جایگاه منطق و فلسفه در نفس شناسی ابوحامد غزالی

سید محمد جواد سید هاشمی؛ محمدرضا کریمی والا؛ محسن ایزدی

دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 87-112

https://doi.org/10.48308/jipt.2023.103553

چکیده
  غزالی یکی از دانشمندان اسلامی‌است که در زمینة فقه، اخلاق و کلام و فلسفه صاحب آثار و تحقیق است. به‌رغم انتساب او به ضدیت با فلسفه و تفکر فلسفی، وی در آثارش به‌ویژه در مباحث نفس‌شناسی متفکری عقل‌گرا ظاهر شده و از روش‌ها و رویکردهای فلاسفۀ اسلامی‌بهره برده است. در‌این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی آرای غزالی دربارۀ منطق و فلسفه و کاربردش ...  بیشتر

تحلیل نظر سنایی دربارۀ رابطۀ عقل و شرع با تکیه بر حدیقه و قصاید

سید علی هاشمیان بجنورد؛ احمد خاتمی

دوره 22، شماره 3 ، بهمن 1401، ، صفحه 119-114

https://doi.org/10.52547/jipt.2023.228356.1309

چکیده
    یکی از دغدغه‌‌های اصلی سنایی، وجوه تقابل و اشتراک میان عقل و شریعت است. اظهار نظرهای متنوع و گوناگون سنایی دربارة عقل و شرع سبب شده است هم چنان که عده‌‌ای لقب حکیم بر وی نهاده‌‌اند، عده‌‌ای نیز او را شاعری متشرع به شمار آورند و‌‌ حتی گاهی او را در زمرۀ خردستیزان بدانند. به نظر می‌رسد دلیل اصلی این برداشت‌های متفاوت از دیدگاه ...  بیشتر

تعریف مابعدالطبیعه بر اساس موجود بما هو موجود از دیدگاه فارابی (بر اساس کتاب الجمع بین رأیی الحکیمین، البرهان، إحصاءالعلوم، أغراض مابعدالطبیعة و تعلیقات)

لیلا کیان خواه

دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 17-46

چکیده
  فارابی در آثار خود دارای سه دیدگاه در ارائه تعریف مابعدالطبیعه است که دو دیدگاه وی بر اساس موجود بما هو موجود ارائه شده و در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. فارابی در دیدگاهی که مبتنی بر دو کتاب الجمع بین رأیی الحکیمین و البرهان است، موجود بما هو موجود را موضوع فلسفه یا حکمت می‌داند که مشتمل بر الهیات، طبیعیات، ریاضیات و علم سیاست ...  بیشتر

حکمت در نگاه مفسران قرآن و فیلسوفان

عبدالعلی شکر

دوره 12، شماره 2 ، تیر 1391

چکیده
  حکمت به معنای دانش نظری متقن است که به عمل متناسب با آن منتهی می‌گردد و مانع از جهل است. فیلسوفان مسلمان حکمت را به معرفت ذات حق، تبحر در حرفه و صناعت، علم به اسباب قصوی، تحصیل برترین معلوم از طریق برترین علوم، استکمال نفس و شناخت اعیان موجودات تعریف کرده‌اند. همچنین واژة حکمت بیست مرتبه در قرآن ذکر شده است که با الهام از روایات و دیدگاه ...  بیشتر

مقایسة دیدگاه ابن‌سینا و ملاصدرا در تبیین موضوع فلسفه و رابطة آن با مسائل فلسفی

زهره توازیانی؛ سیده نرجس عمرانیان

دوره 11، شماره 3 ، مهر 1390

چکیده
  نظر به اینکه علم بودن یک علم مرهون انسجام مسائل و انسجام مسائل در گرو عاملی وحدت‌آفرین است؛ اغلب حکما این عامل وحدت‌آفرین را موضوع علم می‌خوانند. پرسش اصلی مقالة حاضر تبیین رابطة موضوع و مسائل فلسفی طبق دیدگاه ابن سینا و ملاصدراست. چنان که در منطق آمده، موضوع هر علم چیزی است که در آن علم از عوارض ذاتی آن بحث می‌شود؛ به‌تعبیر دیگر ...  بیشتر