جایگاه لطایف چهارگانه در کسب معرفت از دیدگاه عین‌القضات همدانی

صبا فدوی؛ عظیم حمزئیان؛ قدرت الله خیاطیان

دوره 20، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 19-38

https://doi.org/10.52547/jipt.2020.97395

چکیده
  بخش مهمی از اندیشه‌های عین القضات همدانی - عارف بزرگ سدة ششم هجری- به بحث معرفت اختصاص دارد؛ و مقالة‌‌ حاضر سعی دارد به‌روش توصیفی- تحلیل محتوایی، به نقش لطایف چهارگانه –از لطایف سبعه، مطرح در سلوک عرفانی- در معرفت‌بخشی از منظر عین القضات بپردازد و مبانی معرفتی او را از طریق منابع و ابزار شناخت تحلیل و بررسی کند؛ زیرا عین‌القضات ...  بیشتر

رابطه معرفت عقلی و قلبی در تصوف عقلانی غزالی

میترا (زهرا) پورسینا؛ حسین اجتهادیان؛ فاطمه (مهناز) توکلی

دوره 17، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 46-72

چکیده
  بر اساس تحقیقات جدیدی که در غرب انجام شده فرضیه نوینی در مورد اندیشه غزالی شکل گرفته است که مدعی است بر خلاف تصور رایج، تفکر عقلانی از نظر غزالی مهمترین ابزار معرفت و رسیدن به غایی­ترین هدف انسان است. گرچه غزالی به عنوان منتقد فلاسفه شناخته می­شود ولی روش فکری وی همواره مشحون از استدلالات عقلی و فلسفی است و لذا از دید برخی از محققان، ...  بیشتر

بررسی اصول اولیۀ فهم عرفی از منظر توماس رید

حسینعلی نصراللهی؛ عباس یزدانی

دوره 16، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 135-158

چکیده
  هر ساختمان معرفتی ناچار از پیش فرض­هایی شروع می­شود که باید صدقشان مسلّم گرفته شود. توماس رید معتقد بود پیش فرض­های زیادی وجود دارد که عقلاء آنها را در زندگی خود مسلم فرض می­کنند و معارف خود را بر فرض صحت آنها بنا می­کنند. او سعی کرد با روشی علمی این پیش فرضها را که خود به آنها اصول اولیۀ فهم عرفی می­گوید استقراء کند؛ اصول اولیه­ای که ...  بیشتر

معناشناسی واژگان«عقل» و «تفکر» در ارتباط با مفهوم «فطرت» در قرآن

محمدمهدی باباپور گل افشانی؛ قدیر اسفندیار

دوره 13، شماره 2 ، تیر 1392

چکیده
  در این مقاله به معناشناسی «عقل» و «تفکر» و به ارتباط آن دو با «نفس» و «فطرت انسان» پرداخته شده است. اگرچه «عقل» در اصطلاح معروف و فلسفی­اش در دو معنای «جوهر بسیط» و «قوة نفس» استعمال شده است، ولی بررسی­های لغوی و قرآنی نشان می­دهد که معنای اصلی این ماده -یعنی «امساک» و «نگهداری»- است و برای آن باید به قرآن توجه شود. ارشاد قرآن به تعقل، ...  بیشتر

بررسی مبانی معرفت ودلالت‌های تربیتی آن در اندیشة امام خمینی«ره»

حسنعلی بختیار نصرآبادی؛ نفیسه اهل سرمدی؛ مریم انصاری

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1390

چکیده
  سخن از معرفت در ساحت فلسفه به دو صورت کلی هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی انجام می‌گیرد. این نوشتار که ادعا دارد به معرفت پژوهی در آثار حضرت امام (ره) پرداخته است در مقام تفکیک این دو ساحت نیست، بلکه بالاجمال به تبیین کلیاتی در عرصة معرفت و تأثیر آن بر فلسفة تربیتی امام می‌پردازد. مسائلی از قبیل چیستی معرفت و تعریف آن، اقسام معرفت، شرایط ...  بیشتر

ماهیت ایمان از دیدگاه ابن عربی و کی‏یرکگور

سیدیدالله یزدان پناه؛ احمد رزمخواه

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1390

چکیده
  متفکران حوزه‏های گوناگون در بارة ایمان و سرشت آن به بیان دیدگاه‏های خود پرداخته و گاه نظریاتی در مقابل یکدیگر ابراز کرده‏اند. مقایسه و تطبیق این دیدگاه‏ها و بررسی آنها می‏تواند به روشنگری در باب ایمان کمک کند. در این جستار ماهیت ایمان از دیدگاه ابن عربی، از حوزة اسلامی و پدر عرفان نظری و کی‏یرکگور از حوزة مسیحیت بررسی و مقایسه می‌شود. ...  بیشتر

ماهیت ایمان از دیدگاه محمد غزالی

قاسم کاکایی؛ لاله حقیقت

دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1387

چکیده
  در منطق ادیان وحیانی، ایمان اساس نجات و رستگاری است. در نتیجه، پرسش از ماهیت ایمان و دغدغة فهم آن، امری مهم و ضروری می‌نماید. از سوی دیگر، متکلمان در طی تاریخ، رویکردهای متفاوت و گاه متعارضی در مورد آن ارائه کرده‌اند. از جمله برخی آن را از سنخ معرفت و تصدیق عقلی و در مقابل گروهی آن را امری عقل‌گریز می‌دانند، برخی آن را از جنس عمل تعریف ...  بیشتر