دیدگاه لایب‌نیتس دربارة اختیار انسان و نقد آن از نظر علامه طباطبایی

سید حسن بطحایی؛ لیلی خیدانی

دوره 19، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 39-64

چکیده
  مسئلة اختیار از مسائل مهم و دیرین کلامی- فلسفی است که غالب ادیان به آن پرداخته‌اند و فیلسوفان دین نیز با نگاهی نو‌این موضوع را مورد مداقه و بررسی قرار می‌‌دهند.‌این نوشتار به بیان، بررسی و نقد دیدگاه لایب‌نیتس می‌‌پردازد و در صدد پاسخ گویی به‌این پرسش است که‌ایا در نظام فلسفی لایب‌نیتس می‌‌توان انسان را مختار دانست یا نوعی ...  بیشتر

بازنگری در باب ارتباط معرفت پیشینی و ضرورت

سید احمد غفاری قره باغ

دوره 16، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 39-60

چکیده
  معرفت پیشینی دارای تعاریف زیادی در فلسفة غرب دارد که رایج‌ترین آنها، استقلال توجیه گزاره از تجربة حسّی است. تجربه در تعریف فوق، باید به معنای تجربة حسّی ظاهری، تعبیر شود؛ چرا که در غیر این‌صورت، این تقسیم، از بین می‌رود و مصداقی برای گزارة پیشینی باقی نمی‌ماند. ضرورت در محلّ بحث این مقاله، به معنای وجوب است که یکی از مواد ثلاث مطرح ...  بیشتر

تقسیم موجود به واجب و ممکن، ابتکار فلسفی فارابی و ابن‌سینا

مریم سالم

دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1392

چکیده
  ابن‌سینا در ارائه نظریات وجودشناسانة خود از دو واژة وجوب و امکان که ابتکار فارابی بودند، بسیار مدد می‌گیرد، دو واژه‌ای که سبقة کمرنگی در آراء فلاسفة پیش از فارابی و ابن‌سینا دارد و جسته و گریخته می‌توان ردپایی از آنها را نزد فلاسفة یونان باستان یافت، این ردپا در ارسطو پررنگ‌تر می‌شود، اما به شکل منطقی مطرح می‌شود نه فلسفی و در ...  بیشتر

ارادة آزاد و آموزه‌های دینی نقد و بررسی پاسخ‌های اندیشمندان غربی به مسئلة تقدیرانگاری

سیدحمید طالب زاده؛ بهرام علیزاده

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1389

چکیده
  مسئلة ارادۀ آزاد همان‌گونه که تحت تأثیرات علم است، از دین نیز متأثر است. دو نظـریۀ دینـی «پیـش‌‌آگاهی خـطاناپذیر الهـی» و «مشیـت الهی» در معـرض خطر تقدیرانگاری هستند. اگر خداوند هر چیزی که در آینده رخ خواهد داد، از جمله اعمال انسان، را می‌داند و همه چیز تحت کنترل ارادۀ الهی است، پس چگونه ما به عنوان موجودات انسانی قادر خواهیم بود ...  بیشتر