حسن سعیدی؛ امین محمدی پارسا؛ عبدالله محمدی پارسا
دوره 15، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 37-60
چکیده
تبیین آیات خلقت انسان، به جهت محذورات کلامی و فلسفی در فهم ظاهری از آن، یکی از مباحث پرچالش در حوزه علوم قرآن و تفسیر بوده و از این رهگذر برخی از مفسّران به دلالت ظاهری این آیات تمسّک کرده و برخی نیز نگرش تاویلی و فهم باطنی را برگزیده‌اند؛ در این میان مفسّرانی چون شیخ محمّد عبده، علامه طباطبایی و آیت‌الله جوادی‌آملی، با رویکردی نوین، ...
بیشتر
تبیین آیات خلقت انسان، به جهت محذورات کلامی و فلسفی در فهم ظاهری از آن، یکی از مباحث پرچالش در حوزه علوم قرآن و تفسیر بوده و از این رهگذر برخی از مفسّران به دلالت ظاهری این آیات تمسّک کرده و برخی نیز نگرش تاویلی و فهم باطنی را برگزیده‌اند؛ در این میان مفسّرانی چون شیخ محمّد عبده، علامه طباطبایی و آیت‌الله جوادی‌آملی، با رویکردی نوین، در عین اصرار بر چهارچوب و اشارات معنای ظاهری، قائل به فهمی تکوینی و تمثیلی از این آیات شدهاند. از نظر ایشان مواردی چون تخاطب خداوند با ملائکه، نافرمانی ابلیس، اسکان آدم ع در بهشت و فریب وی توسط ابلیس، همگی ریشه در امری تکوینی و حقیقتی غیبی داشته که با بیانی تمثیلی بیان شدهاست. این مقاله میکوشد که در ابتدا رویکرد تمثیل تکوینی در تبیین آیات خلقت انسان را تبیین کرده و در ادامه با اشاره به پارهای از نقدها و مخالفتها و با ارائه شواهد و خاستگاههای تفسیری، فلسفی و عرفانی، آن را مورد سنجش و ارزشیابی قرار دهد.