مریم السادات نوابی قمصری
چکیده
الوهیت و ربوبیت دو مرتبه از مراتب غیبی هستی هستند که در هستیشناسی جایگاه خاصی دارند. مقالة حاضر پژوهش تطبیقی آراء ابنعربی و د لئون در موضوع عوالم غیب مطلق است. مراد از عوالم غیب مطلق در این پژوهش، مرتبة الوهیت، به اعتبار وجه ذاتی و اسمائی، و مرتبة ربوبیت، به اعتبار وجه ذاتی، است که از منظر هستیشناسی مستقیماً با عالم عین ...
بیشتر
الوهیت و ربوبیت دو مرتبه از مراتب غیبی هستی هستند که در هستیشناسی جایگاه خاصی دارند. مقالة حاضر پژوهش تطبیقی آراء ابنعربی و د لئون در موضوع عوالم غیب مطلق است. مراد از عوالم غیب مطلق در این پژوهش، مرتبة الوهیت، به اعتبار وجه ذاتی و اسمائی، و مرتبة ربوبیت، به اعتبار وجه ذاتی، است که از منظر هستیشناسی مستقیماً با عالم عین در ارتباط نیستند. نتایج این پژوهش با خوانش آثار این دو نویسنده و شروحی که بر آن نگاشته شده جمع‌آوری، تحلیل و طبقه‌بندی شده است. مطلوب این پژوهش تبیین علت پیدایی عوالم غیب مطلق و نیز ارتباط آنها با وحدت ذات و عوالم فروتر میباشد. نتایج ناشی از این پژوهش نشان می‌‌دهد که در رویکرد هستی‌‌شناسانه این دو متفکر الوهیت محل ظهور أسماء ذات و ربوبیت، مقام ظهور افعال هستند که هر کدام وجوه خاصی دارند. این مراتب به لحاظ وجه ذاتی، بی‌‌نیاز از خلق و به جهت وجه أسمایی، نقطه آغازین ظهور أسماء هستند. از آن‌‌جاکه الوهیت از منظر هر دو متفکر با ذات تمایز چندانی ندارد تناقض‌‌گویی در توصیف این مرتبه شایان توجه است. همچنین ربوبیت به لحاظ ذات، ظلمت و غیب مطلق و به لحاظ وجه خلقی، اعیان مظاهر خلق و غیب نسبی است. به‌‌‌رغم شباهت‌های شایان توجهی که در رویکرد دو متفکر به الوهیت و ربوبیت شده در توصیفات آنها از این دو عالم، ترجیح رویکرد معرفت‌‌شناسانه ابن عربی بر رویکرد وجودشناسی د لئون آشکار است؛ از این رو تبیین آنها از علت ظهور تا حدی متفاوت میشود.
دکتر سید احمد هاشمی علی آبادی؛ محمد جواد حسن زاده مشکانی
چکیده
شناسایی اصطلاح عبادت در نظام علمی واژه شناسان سابقه‌ای دیرینه دارد. فرقة وهابیت با تئوری اشتباه در فهم معنای آن، حکم به تکفیر مسلمانان کرده است. در مقابل؛ آیتالله سبحانی در اکثر تألیفاتش عبادت را به گونه‌‌‌‌ای دیگر تحلیل کرده است که به حقیقت شرع نزدیک‌تر است. «تبیین تعاریف آیتالله سبحانی از عبادت اصطلاحی و نقد و بررسی ...
بیشتر
شناسایی اصطلاح عبادت در نظام علمی واژه شناسان سابقه‌ای دیرینه دارد. فرقة وهابیت با تئوری اشتباه در فهم معنای آن، حکم به تکفیر مسلمانان کرده است. در مقابل؛ آیتالله سبحانی در اکثر تألیفاتش عبادت را به گونه‌‌‌‌ای دیگر تحلیل کرده است که به حقیقت شرع نزدیک‌تر است. «تبیین تعاریف آیتالله سبحانی از عبادت اصطلاحی و نقد و بررسی آنها» مسئلة اصلی این مقاله است.
ایشان برای عبادت دو رکن درونی و بیرونی برشمرده است. رکن درونی، خضوع و تذلل از سوی عابد است و رکن بیرونی خود، در چهار گروه دسته‌‌‌‌بندی میشود. در گروه اول، «الوهیت» رکن است و عبادت به معنای خضوع در برابر اله است. در تعریف دوم، «ربوبیت» رکن است و عبادت به معنای خضوع در برابر موجودی است که خاضع، باور به مدیر و رب بودن او دارد. رکن در تعریف سوم «مستقل بودن» و در چهارم «تفویض» است. عبادت در تبیین سوم، به خضوع در برابر خالق و موجود مستقل تعریف شده و در چهارم، به معنای خضوع در برابر موجودی غیر از خدا همچون بت‌ها، ستارگان، فرشتگان، انبیاء و اولیاء است که امور عالم به آنها تفویض شده است. تعریف نویسنده از عبادت، «اظهار تذلل و انقیاد در پیشگاه رب» میباشد که افزون بر جامع بودن، اشکالات تعریف آیتالله سبحانی را نیز ندارد. روش مقاله مبتنی بر استقراء کتابخانه‌ای در آثار آیتالله سبحانی با روش توصیف و تحلیل مفهومی است.
