اکبر عروتی موفق؛ ابوالقاسم اسدی
چکیده
رساله‌‌الطیر یکی از سه رساله رمزی و تمثیلی ابن‌سیناست که به اتفاق حی‌بن‌یقظان و سلامان و ابسال، دوره‌ای از سیر و سلوک عقلانی و معنوی را به زبان رمز، بیان نموده است. او در این رساله، هبوط نفس را از جهان ارواح به عالم خاکی و عروج نفس ناطقه انسانى از مرتبه تعلقات جسمانى و گرفتار آمدن در دام وابستگی‌های دنیایی را تا مراتب عالى کمال روحانى ...
بیشتر
رساله‌‌الطیر یکی از سه رساله رمزی و تمثیلی ابن‌سیناست که به اتفاق حی‌بن‌یقظان و سلامان و ابسال، دوره‌ای از سیر و سلوک عقلانی و معنوی را به زبان رمز، بیان نموده است. او در این رساله، هبوط نفس را از جهان ارواح به عالم خاکی و عروج نفس ناطقه انسانى از مرتبه تعلقات جسمانى و گرفتار آمدن در دام وابستگی‌های دنیایی را تا مراتب عالى کمال روحانى و مرتبه دیدار با خداوند به تصویر میکشد. در این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی به نگارش درآمده نوع نگاه ابن‌سینا به انسان، ظرفیتها و قابلیت-های سلوکی وی با عنایت به رساله‌‌الطیر مورد بررسی قرار گرفته است. وی در این رساله با نگاهی انسانشناسانه وضعیت انسان سالک را به شکلی بیان نموده که به مشرب حکمای اشراقی و عرفا بسیار نزدیک است. به گونهای که میتوان این اثر را یکی از منابع و مأخذ افکار و عقاید حکمای اشراقی به حساب آورد.
اکبر عروتی موفق؛ ابوالقاسم اسدی
چکیده
بحث اوصاف الهی و چگونگی تعریف، توصیف و تبیین آن‌ها از مسائل بسیار مهم و اساسی کلام و فلسفه در طی تاریخ اندیشة بشری بوده است. از جمله صفات الهی که در معرض مناقشات فراوان علمی‌‌قرار داشته، صفت علم و اراده و رابطة بین آن‌ها است. آیا علم از اراده بر می‌خیزد؟ و یا اینکه اراده مسبوق به علم و تابع آن است؟ به عبارت دیگر آیا فعل فاعل مختار بلافاصله ...
بیشتر
بحث اوصاف الهی و چگونگی تعریف، توصیف و تبیین آن‌ها از مسائل بسیار مهم و اساسی کلام و فلسفه در طی تاریخ اندیشة بشری بوده است. از جمله صفات الهی که در معرض مناقشات فراوان علمی‌‌قرار داشته، صفت علم و اراده و رابطة بین آن‌ها است. آیا علم از اراده بر می‌خیزد؟ و یا اینکه اراده مسبوق به علم و تابع آن است؟ به عبارت دیگر آیا فعل فاعل مختار بلافاصله پس از تعقل صرف به وجود میآید و تنها معلول آن است یا این که برای تحقق یک فعل تعلق اراده بر آن کافی بوده و هیچ ضرورتی برای دخالت عقل وجود ندارد. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی عقل و اراده و نسبت بین آن دو از منظر شیخالرئیس ابوعلیسینا و رنه دکارت بررسی شده است. مطابق نظر ابن‌سینا عقل مقدم بر اراده بوده و اصل ضرورت علیّ و معلولی بر همة اتفاقات حاکم است و از نظر او نظام خلقت احسن و اتقن است. ولی دکارت برخلاف ابن‌سینا اراده را بر عقل - هم در انسان و هم در خداوند- مقدم میدارد. از نظر دکارت خداوند هم خالق وجودات است و هم جاعل ماهیات. لذا از نظر وی حتی حقایق ازلی نیز به ارادة خداوند متکی هستند.
اکبر عروتی موفق؛ ابوالقاسم اسدی
دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 1-20
چکیده
در میان اوصاف ثبوتی خداوند، صفت اراده از اهمیتی ویژه برخوردار است. در حالی که عموم فلاسفه و متکلمین مرید بودن خداوند را پذیرفتهاند، ولی در مورد معنای آن اختلافات زیادی بین فلاسفه و نحلههای مختلف کلامی در طول تاریخ بوجود آمده است در این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده با مراجعه به آثار ابن سینا و اسپینوزا صفت اراده و مباحث ...
بیشتر
در میان اوصاف ثبوتی خداوند، صفت اراده از اهمیتی ویژه برخوردار است. در حالی که عموم فلاسفه و متکلمین مرید بودن خداوند را پذیرفتهاند، ولی در مورد معنای آن اختلافات زیادی بین فلاسفه و نحلههای مختلف کلامی در طول تاریخ بوجود آمده است در این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده با مراجعه به آثار ابن سینا و اسپینوزا صفت اراده و مباحث مربوط به آن به صورت تطبیقی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این مقاله با توجه به گستردگی مباحث مطرح در مورد اراده به سه سؤال اساسی پاسخ میدهد؟1- اراده الهی چه معنایی دارد و چه تفاوت معنایی با اراده در انسان دارد؟ 2- رابطه اراده الهی با ذات او و سایر صفاتش چیست؟ 3- رابطه اراده خدا با اراده انسان چگونه است؟ از تأکیدات مکرر ابن‌سینا به عدم تغایر مفهومی همه صفات الهی و بخصوص دو صفت اراده و علم الهی، این نتیجه حاصل میآید که او هم مانند اسپینوزا نمیخواهد همان معنی متعارف اراده را که در مورد انسان به کار میرود، به خداوند نسبت بدهد.واژگان کلیدی: اراده- اراده الهی- ابن سینا- اسپینوزا