به صورت است ونه به ماده آن» بنا بر این با زوال ماده واضمهلال آن حقیقت انسان که همان صورت نوعی وشخصی وی است، با قی می ماند،بر این اساس بدن اخروی عین بدن  دنیوی است که با آن متحدمی گردد.تفاوت عمده میان دیدگاه سبزواری با ملا صدرادر این است که صدرا معتقد است ،در قیامت نفس به جهت خلاقیتی که دارد برای خود بدنی مشابه بدن دنیوی خلق می کن ،لیکن سبزواری   اعتقادی به خلق بدن جدید ندارد،و بر این باور است که آنچه در قیامت محشور می گردد ،صورت بدن عنصری است یعنی  همان صورتی  که در دهر موجود است وبا فنای بدن از بین نرفته است، و از طریق  حرکت جوهری و تکاملی  نفس ،اشتداد وکمال می یابدو به حیات  اخروی منتقل می گردد.

کلیدواژه‌ها

• معاد جسمانی- بدن عنصری-بدن مثالی
• اعاده معدوم-تناسخ

عنوان مقاله [English]

بی

چکیده [English]

Corporal resurrection, and its quality and possibility are among the issues which have been discussed by Islamic philosophers and each of them has tried to create an agreement between intellect and tradition in one way or another. One of these philosophers is Hakim-e Sabzevari who in some of his works has presented rational reasons and reasoning to prove the possibility and occurrence of bodily resurrection and has responded to the doubts put forth about corporal resurrection and its quality. Though Hakim-e Sabzavari does not consider the body which will be united and gathered with the self in resurrection day as an elemental body, but as he gives the originality to self and face of human and not his body, he considers the objectivity of the body gathered in the Hereafter with a worldly body. He considers the body which is united with the self in hereafter a form of elemental body which exists in endless time and is not annihilated with the human death, but it is united with the soul. One of the results of belief in corporal resurrection in the views of Hakim-e Sabzevari is a consistency between intellect and tradition and negation of doubts on corporal resurrection.

Key Words: Corporal Resurrection-Elemental Body- Ideal Body-Coming back of Non-Existent-Metempsychosis

کلیدواژه‌ها [English]

• ذیز