دکتر سید احمد هاشمی علی آبادی؛ محمد جواد حسن زاده مشکانی
چکیده
شناسایی اصطلاح عبادت در نظام علمی واژه شناسان سابقه‌ای دیرینه دارد. فرقة وهابیت با تئوری اشتباه در فهم معنای آن، حکم به تکفیر مسلمانان کرده است. در مقابل؛ آیتالله سبحانی در اکثر تألیفاتش عبادت را به گونه‌‌‌‌ای دیگر تحلیل کرده است که به حقیقت شرع نزدیک‌تر است. «تبیین تعاریف آیتالله سبحانی از عبادت اصطلاحی و نقد و بررسی ...
بیشتر
شناسایی اصطلاح عبادت در نظام علمی واژه شناسان سابقه‌ای دیرینه دارد. فرقة وهابیت با تئوری اشتباه در فهم معنای آن، حکم به تکفیر مسلمانان کرده است. در مقابل؛ آیتالله سبحانی در اکثر تألیفاتش عبادت را به گونه‌‌‌‌ای دیگر تحلیل کرده است که به حقیقت شرع نزدیک‌تر است. «تبیین تعاریف آیتالله سبحانی از عبادت اصطلاحی و نقد و بررسی آنها» مسئلة اصلی این مقاله است.
ایشان برای عبادت دو رکن درونی و بیرونی برشمرده است. رکن درونی، خضوع و تذلل از سوی عابد است و رکن بیرونی خود، در چهار گروه دسته‌‌‌‌بندی میشود. در گروه اول، «الوهیت» رکن است و عبادت به معنای خضوع در برابر اله است. در تعریف دوم، «ربوبیت» رکن است و عبادت به معنای خضوع در برابر موجودی است که خاضع، باور به مدیر و رب بودن او دارد. رکن در تعریف سوم «مستقل بودن» و در چهارم «تفویض» است. عبادت در تبیین سوم، به خضوع در برابر خالق و موجود مستقل تعریف شده و در چهارم، به معنای خضوع در برابر موجودی غیر از خدا همچون بت‌ها، ستارگان، فرشتگان، انبیاء و اولیاء است که امور عالم به آنها تفویض شده است. تعریف نویسنده از عبادت، «اظهار تذلل و انقیاد در پیشگاه رب» می‌باشد که افزون بر جامع بودن، اشکالات تعریف آیتالله سبحانی را نیز ندارد. روش مقاله مبتنی بر استقراء کتابخانه‌ای در آثار آیتالله سبحانی با روش توصیف و تحلیل مفهومی است.
دکتر سید احمد هاشمی علی آبادی؛ دکتر محمد مهدی داورپناه
دوره 19، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 105-128
چکیده
احمد صبحی منصور در ردیف قرآنیون معاصر و تأثیرگذار در این عرصه به شمار می‌‌آید که قرآن‌‌بسندگی مبنای اصلی گرایشات آنها محسوب میشود. ایشان با استناد به برخی از آیات قرآن تلاش می‌‌کند تا جایگاه پیامبر در غیر از شأن ابلاغ و نیز کارکرد سنت در تمامی‌‌حوزه‌‌های دینی را از اعتبار ساقط نماید. نگارندگان این پژوهش پس از بیان بخشی از ...
بیشتر
احمد صبحی منصور در ردیف قرآنیون معاصر و تأثیرگذار در این عرصه به شمار می‌‌آید که قرآن‌‌بسندگی مبنای اصلی گرایشات آنها محسوب میشود. ایشان با استناد به برخی از آیات قرآن تلاش می‌‌کند تا جایگاه پیامبر در غیر از شأن ابلاغ و نیز کارکرد سنت در تمامی‌‌حوزه‌‌های دینی را از اعتبار ساقط نماید. نگارندگان این پژوهش پس از بیان بخشی از آراء صبحی منصور و استدلالهای وی، با استناد به آیات متعدد قرآن و با شیوه دادهپردازی کتابخانه‌ای و روش تحلیل محتوا، کفایت قرآن برای مصدریت تشریع، تحدید گستره عصمت، حصر رسالت در تبلیغ، و عدم اعتبار سنت پیامبر خدا را که از جمله مبانی فکری صبحی منصور است، مورد نقد و بررسی قرار داده و در نهایت به این نتیجه میرسند که آراء و اندیشه-های بنیادین صبحی منصور در حوزة قرآن و سنت پیامبر جامعنگرانه نبوده و ایشان با آیات قرآن برخورد گزینشی نموده و به سیاق و روش تفسیری مورد قبول خود(روش تفسیر قرآن به قرآن) و نیز لوازم کلام خویش توجه نکرده است و در برخی موارد دچار تعارض و تناقض در گفتار شده است.
