ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل هستیشناختی ادراک عقلی از دیدگاه ابنسینا
ادراک دارای انواع گوناگون است و مهمترین آنها، ادراک عقلی است. شناخت حقیقت و چگونگی حصول این ادراک ، یکی از مسائل مهم در فلسفه بهشمار میرود. ابن سینا ره در این موضوع معتقد به دو رویکرد است؛ رویکرد اول همان نظریه تجرید است، یعنی تجرید ماهیت از عوارض غریبه آن. ابن سینا ادراک را حاصل انتزاع صورت شیء خارجی و حلولش در نفس میداند. به عبارت دیگر، نفس، صورت محسوسات را از ماده آنها انتزاع کرده و آن را مجرد میکند، و این تجرید وقتی تام شد، تعقل رخ میدهد. و رویکرد دوم، نظریه اتصال نفس با عقل فعال است. یعنی در عالم هستی، جوهری مفارق وجود دارد و صورت معقولات بالذات در آن جوهر موجود است. وقتی که نفس به این جوهر عقلانی متصل میشود، از این جوهر، در نفس نیز، صور عقلیه خاصی مرتسم میشود. در این نوشتار، هر دو رویکرد مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و نقد گردیده است.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_96329_f09d4ef267846e6ef39e12b9942849d6.pdf
2015-12-22
1
19
ادراک عقلی- ابن سینا- تجرید- اتصال به عقل فعال
سیداحمد
غفاری قره باغ
yarazegh@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی موسسه حکمت و فلسفه ایران
LEAD_AUTHOR
حمزه
حمزه
yavaheb@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری جامعه المصطفی ص العالمیّه
AUTHOR
قرآن الکریم.
1
آملی، محمد تقی، درر الفوائد، تعلیقه بر شرح المنظومه سبزواری، مؤسسه اسماعیلیان، قم، بی تا.
2
ابن سینا، شیخ الرئیس، الاشارات و التنبیهات، چاپ اول، نشر البلاغه، قم، 1375.
3
ابن سینا، شیخ الرئیس، التعلیقات، تحقیق از عبد الرحمن بدوی، مکتبة الاعلام الاسلامى، بیروت،1404( الف )
4
ابن سینا، شیخ الرئیس، الشفاء( الطبیعیات)، مکتبة آیة الله المرعشى، قم، 1404 ( ب )
5
ابن سینا، شیخ الرئیس، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبد الله نورانی، چاپ: اول، موسسه مطالعات اسلامى، تهران، 1363.
6
ابن سینا، شیخ الرئیس، النجاة من الغرق فى بحر الضلالات، مقدمه و تصحیح از محمد تقی دانش پژوه، چاپ: دوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1379.
7
بهمنیار بن المرزبان، التحصیل، تصحیح و تعلیق از استاد شهید مرتضى مطهری، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1375.
8
جرجانى، السید الشریف على بن محمد، کتاب التعریفات، چاپ: چهارم، ناشر: ناصر خسرو، تهران، 1370.
9
صدر المتألهین، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، چاپ: سوم، دار احیاء التراث، بیروت،1981.
10
صدر المتألهین، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، تصحیح و تعلیق از سید جلال الدین آشتیانی، چاپ: دوم، المرکز الجامعى للنشر، مشهد، 1360.
11
صدر المتألهین، شرح و تعلیقه بر الهیات شفا شیخ الرئیس ابو علی سینا، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران، 1380.
12
طوسى، خواجه نصیر الدین ، شرح الاشارات و التنبیهات للمحقق الطوسى، چاپ: اول، نشر البلاغة، قم، 1375.
13
ORIGINAL_ARTICLE
معاد جسمانی از دیدگاه حکیم سبزواری
معاد جسمانی،کیفیت وامکانپذیری آن ازجمله مسائلی است که فیلسوفان ومتکلمان اسلامی به طور گسترده پیرامون آن بحث کرده، و به نحوفزاینده ای تلاش کردهاند ،در تبیین آن میان عقل و نقل سازگاری ایجاد کنند. یکی از این متفکران،حکیم سبزواری است که در برخی از آثار خود برای اثبات امکانپذیری و وقوع معاد جسمانی دلایل و براهین عقلی ارائه کرده،وبه شبهات مطرح پیرامون معاد جسمانی وکیفیت آن پاسخ داده است. حکیم سبزواری،در خصوص حشر جسم در قیامت می گوید، بدنی که در قیامت با نفس متحد ومحشور می گردد این بدن عنصری نیست ،بلکه صورتی از بدن عنصری می باشد ،وی معتقد است با مرگ بدن عنصری ، نفس با صورت دهری متحد می گردد وبه هنگام حشر ،نفس با آن صورت باقی در دهر متحد می شود . سبزواری اصالت را به نفس وصورت انسان می دهد،و نه به جسم وماده و از آنجا که «شیئیت شیئ به صورت است ونه به ماده آن» بنا بر این با زوال ماده واضمهلال آن حقیقت انسان که همان صورت نوعی وشخصی وی است، با قی می ماند،بر این اساس بدن اخروی عین بدن دنیوی است که با آن متحدمی گردد.تفاوت عمده میان دیدگاه سبزواری با ملا صدرادر این است که صدرا معتقد است ،در قیامت نفس به جهت خلاقیتی که دارد برای خود بدنی مشابه بدن دنیوی خلق می کن ،لیکن سبزواری اعتقادی به خلق بدن جدید ندارد،و بر این باور است که آنچه در قیامت محشور می گردد ،صورت بدن عنصری است یعنی همان صورتی که در دهر موجود است وبا فنای بدن از بین نرفته است، و از طریق حرکت جوهری و تکاملی نفس ،اشتداد وکمال می یابدو به حیات اخروی منتقل می گردد.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_96349_fc2d482822a5643f24dc9dce885de74f.pdf
2015-12-22
19
36
معاد جسمانی- بدن عنصری-بدن مثالی
اعاده معدوم-تناسخ
زکریا
بهارنژاد
baharnezhad@sbu.ac.ir
1
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
لیلا
اسداللهی
parya44@vmail.com
2
دانش آموختة فلسفه و کلام تطبیقی دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
-قرآن کریم
1
• ابن سینا ، حسین بن عبداالله .الشفاء الالهیات.مقدمه دکتر ابراهیم مذکور،تحقیق:الاب قنواتی،سعید زاید. قم :المرعشی النجف.(1404).
2
• آملی ، محمد تقی .دررالفوائد وهوتعلیقه علی شرح المنظومه للسبزواری.ج2.قم:دارالکتاب العلمیه. بی تا.
3
• تهانوی،محمد علی،کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم،بیروت،1996 .
4
• سبزواری،هادی،اسرارالحکم.مقدمه حاج میرزا ابوالحسن شعرانی.تهران: کتابفروشی اسلامیه. چاپ دوم .(1362).
5
• ــــــــــــــ.شرح مثنوی. ج1.به کوشش دکتر مصطفی بروجردی. تهران :وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛سازمان چاپ و انتشارات. چاپ دوم .(1383).
6
• سبزواری ،هادی بن مهدی .شرح المنظومه. ج5.علق علیه آیة الله حسن زاده آملی.تقدیم و تحقیق،مسعود طالبی. بیروت :موسسة التاریخ العربی .( 1432).
7
• شعرانی،ابوالحسن،ترجمه وشرح تجرید الأعتقاد،تهران،کتاب فروشی اسلامیه،1365 .
8
• الشیرازی ، صدرالدین محمد . الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعة.ج9. قم : مصطفوی.(1379).
9
• ــــــــــــــــ . مفاتیح الغیب. به تصحیح محمد خواجوی.تهران:موسسه تحقیقات فرهنگی .چاپ اول.(1363).
10
• ــــــــــــــــ. الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه. با حواشی حاج ملا هادی سبزواری.مقدمه ،تصحیح و تعلیق سید جلاالدین آشتیانی.قم :موسسه بوستان کتاب. چاپ سوم.(1382).
11
ORIGINAL_ARTICLE
بطلان اصل مکملیت و نتایج فلسفی آن
اصل علیت یکی از مهمترین مفاهیم فلسفی می باشد که به عنوان اصل بدیهی همه ی ابعاد زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. اما به رغم اینکه ایل اصل پایه و مبنای هر پژوهش علمی بوده، در طول تاریخ مورد هجوم شبهات فراوانی از سوی برخی از فلاسفه و فیزیکدانان قرار گرفته است. یکی از شبهات را می توان در اصل مکمیت بور که مبتنی بر اصل عدم قطعیت هایزنبرگ است، یافت؛ که به دلیل داشتن مدلول فیزیکی، از پذیرفته شدن ترین نظریه های فیزیک کوانتوم می باشد. اما چنانچه تجربه نشان داده است، بسیاری از نظریه ها و تئوری های علمی غیرقطعی بوده و پیوسته در حال تغییر و تبدیل می باشند که در این میان این دو نظریه اصل عدم قطعیت و اصل مکملیت نیز از این جریان مستثنی نبوده اند، زیرا پس از گذشت هشتاد سال، یک دانشمند جوان ایرانی به نام پروفسور شهریار صدیق افشار با ارائه ی نظریه ای درباره ماهیت دوگانه ی نور، توانست سلطه ی هشتاد ساله ی این دو نظریه را در هم شکند. این آزمایش، مبتنی بر آزمایشی مشهور درباره ی پدیده ی تداخل است که موسوم به "دو شکاف" میباشد. وی در این آزمایش به وضوح نشان میدهد که هیچ تناقضی در نمود هم زمان دو ماهیت موجی و ذره ای نور وجود ندارد؛ موضوعی که تا سال 2004، امر مسلم و پذیرفته شده ی مکانیک کوانتوم بوده است و نتایج فلسفی خطرناکی چون نفی علیت را درپی داشته است. طرح این نظریه نه تنها به عنوان یکی از مباحث بنیادی و جریان ساز فیزیک جدید جائز اهمیت است؛ بلکه پاسخی دندان شکن به نتایج و برداشتهای معرفت شناختی حاصل از نظریه های "اصل مکملیت" و "عدم قطعیت" نیز می باشد؛ لذا ما را بر آن داشته است که در مقاله ی حاضر در حد توان به بررسی و تحلیل آن بپردازیم.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_96357_d09a0cb00cc6176ecad7e070dea9ac8e.pdf
2015-12-22
37
54
فاطمه
ربیع پور
fateme.rabipour@yahoo.com
1
دانش آموختة فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه آزاد سبزوار
LEAD_AUTHOR
محمدکاظم
علوی
alavismk@yahoo.com
2
عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری
AUTHOR
- S.S.Afshar, violation of the principle of complementarity, and itâs implications, a Dept. of physics, Harvard Univ. Cambridge, MA,USA 2138.
1
b Dept. of physics and Astronomy, Rowan univ., 201 Mullica Hill Rd., Glassboro, NJ, USA 0828.
2
- E.V.flores, Modified Afshar Experiment: calculation, Dept. of physics & Astronomy, Rowan Univ.
3
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر انگاره های کلامی در اختلاف قرائت آیات صفات الهی
مقاله حاضر، بر اختلافات قاریان قرآن در آیات وصف کننده خداوند ، انگشت نهاده و نشان می دهد که انگیزه های کلامی ، در روند پیشنهاد و پیدایش وجوه متفاوت قرائت، تأثیری در خور داشته اند. بدینسان در آیاتی متعدد، از یک سو با قرائتی اصیل و اولیه روبرو می گردیم که ظهور آن برای برخی اذهان، چالش کلامی ایجاد کرده و یا دست کم، بر وفق مفروضات ایشان، جلوه گر نشده است و از دیگر سو، وجه یا وجوهی متفاوت از قرائت را ملاحظه می کنیم که درصدد رفع آن چالش برآمده و به پدید آوردن معنایی موافق مفروضات کلامی قاری، مدد می رساند. بدینسان هدف تحقیق حاضر آن است که از یک سو، تأثیر مفروضات خداشناسانه را در پیدایش پاره ای از وجوه قرائت بازکاود و از دیگر سو، نشان دهد که وجوه مختلف قرائت ، به چه سان ، شکل گیری برداشت های متفاوت از آیات صفات الهی را رقم زده اند.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_96360_b9b56b27e31b93cd18a6b2c17c0ee304.pdf
2015-12-22
55
72
قرائت قرآن
اختلاف قرائت
صفات خدا
تفسیر کلامی
روح الله
نجفی
rnf1981@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی
LEAD_AUTHOR
آلوسی، شهاب الدین محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، بیروت: داراحیاء التراث العربی،1420 ق.
1
ابن جنیّ، ابوالفتح عثمان، المحتسب فی تبیین وجوه شواذ القراءات ، قاهره : وزاره الاوقاف، المجلس الاعلی للشئون الاسلامیه،15-1414ق.
2
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمان بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت: دارالکتاب العربی،1431 ق.
3
ابن خالویه، حسین بن احمد، مختصر فی شواذ القرآن، به کوشش : ج. برجشتراسر، بیروت: المعهد الالمانی للأبحاث الشرقیّه،2009 م.
4
ابن سعد، محمد بن سعد بن منیع الزهری، الطبقات الکبری، بیروت :دار احیاء الثراث العربیه،17-1416 ق.
5
ابن عطیّه، عبد الحق بن غالب،المحرّر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار الکتب العلمیه ،1413 ق.
6
ابن مجاهد،ابوبکر احمد بن موسی ،کتاب السبعه فی القراءات ، تحقیق: شوقی ضیف ، قاهره: دار المعارف ،1972م.
7
ابن منظور، محمّد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دار صادر، بی تا.
8
ابن منیّر اسکندری، احمد بن محمد، الانتصاف فیما تضمّنه الکشاف من الاعتزال، بیروت: دار الکتاب العربی،1429 ق.
9
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی،1366 ش.
10
اخفش اوسط،ابوالحسن سعیدبن مسعده، معانی القرآن،تحقیق: ابراهیم شمس الدین،بیروت: دارالکتب العلمیه،2011 م.
11
باقولی، نورالدین علی بن حسین،کشف المشکلات و ایضاح المعضلات فی اعراب القرآن وعلل القرائات،بیروت: دارالکتب العلمیه،2011 م.
12
الحبش، محمد ، القرائات المتواتره واثرها فی الرسم القرانی و الاحکام الشرعیه، دمشق:دار الفکر،1419 ق.
13
حلّی، حسن بن یوسف بن المطهّر، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: حسن حسن زاده آملی، قم:موسسه النشر الاسلامی، 1419 ق.
14
الخطیب، عبداللطیف، معجم القراءات، دمشق :دار سعد الدین، 1422 ق.
15
دارمی، عثمان بن سعید، الرد علی المریسی، تصحیح : محمد حامد الفقی، بیروت: دارالکتب العلمیه،1358ق.
16
راغب اصفهانی، حسین بن محمد،المفردات فی غریب القرآن، تهران: موسسه الصادق،1429 ق.
17
رشیدرضا، محمد،تفسیرالقرآن الحکیم المشهور بتفسیر المنار، بیروت:دارالکتب العلمیه،1426 ق.
18
زمخشری، محمود بن عمر،الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، 1429ق.
19
شوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر، بیروت: دارالکتاب العربی، 1430 ق.
20
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت : موسسه الاعلمی، 1393 ق.
21
طبری، محمد بن جریر،تفسیر الطبری: جامع البیان عن تأویل آی القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربیّ،بی تا.
22
فخر رازی، محمد بن عمر،تفسیر الفخر الرازی المشتهر بالتفسیر الکبیر و مفاتیح الغیب؛ بیروت: دارالفکر، 26-1425 ق.
23
فرّاء ، یحیی بن زیاد ،معانی القرآن ، تحقیق عماد الدین بن سید آل درویش، بیروت: عالم الکتب، 1432ق.
24
قرطبی، محمدبن احمد انصاری ،الجامع لاحکام القرآن، بیروت:المکتبه العصریه،1430 ق.
25
قیسی، مکی بن ابی طالب ،مشکل اعراب القرآن، دمشق: دار البشائر، 1424ق.
26
گلدزیهر، ایگناس، گرایش های تفسیری در میان مسلمانان، ترجمه: سید ناصر طباطبایی، تهران : انتشارات ققنوس، 1388ش.
27
هذلی، ابوالقاسم یوسف بن علی، الکامل فی القرائات، تحقیق: جمال بن السید ، بی جا: موسسة السما،1428 ق.
28
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه مسئلهساز اراده آزاد و فیض الهی
ازجمله مباحثِ محوریِ اندیشه آگوستین بحث درباره اراده و ارتباط آن با مسئله شر است. او وارث مفهوم اراده به روایت رواقیون است که آن را با فلسفه نوافلاطونی صورتبندی کرده است. سخن مشهور درباره نظر آگوستین این است که خود شر امری عدمی است و لذا در مورد شرور اخلاقی، عدم اراده به خیر عین شر محسوب میشود. به این ترتیب، از نظر او قصد صحیح و یا ناصحیح در اراده، عامل اصلی بروز شر در افعال آدمی است. اراده بر همین پایه به اراده خیر و شر تقسیم میشود. نکتهی مهم این است که از نظر آگوستین اراده نیک دارای عاملی وجودی است درحالیکه اراده شر عاملی ندارد، زیرا از نظر او شر امری عدمی است و اگر عاملی برای اراده شر وجود داشته باشد همان رویگردانی از نیّتِ خیر است. این پاسخ افلاطونیِ آگوستین به نسبت اراده و شر با معضلاتی روبرو میشود. مهمترین معضل پیشاروی این نظریه اولاً به مخاطره انداختن معنای آزادی اراده و سپس نسبت آن با مفهوم فیض الهی و یاریرسانی الهی است. ما در این مقاله میکوشیم با تکیه بر متن آثار آگوستین بهویژه شهر خدا و رساله درباره اراده آزاد، و رساله درباره طبیعت خیر ابتدا تقریر دقیقی از نظریه آگوستینیِ مناسبت اراده و شر به دست دهیم و در همین راستا جایگاه مسئلهساز اراده آزاد و فیض الهی در تقریر آگوستین از مسئله شر را نشان دهیم. به نظر میرسد همین جایگاه مسئلهساز، آگوستین را وادار به فراروی از تقریر افلاطونی نظریه شر به یاری نظریهی فیض الهی میکند.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_96368_76b4fe7d4293f2489206c525f55b7933.pdf
2015-12-22
73
90
آگوستین
اراده آزاد
شر
فیض الهی
شهر خدا
میثم
سفیدخوش
msefidkhosh3@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
علی
مرادی
a.moradi@gmail.com
2
دانش آموختة فلسفه و کلام دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
آگوستین، آئورلیوس. اعترافات. ترجمه افسانه نجاتی:تهران.پیام نوروز.دوم(1385)..
1
آگوستین، آئورلیوس. شهرخدا. ترجمه حسین توفیقی.قم:دانشگاه ادیان و مذاهب.اول(1391).
2
پورسینا، زهرا. تأثیرگناه بر معرفت. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.اول.(1385).
3
کتاب مقدس)ترجمه تفسیری)،بی نا.
4
کونگ،هانس. متفکران بزرگ مسیحی.گروه مترجمان. قم:دانشگاه ادیان و مذاهب.دوم(1390).
5
مک گراث، آلیستر. درسنامه الهیات مسیحی. ج1. ترجمه بهروز حدادی.قم:دانشگاه ادیان و مذاهب. اول.(1384).
6
مک گراث، آلیستر. درسنامه الهیات مسیحی. ج2.گروه مترجمان.قم:دانشگاه ادیان و مذاهب. اول.(1391).
7
Agostino, Le Tutte Operedegli Sant' Agostino, pubblicato con la chiesa cattolica di Roma, italia, 1950.
8
Augustine, Of True Religion, translated and edited by. J.H.S.Burleigh in the Augustine Earlier Writings. United States of America, John Knox Press, 2006
9
……………,On Free Will,…………………….. .
10
…………….,Retractations,……………………. .
11
…………….,The Nature Of The Good,………… .
12
…………….,The Usefulness Of Belief,………… .
13
Chadwiek, Henry, Augustine A very short introduction, Oxford University press.london,1986.
14
De Liguori, Alfonso ,Uniformita alla Volonta di Dio, pubblicato di Falcinelli, Roma, Italia.2003.
15
Henning Graf Reventlow and Yair Hoffman, The Problem of Evil, T&.T Clark International, New York, 2004.
16
M. Kaye, Sharon, Medieval philosophy, published by one world publication, England, 2008.
17
ORIGINAL_ARTICLE
الگوی علمشناسی منطقی و هویت اجتماعی دانشهای مدون
در فلسفه اسلامی، شاخهای مستقل با عنوان فلسفه علم وجود ندارد، اما این سنت فلسفی الگوهایی برای علمشناسی ارائه کرده است. بر اساس الگوی علمشناسی منطقی ظرف تحقق «علوم» نیز مانند «ادراک» ذهن است زیرا هر دو یک حقیقت هستند، با این تفاوت که «ادراک» از حیث تحلیل درونی مطلق فرض شدهاست، ولی در علوم به اجزاء آن به عنوان مفاهیم و قضایا ابتنای آنها بر مبادی تصوری و تصدیقی نظر میشود. در این تحلیل «علم» خواه به صورت بسیط یا مرکب امری ذهنی و «وابسته به شخصِ عالم» است. اما متفکران مسلمان طی چند دهه اخیر با «هویتی شناختی» مواجه هستند که آن را نیز «علم» میگویند. در اصطلاح اخیر، «علم» هویتی است غیروابسته به عالِمی خاص و اصطلاحاً بینالاذهانی است، چنین نگاهی در میان متفکران مسلمان مسبوق به سابقه است و برخی فیلسوفان مانند علامه طباطبایی میان علوم برهانی و علوم اعتباری قائل به تفصیل شدهاند. برای تحلیل و مقایسه این دو «هویت» از منظر فلسفه اسلامی و بررسی رابطه آن با «معرفت» مسئله را در سه پرسش تفصیل میدهیم: اول اینکه رابطه این «مجموعه واحد» با «شناخت» چیست و چگونه باعث شناخت میشود؟ دوم این که سِرّ وحدت یک علم و تمایز آن از دیگر علوم چیست؟ سوم اینکه هر مجموعه از نظر ساختاری دارای چه ارکان و اجزائی است تا بتواند معرفتساز باشد؟ در این مقاله پس از توضیح الگوی علمشناسی منطقی و پرسش از هویت اجتماعی علوم از تفصیل علوم به برهانی و اعتباری دفاع میکنیم، ولی بر خلاف علامه طباطبایی این میان این دو رابطه تولیدی را برقرار میدانیم.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_96380_b53fec42a1a1b410ffe6a3af787e8816.pdf
2015-12-22
91
108
علم شناسی/ ادراک/معرفت/ صناعت/ فلسفه اسلامی
مهدی
عاشوری
ashoori@irip.ir
1
دانشجوی دکتری فلسفه علم مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
LEAD_AUTHOR
عبدالحسین
خسروپناه
khosropanahdezfuli@gmail.com
2
عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
AUTHOR
ابراهیمیان، سیدحسین، معرفتشناسی از دیدگاه فلاسفه اسلامی و غربی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول: 1372
1
ابنسینا، حسین، الاشارات و التنبیهات، تحقیق کریم فیضی، موسسه مطبوعات دینی، 1384
2
ابنسینا، حسین، برهان شفاء، ترجمه و پژوهش مهدی قوام صفری، فکر روز، 1373.
3
آذربایجانی، مسعود؛ صورتبندی تمدن و مراحل تکوینی آن؛ از مجموعه «درآمدی بر آزاداندیشی و نظریهپردازی در علوم دینی» مجموعه گفتگو، دفتر اول، چاپ اول، 1383.
4
آزادی، علیرضا، «مفاهیم اولی، ضروری، بدیهی و یقینی در منطق صوری»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تبریز، شماره 44، صص 1-30، بهار و تابستان 1380
5
اعرافی، علیرضا، «بهرهگیری از روششناسی اجتهادی لازمه تولید علم دینی»، فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، شماره 49، زمستان 1385، ص 4.
6
پپینو، دیوید، «فلسفه علم»، ترجمه حسن میانداری، در نگرشهای نوین در فلسفه جلد 2، قم: کتاب طه، چاپ دوم: 1383
7
جمالی، مصطفی، «هویت علوم انسانی اسلامی؛ از دیدگاه روش شناختی»، دو فصلنامه پژوهش، شماره 5، بهار و تابستان 1390 ص 5
8
جوادی آملی، عبداله، رحیق مختوم، جلد اول، پنج بخش در پنج مجلد، قم: إسراء، چاپ اول: 1376
9
جوادی آملی، عبداله، معرفتشناسی در قرآن، قم: إسراء، چاپ اول: 1378
10
حسنی، ابولحسن، «ضرورت طراحی منطق فهم دین برای تولید علوم انسانی و اسلامی»، علامه طباطبایی فیلسوف علوم انسانی و اسلامی به کوشش دکتر عبدالحسین خسروپناه، جلد دوم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پاییز 1390.
11
حسنی، سید حمیدرضا، علیپور، مهدی، «پارادایم اجتهادی دانش دینی»، در مجموعه مقالات همایش علامه طباطبایی فیلسوف علوم انسانی و اسلامی به کوشش دکتر عبدالحسین خسروپناه، جلد دوم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پاییز 1390.
12
حسنی، سید حمیدرضا، علیپور، مهدی، موحد ابطحی، سید محمدتقی، علم دینی: دیدگاهها و ملاحظات، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1390
13
حلی، جمال الدین حسن، الجوهر النضید، تحقیق محسن بیدارفر، قم: بیدار، 1388
14
خراسانی، محمدکاظم، کفایه الاصول، قم، مؤسسه آلالبیت، 1409 ق
15
خسروپناه، عبدالحسین، بابایی، قاسم، «استاد جوادی آملی و فرایند علم دینی»، علامه طباطبایی فیلسوف علوم انسانی و اسلامی، دکتر عبدالحسین خسروپناه، ج1، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1390.
16
خسروپناه، عبدالحسین، فلسفه فلسفه اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389 الف
17
خسروپناه، عبدالحسین، نظام معرفتشناسی صدرایی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388
18
خمینی (امام)، سید روحاله، مناهج الوصول الی علم الاصول، نهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1373
19
دادجو، ابراهیم، «مدیریت پژوهش جزئینگر»، در مجموعه مقالات همایش علامه طباطبایی فیلسوف علوم انسانی و اسلامی به کوشش دکتر عبدالحسین خسروپناه، جلد دوم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پاییز 1390.
20
سروش، عبدالکریم، تفرج صنع، تهران، سروش، 1370
21
سعیدی روشن، محمد باقر؛ نوگرایی ساختاری، مقدمه تولید؛ از مجموعه «درآمدی بر آزاداندیشی و نظریهپردازی در علوم دینی» مجموعه گفتگو، دفتر اول، 1383
22
شیرازی، صدرالدین محمد، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، مکتبه المصطفوی، 1387 ق
23
طباطبایی، سید محمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد 6 مجموعه آثار استاد شهید مطهری، قم: صدرا، چاپ هفتم: 1379
24
طباطبایی، سید محمدحسین، بدایهالحکمه، بیروت، دارالمصطفی للطباعه و النشر، 1402ه-1982م
25
طباطبایی، سید محمدحسین، برهان، ترجمه، تصحیح و تعلیق از مهدی قوام صفری، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول: 1371
26
طباطبایی، سید محمدحسین، نهایهالحکمه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1417ه
27
عاشوری، مهدی، «نظریه معرفتی ادراک و نقش آن در تأسیس معرفتشناسی نوصدرایی»، علامه طباطبایی- فیلسوف علوم انسانی–اسلامی، به کوشش عبدالحسین خسروپناه،؛ صص 343*372، تهران پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پاییز 1390
28
عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، جلد 2، تهران: سمت، چاپ اول: 1386
29
فرامرز قراملکی، احد، مظهر قراملکی، علی، «الگوی علمشناسی اصولیان»، مقالات و بررسیها (75)، دانشگاه تهران، بهار و تابستان 1383
30
قائمینیا، علیرضا؛ درونگرایی، مانع تولید؛ از مجموعه «درآمدی بر آزاداندیشی و نظریهپردازی در علوم دینی» مجموعه گفتگو، دفتر اول، چاپ اول، 1383.
31
مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، تهران، چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ هشتم: 1377
32
مصباح یزدی، محمدتقی، شرح برهان شفا (جلد 1 و 2)، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1384
33
مطهری، مرتضی، «پاورقیهای اصول فلسفه و روش رئالیسم»، جلد6 مجموعه آثار استادشهیدمطهری، قم: صدرا، چاپ هفتم: 1379
34
مفتونی، نادیا، فرامرز قراملکی، احد، «رهیافتهای دانشمندان مسلمان در علمشناسی»، دانشگاه تهران، مقالات و بررسیها (75)، بهار و تابستان 1383
35
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی نظریه لوئیس پویمن درباره اخلاقباور
در یک نگاه کلی، ارادهگرایی و قرینهگرایی دو رویکرد رقیب درباره اخلاق باور بوده است. لوئیس پویمن فیلسوف آمریکایی معاصر با انتقاد از این دو رویکرد، نظریه ارادهگرایی غیر مستقیم تجویزی را ارائه نموده است. در این نظریه برای تحلیل شکلگیری باور، هم به نقش «ادله» و «عوامل زمینهای» بطور توأمان توجه شده و هم، «عقلانیت» مبنای داوری بین قرائن و ادله متعارض قرار گرفته است. پویمن با تکیه به این تحلیل، کوشیده است تا با تعیین شرایط خاصی، از ارادهگرایی غیرمستقیم در کسب و حفظ باور، با وجود قرائن کافی بر خلاف، دفاع اخلاقی نماید.در این مقاله ضمن ارائه توصیفی دقیق از نظریه پویمن درباره اخلاق باور، به تحلیل و بررسی این نظریه و شرایط ذکرشده برای جواز اخلاقی ارادهگرایی میپردازیم.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_96337_a36474a96202a69413ff8c5ab75e2165.pdf
2015-12-22
109
128
اخلاق باور- قرینهگرایی- ارادهگرایی
عقلانیت- پویمن
محمدرضا
بیات
mz.bayat@gmail.com
1
دانشکده الاهیات دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
مهدی
طهماسبی
mahd.tahmasebi@gmail.com
2
محقق حوزوی
AUTHOR
فهرست منابع
1
آذربایجانی، مسعود(1383 ). « توجیه ایمان از دیدگاه ویلیام جیمز»، پژوهشهای فلسفی ـ کلامی، ش 13.
2
آذربایجانی، مسعود(1387). درآمدی بر روانشناسی دین، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
3
ایلخانی، محمد(1382). تاریخ فلسفه قرون وسطی و رنسانس، تهران، سمت.
4
آئودی، رابرت(1385 ). معرفتشناسی، ترجمه علی اکبر احمدی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ اسلامی.
5
پویمن، لوئیس پائول(1387 ). معرفت شناسی(مقدمهای بر نظریه شناخت)، مترجم و محقق رضا محمد زاده، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
6
دکارت،رنه(1381). تاملات در فلسفه اولی، ترجمه احمد احمدی، تهران، سمت.
7
طباطبایی، سید محمد حسین(1387). مجموعة رسائل(علامه طباطبائی) ، ترجمه هادی خسروشاهی، قم، بوستان کتاب
8
کشفی، عبدالرسول(1385). دسته بندی نظریه های توجیه معرفت شناختی، نامه حکمت، ش8
9
Barzun, Jacques (1986). A Stroll with William James. Chicago: University of Chicago Press
10
Decartes, Rene (1911). Meditations, trans.E.Haldane and G.R.T.Ross (Cambridge,England:Cambridge University Press),Meditation IV and Replies
11
Evans, Stephen C (1989). ”Does Kierkegaard Think Beliefs can be directly willed?” International Journal for Philosophy of Religion .Vol. 26.
12
James, William, (1969)."The Will to Believe" in Essays in Pragmatism (New York: Haefnr [Reading X.3 in this anthology]).
13
Kierkegaard, SØren (1962). Philosophical Fragments, trans. D.Swenson (Princeton, NJ: Princeton University Press).
14
McClendon, James, William & Smith, James, Marvin (1975).Understanding religious convictions. University of Notre Dame Press.
15
Miland, Jack (1980). "What ought we to Believ? Or the Ethics of Belief Revisited”, American Philosophical Quarterly, Vol. 17.
16
P.Pojman, Louis (1986). Religious Belief and the Will. London: Routledg & Kegan Paul.
17
Pojman, Louis (1993). The Theory of knowledge, Classical and contemporary Readings.Wadsworth Publishing Company.
18
Pojman, Louis (1998). The Theory of knowledge, Classical and contemporary Readings. (2nd.ed.).Wadsworth Publishing Company.
19
Pojman, Louis (2001). What Can We Know? An introduction to the theory of knowledge, 2ndEd, Wadsworth Publishing Company.
20
ORIGINAL_ARTICLE
از منطق 9 بخشی به منطق 10 بخشی: بررسی سیر تطور آثار منطقی ابن سینا
از ابن سینا آثار منطقی متعددی به جا مانده است. با مطالعه دقیق و تحلیل این اثار، یک تحول و تطور در محتوا و ترتیب مباحث منطقی شیخ مشاهده می گردد. با کمک گرفتن از آثاری که تاریخ نگارش مشخصی دارند می توان چگونگی سیر این تحول و مشخصات هر مرحله از تطور آن را تعیین کرد. بر این اساس و با ارائه ملاک هایی می توان این تحول محتوایی را به سه دوره متفاوت تقسیم کرد که عبارتند از دوره ابتدایی که ارسطویی است، دوره میانی که دوره جدایی از ارسطو است و دوره پایانی که ابن سینا بیان و فصل بندی خاص خود را از منطق ارائه می کند. در نهایت و بر اساس این تقسیم بندی از دوره تحول منطق سینوی می توان تاریخ نگارش آن دسته از آثار منطقی را که تاریخ آنها دقیقا مشخص نیست، معلوم کرد.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_96341_2edd9199753a19649ed89690b3b20cac.pdf
2015-12-22
129
148
منطق
ابن سینا
شفا
منطق المشرقیین
اشارات
سید احمد
حسینی
ahmadhosseinee@gmail.com
1
استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
LEAD_AUTHOR
اکبر
فایدئی
faydei@yahoo.com
2
مربی گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
AUTHOR
- ابن سینا، (1375). الاشارات و التنبیهات، قم: نشرالبلاغه.
1
- ابن سینا، (1326ق). اقسام العلوم العقلیه، ضمن تسع رسائل فی الحکمه و الطبیعیات، چاپ دوم، قاهره: دارالعرب.
2
- ابن سینا، (1328ق). منطق المشرقیین، قاهره: المکتبه السلفیه.
3
- ابن سینا، (1404ق). الهیات شفا، تحقیق سعید زاید، قم: مکتبه آیه الله مرعشی.
4
- ابن سینا، (1404ق). منطق شفا، تحقیق سعید زاید، قم: مکتبه آیه الله مرعشی.
5
- ابن سینا، (1980م). عیون الحکمه، تحقیق عبدالرحمن بدوی، الطبعه الثانیه، بیروت: دارالقلم.
6
- ارسطو، (1948م). منطق، تحقیق عبدالرحمن بدوی، قاهره: مطبعه دارالکتب المصریه.
7
- برخورداری، زینب؛ فرامرز قراملکی، احد، (1388). «الموجز الصغیر فی المنطق یا منطق عیون الحکمه، رفع یک ابهام تاریخی»، حکمت سینوی، شماره 42، صص 139-125
8
- فرامرز قراملکی، احد،(1388). «تحول ساختاری در منطق نگاری ابن سینا و تاثیر تاریخی آن در دوره اسلامی»، حکمت سینوی، پاییز و زمستان 1388، شماره 42، صص 60-41
9
- فرامرز قراملکی، احد، (1373). «الاشارات و التنبیهات سرآغاز منطق دوبخشی»، آیینه پژوهش، شماره 24 صص 50-38
10
- ملکشاهی، حسن، (1354). «ابن سینا و تحول منطق ارسطو»، مقالات و بررسی ها، شماره 23 و 24، صص 158-141
11
- مهدوی، یحیی، (1333). فهرست نسخه های مصنفات ابن سینا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
12
- نبوی، لطف الله، (1381). منطق سینوی به روایت نیکولاس رشر، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
13
- Afnan, Soheil, M. (1958). Avicenna, his life and works, London: George Allen & unwin Ltd.
14
- Gohlman, William, E. (1974). The Life of Ibn Sina, New York: State University of New York Press.
15
- Gutas, Dimitri, (1988). Avicenna and the Aristotelian Tradition, Leiden: Brill.
16