ORIGINAL_ARTICLE
هیولای اولی ، معقول اول یا ثانی فلسفی در حکمت متعالیه؟
دربارة اقسام جواهر نظرات متفاوتی ارائه شده است. یکی از علل اختلاف نظرها این است که برخی هیولی را داخل در جواهر میدانند و برخی آن را داخل نمیدانند. ابنسینا هیولی را وجودی خارجی دانسته و براهینی را در اثبات وجود آن بیان میکند. پیش از ملاصدرا افرادی مانند ابوالبرکات و شیخ اشراق و خواجه نصیر الدین طوسی و پساز او افرادی مانند استاد مطهری و آقای مصباح یزدی وجود آن را مردود میدانند. اگرچه مشهور این است که ملاصدرا نظر مشاء را در مورد هیولی میپذیرد، اما با جمع بندی نظرات خاص او در مورد هیولی مانند عدمی بودن، معقول بودن، عدم علیت هیولی نسبت به صورت، انتزاع هیولی از نقص وجود صورت و ... و همچنین با توجه به اصولی مانند اصالت وجود و تشکیک وجود میتوان دریافت نظر نهایی ملاصدرا در مورد ماده یا هیولی این است که هیولی معقول ثانی فلسفی است.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97187_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2018-02-20
1
20
هیولی
صورت
جوهر
وجود رابط و مستقل
غلامرضا
شاملی
shameli1388@gmail.com
1
دانشجوی دکترای دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
قاسم
کاکایی
gkakaie@rose.shirazu.ac.ir
2
هیئت علمی دانشگاه شیراز
AUTHOR
محمد
بنیانی
m.bonyani@gmail.com
3
هیئت علمی دانشگاه شیراز
AUTHOR
ابنسینا، حسینبن عبدالله، الشفا (الهیات)، به تصحیح ابراهیم مدکور. قم، مکتبه آیت الله مرعشی
1
نجفی، 1404ق.
2
بغدادی، ابوالبرکات، المعتبر فی الحکمه،3 جلد، اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1373.
3
بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1375.
4
جوادی آملی، عبدالله، توحید در قرآن، قم، اسراء، 1395.
5
______ ، رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه،20 جلد، قم، مرکز نشر اسراء، 1393.
6
سهروردی، شیخ شهاب الدین، مجموعه مصنفات، 4 جلد، به تصحیح و مقدمه هانرى کربن و
7
سید حسین نصر و نجفقلى حبیبى، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1375.
8
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم، الحاشیه علی الالهیات الشفا، قم، بیدار، بیتا.
9
______ ، الحکمـة المتعالیـة فی الاسفار العقلیـة الاربعـة، 9 جلد، بیروت، داراحیاء التراث
10
العربی، 1981م.
11
______ ، شرح الهدایـة الاثیریـة، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، 1422ق.
12
______ ، المبداء و المعاد، تهران، انتشارات انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1354.
13
______ ، مجموعه الرسائل التسعه، قم، مکتبه المصطفوی، 1302ق.
14
______ ، مجموعه رسائل فلسفی، تهران، حکمت، 1420ق.
15
طباطبایی، سید محمد حسین، بدایـة الحکمـة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجماعـة
16
المدرسین، بیتا.
17
______ ، نهایـة الحکمـة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجماعـة المدرسین، بیتا.
18
طوسی، خواجه نصیر الدین، شرح اشارات و تنبیهات، 3 جلد، قم، نشرالبلاغه، 1375.
19
عبودیت، عبد الرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، 3 جلد، تهران، سمت، 1392.
20
لوکری، ابوالعباس، بیان الحق بضمان الصدق، تهران، مؤسسة بین المللی اندیشه و تمدن اسلامی،
21
1373.
22
مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش فلسفه، 2 جلد، قم، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات
23
اسلامی،1364.
24
______ ، تعلیقـة علی النهایـة، قم، انتشارات مؤسسة آموزشی پژوهشی امام خمینی، 1393.
25
______ ، شرح الهیات شفا، 3 جلد، قم، انتشارات مؤسسة آموزشی پژوهشی امام خمینی،
26
1386.
27
مطهری، مرتضی، اصول فلسفه و روش رئالیسم، 4 جلد، قم، صدرا، 1368 .
28
______ ، مجموعة آثار، 27 جلد، قم، صدرا، 1377 .
29
میر داماد، مجموعه مصنفات، 2 جلد، به اهتمام عبد الله نورانی، تهران، انتشارات انجمن آثار و
30
مفاخر فرهنگی، 1385- 1381.
31
ORIGINAL_ARTICLE
تاملی در مسئله جبر و اختیار در کلام امامیه
مسئلۀ جبر و اختیار از مسائل بنیادینی است که با مسائل مهمی همچون هدف از آفرینش انسان، بعثت پیامبران، نصب امامان علیهمالسلام و معاد مرتبط است، بهگونهای که اتخاذ دیدگاه نادرست در این باره، میتواند مسائل یادشده را تحت الشعاع قرار دهد. آنچه در این پژوهش، مدنظر است، نگاهی مورخانه به تطورات این مسئله در تاریخ کلام امامیه است. اگرچه آموزۀ امر بین الامرین در سخنان پیشوایان راستین مذهب تشیع به روشنی بیان شده و امروزه نیز در کلام امامیه مقبول افتاده، نگاهی تاریخی به این مسئله نشان از این واقعیت دارد که آموزۀ یادشده در سنت کلامی متکلمان امامیه تا قرنهای مدیدی جایگاه روشنی نداشته، بلکه متروک و مهجور بوده است.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97205_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2018-02-20
21
46
جبر
تفویض
اختیار
تفویض تکوینی
تفویض تشریعی
محمدحسین
فاریاب
m.faryab@gmail.com
1
هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
LEAD_AUTHOR
نهج البلاغه
1
ابن طاووس حسنی، سیدعلی، الطرائف فی معرفـۀ مذاهب الطوائف، قم، خیام، 1400ق.
2
اردبیلی، احمدبنمحمد، الحاشیـۀ علی الهیات الشرح الجدید للتجرید، قم، دفتر تبلیغات اسلامی،
3
استرآبادی، محمدجعفر، البراهین القاطعـۀ، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1382.
4
بحرانی، علیبنمیثم، قواعد المرام فی علم الکلام، قم، کتابخانۀ آیت الله مرعشی نجفی،1406ق.
5
حلبی، ابوالحسن، اشارۀ السبق، قم، مؤسسة نشر اسلامی، 1414ق.
6
حلبی، ابوالصلاح، تقریب المعارف، قم، الهادی، 1404ق.
7
حلی، جعفربنحسن،، المسلک فی اصول الدین، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیـۀ، 1414ق.
8
حلی، حسنبنیوسف، الباب الحادی عشر، تهران، مؤسسة مطالعات اسلامی، 1365.
9
_____، معارج الفهم، قم، دلیل ما، 1386.
10
_____، الرسالـۀ السعدیـۀ، بیروت، دار الصفوۀ ،1413ق.
11
_____، مناهج الیقین، بیروت، دار الاسوۀ ، 1415ق.
12
_____، استقصاء النظر فی القضاء و القدر، مشهد، دار الانباء الغیب، 1418ق.
13
_____، تسلیک النفس الی حظیرۀ القدس، قم، مؤسسة امام صادق علیهالسلام، 1426ق.
14
_____، نهج الحق و کشف الصدق، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، 1982.
15
حمصی رازی، سدیدالدین، المنقذ من التقلید، قم، مؤسسة نشر اسلامی، 1412ق.
16
رازی حبلرودی، خضربنمحمد، التوضیح الانور، قم، کتابخانۀ آیت الله مرعشی، 1424ق.
17
راوندی، ظهیرالدین، عجالـۀ المعرفـۀ فی اصول الدین، بیروت، مؤسسة آل البیت علیهمالسلام،
18
سبحانی، جعفر، الالهیات علی هدی الکتاب و السنـۀ و العقل، قم، المرکز العالمی للدراسات
19
الاسلامیـة، 1412ق.
20
سبزواری، قطب الدین، الخلاصـۀ فی علم الکلام، قم، کتابخانۀ آیت الله مرعشی، 1373.
21
سیوری حلی، فاضل مقدادبنعبدالله، ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین، قم، انتشارات
22
کتابخانۀ آیت الله مرعشی، 1405ق.
23
_____، الانوار الجلالیـۀ فی شرح فصول النصیریـۀ، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیـۀ، 1420ق.
24
_____، اللوامع الالهیـۀ، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1422ق.
25
شبر، سیدعبدالله، حق الیقین فی معرفـۀ اصول الدین، قم، انوار الهدی، 1424ق.
26
صدوق، محمدبنعلیبنبابویه، التوحید، قم، جامعة مدرسین، 1398ق.
27
_____، الاعتقادات فی دین الامامیـۀ، قم، کنگرۀ شیخ مفید، 1414ق.
28
_____، الهدایـۀ فی الاصول و الفروع، قم، مؤسسۀ امام هادی علیهالسلام، 1418ق.
29
طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین
30
حوزة علمیة قم، 1417ق.
31
طوسی، محمدبنحسن، الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، بیروت، دار الاضواء، 1406ق.
32
طوسی، نصیرالدین، اجوبـۀ المسائل النصیریـۀ، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی، 1383.
33
_____، تلخیص المحصل، دار الاضواء، بیروت، 1405ق.
34
_____، تجرید الاعتقاد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1407ق.
35
_____، الرسائل، قم، دار القرآن الکریم، 1405ق.
36
فیض کاشانی، ملامحسن، الوافی، اصفهان، کتابخانۀ امیرالمومنین علیهالسلام، 1406ق.
37
_____، علم الیقین فی اصول الدین، قم، انتشارات بیدار، 1418ق.
38
قمی، قاضی سعید، شرح توحید صدوق، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،
39
کراجکی، ابوالفتح، کنز الفوائد، قم، مکتبـة المصطفوی، 1410ق.
40
لاهیجی، ملاعبدالرزاق، سرمایۀ ایمان در اصول اعتقادات، تهران، انتشارات الزهراء سلام الله
41
علیها، 1372.
42
مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1378.
43
_____، آموزش عقاید، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1384.
44
مطهری، مرتضی، مجموعۀ آثار شهید مطهری، تهران، صدرا، 1378.
45
مفید، محمدبنمحمدبننعمان،(1)، اوائل المقالات، کنگرۀ شیخ مفید، 1413ق.
46
_____، (2)، تصحیح الاعتقاد، کنگرۀ شیخ مفید، 1413ق.
47
موسوی عاملی، میرسیداحمد، علاقـۀ التجرید، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1381.
48
نراقی، ملا مهدی، جامع الافکار، تهران، حکمت، 1423ق.
49
ORIGINAL_ARTICLE
بازخوانی جبر و اختیار در ساحت آموزه های عرفانی
«جبر و اختیار» اگرچه ماهیتاً مسئلهای کلامیاست اما به دو دلیل به ساحت عرفان نیز راه یافت: پیشینة کلامیعارفان و اقتضای برخی مباحث عرفانی. راهیابی این بحث کلامیدر ساحت عرفان اسلامیموجب شد تا به اقتضای دقت نظرها و نکته سنجیهای عارفان در مباحث توحیدی و ماجرای ظهورات اسمائی، مباحث جبر و اختیار گستره و عمق فزونتری یابد و گرهگشاییهای فراوانی صورت گیرد. اما استناد به برخی متشابهات کلام و عدم توجه نظاممند به جامع سخنان عارفان شائبة جبرگرایی عارفان را برای برخی موجب شده است. این نوشتار با تکیه بر محکمات کلمات عارفان، سه محمل مهم جبرانگاری را که خاستگاهی صرفاً عرفانی و نه کلامیدارند، تبیین و به اقتضای مجال، در مسیر پاسخگویی و رفع شبهات و سوء فهمها برآمده و در نهایت، تأیید کنندة گونهای اختیار، البته با رویکرد عرفانی است. این سه محور عبارت است از: سریان فیض الهی در عوالم امکانی؛ تجلی و حکومت اسماء جلاله الهی؛ اعیان ثابته و سر القدر.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97209_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2018-02-20
47
70
رضا
حسینی فر
rezahoseinifar@yahoo.com
1
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز
LEAD_AUTHOR
زینب
خداداد
z.khodadad1988@gmail.com
2
دانشجوی دکتری عرفان اسلامی
AUTHOR
آشتیانی، سیدجلال الدین، شرح فصوص قیصری، مقدمة هانری کربن، مشهد، باستان، 1385.
1
آملى، حیدر، جامع الأسرار و منبع الأنوار، تهران، علمى و فرهنگى (وابسته به وزارت فرهنگ و
2
آموزش عالى)، 1368.
3
____، جامع الاسرار، به کوششهانری کربن و عثمان اسماعیل یحیى، تهران، 1966.
4
ابنترکه، صائن الدین، تمهید القواعد، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و آموزش عالى، 1360.
5
ابنعربی، محی الدین، الفتوحات المکیه، بیروت: دار صادر، بی تا.
6
____، الفتوحات المکیه، تصحیح عثمان یحیی، قاهره، نشر الهیئه المصریه العامه، بیتا (ب).
7
____، فصوص الحکم، تحقیق و تعلیق ابوالعلا العفیفی، تهران، الزهرا (س)، 1370.
8
____، فصوص الحکم، قاهره، دار إحیاء الکتب العربیـة، 1946 م.
9
امین، سیده نصرت (بانوى اصفهانى)، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، تهران، نهضت زنان مسلمان،
10
بابا طاهر عریان/ سید على همدانى/ خواجه عبد الله انصارى، مقامات عارفان سه اثر بزرگ از سه
11
عارف بزرگ، تهران، کتابخانه مستوفى، 1370.
12
جامى، عبد الرحمن، الدرة الفاخرة فى تحقیق مذهب الصوفیـة، تهران، مؤسسة مطالعات اسلامى،
13
____، أشعـة اللمعات، قم، بوستان کتاب، 1383.
14
____، نقد النصوص فى شرح نقش الفصوص، تهران، وزارت ارشاد اسلامى، 1370.
15
الجندى، مؤید الدین، شرح فصوص الحکم(الجندى)، قم، بوستان کتاب، 1423 ق.
16
جهانگیرى، محسن، محیى الدین ابن عربى چهرة برجستة عرفان اسلامى، تهران، انتشارات
17
دانشگاه تهران، 1375.
18
خمینی، روح الله، ترجمة مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه، مترجم حسین مستوفی، تهران،
19
مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1389.
20
____، شرح دعای سحر، ترجمۀ سید احمد فهری، تهران، اطلاعات، 1374.
21
____، طلب و اراده، ترجمه و شرح سیداحمد فهری، تهران، علمیو فرهنگی، 1362.
22
____، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الأنس، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام
23
خمینی، 1392.
24
____، آداب الصلاة، چ7، قم، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1370.
25
خوارزمى، تاج الدین حسین، شرح فصوص الحکم، تحقیق و تصحیح علامه حسن زاده آملى،
26
قم، بوستان کتاب(انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزة علمیة قم)، 1379.
27
دادبه، اصغر، «جبر و اختیار»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج17، تهران، مرکز دایرة المعارف
28
بزرگ اسلامی، 1388.
29
دزفولیان، کاظم، شرح گلشن راز( دزفولیان)، تهران، طلایه، 1382.
30
دهدارى شیرازى، محمد بن محمود، شرح خطبـة البیان، چ2، تهران، صائب، 1380.
31
سبزوارى، محمد ابراهیم، شرح گلشن راز، تحقیق و تصحیح پرویز عباسى داکانى، تهران، نشر
32
علم، 1386.
33
شبسترى، محمود، گلشن راز، به تحقیق و تصحیح محمد حماصیان، کرمان،: انتشارات خدمات
34
فرهنگى کرمان، 1382.
35
غزالى، ابوحامد محمد، احیاء علوم الدین، ترجمة مؤید الدین خوارزمى، تهران، علمى و فرهنگى،
36
فناری، محمدبن حمزه، مصباح الانس، تصحیح محمد خواجوی، تهران، مولی، 1374.
37
____، مصباح الأنس بین المعقول و المشهود، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2010.
38
قیصری، داود، شرح فصوص الحکم، ج2، تصحیح حسن حسن زاده آملی، قم، بوستان کتاب،
39
____، شرح فصوص الحکم، تصحیح سید جلال الدین آشتیانى، تهران، علمى و فرهنگى،
40
قونوى، صدر الدین، النصوص، تهران، مرکز نشر دانشگاهى، 1371.
41
کاشانی، عزالدین، مصباح الهدایه، ج۱، به کوشش جلال الدین همایی، تهران، ۱۳۶۷.
42
کاشانى، عبد الرزاق، مجموعه رسائل و مصنفات کاشانى، تهران، میراث مکتوب، 1380.
43
____، لطائف الأعلام فى إشارات أهل الإلهام، ج1، قاهره، مکتبـة الثقافـة الدینیـة، 1426 ق.
44
مستملى بخارى، اسماعیل، شرح التعرف لمذهب التصوف، تهران، اساطیر، 1363.
45
مصباح یزدی، محمد تقی، معارف قرآن، قم، مؤسسة در راه حق، 1367.
46
مظاهری، عبدالرضا، شرح تعلیقهایت الله العظمیامام خمینی بر فصوص الحکم ابنعربی، تهران،
47
علم، 1387.
48
موسوی تبار، مصطفی، انسان از آغاز تا انجام (سیری در آثارایت الله جوادی آملی)، قم، اسراء،
49
مهرابی، ابراهیم، «اختیار: نتیجة منطقی مبانی عرفانی ابنعربی»، فصلنامة علمی- پژوهشی اندیشة
50
نوین دینی، زمستان 1391، شمارة 31.
51
هجویرى، ابو الحسن على، کشف المحجوب، تهران، طهورى، 1375.
52
همدانى، عین القضات، دفاعیات عین القضاة همدانى(شکوى الغریب)، به کوشش قاسم انصارى،
53
تهران، منوچهرى، 1385.
54
یزدانپناه، یدالله، مبانی و اصول عرفان نظری، نگارش عطاء انزلی، قم، مؤسسة آموزشی و
55
پژوهشی امام خمینی، 1393.
56
ORIGINAL_ARTICLE
فلسفه فقه و مسائل پیشروی آن
فلسفة فقه از جمله شاخههای فلسفة مضاف است که در آن، فقه بهمعنای علم به احکام شرعی از ادلة تفصیلی آنها از منظر بیرونی و رویآورد معرفت درجة دوم، توصیف و تحلیل نظری میشود. تحلیل نظری فقه به عنوان علمی که در فرهنگ، تاریخ و تمدن اسلامی تحقق یافته است به نظریة کلی دربارة آن میانجامد. به نظریة کلی در زمینة فقه با قطع نظر از مذاهب یا باب خاص یا مقطع تاریخی معین، فلسفة فقه گفته میشود. در فلسفة فقه، ماهیت فقه تبیین و گونه های گزارههای فقهی توصیف میگردد و از منظر روش شناسانه، کارآمدی منطق فقه، سنجیده و مبنای فقه بدست داده میشود و جایگاه منابع استکشاف حکم شرعی تبیین میگردد. نسبت و رابطة فقه با علوم دیگر، ارائه و نحوة تأثیرپذیری فقیه در تولید معارف فقهی از علوم و معارف انسانی و تجربی، تحلیل و تبیین میگردد مباحث یادشده و دیگر مباحث، هریک متضمن مسئلهای مهم در زمینة فلسفة فقه است طرح مسائل فلسفة فقه به نگـرشی کلـی و جامـع نسبـت به فقه میانجامد بهنحوی که در مطالعات درون فقهی فقیه مؤثر میافتد.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97214_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2018-02-20
71
86
کلید واژهها: فقه
فلسفه مضاف
فلسفه فقه
مسائل فلسفه فقه
سید ابوالقاسم
نقیبی
da.naghibi@yahoo.com
1
هیئت علمی دانشگاه شهید مطهری
LEAD_AUTHOR
فهرست منابع
1
قرآن کریم
2
ابنمنظور، لسان العرب، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، 1416ق.
3
آلن بیرو، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمة باقر ساروخانی، تهران، کیهان، 1370.
4
جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح- تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت، دارالعلم للملایین،
5
حکیم، محمدتقی، الاصول العامه فی فقه المقارن،تهران، المجمع العالمی للتقریب المذاهب
6
اسلامی، 1431ق.
7
خمینی، سید روح الله، تهذیب الاصول، مقرر: جعفر سبحانی، تهران، جامعه المدرسین، 1405ق.
8
خویی، سید ابوالقاسم، مصباح الاصول، مقرر: سید محمد سرور واعظ بهسودی، چ5، قم، مکتبه
9
الداوری، 1417ق.
10
زبیدی،محمدبن مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، منشورات دارالمکتبه الحیات،
11
سروش، عبدالکریم ، قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران، مؤسسة فرهنگی صراط، 1370.
12
______، علم چیست؟ فلسفه چیست؟، تهران، مؤسسة فرهنگی صراط، 1379.
13
شاطبی، ابواسحاق، الموافقات فی اصول الاحکام ، بیجا، دارالفکر، بیتا .
14
شیرازی، قطب الدین، شرح حکمـة الاشراق، قم، بیدار، افست چاپ سنگی، بیتا.
15
صدر، سیدمحمدباقر، المعالم الجدیده للاصول، چ2، مکتبه النجاح، 1395ق،1975.
16
______، دروس فی علم الاصول، بیروت، قاهره، دارالکتاب اللبنانی، دارالکتاب المصری،
17
عراقی، آقا ضیاء ، مقالات الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1423ق.
18
غزالی امام محمد، المستصفی فی علم الاصول، بیروت، دارالکتب الهادی، 1413ق.
19
فاسی ،علال، مقاصد الشریعـة الاسلامیـة و مکارمها، رباط، 1411.
20
فلیسین شاله، شناخت روشهای علوم( فلسفة علمی)، ترجمة دکتر مهدوی، تهران، شرکت
21
چاپخانة تابان، 1323.
22
کاتوزیان، ناصر، فلسفة حقوق، مشهد، به نشر آستان قدس رضوی، 1365.
23
______، گامی به سوی عدالت ، انتشارات دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران،
24
گرجی، ابوالقاسم، مقالات حقوقی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1369.
25
لازی، جان، درآمدی تاریخی به فلسفة علم، چ2، تهران، سمت، 1377.
26
لاریجانی، صادق ، گفت و گوهای فلسفة فقه، قم، بوستان کتاب، 1380.
27
مجلسی،محمدباقر، بحارالانوار، 1386ق.
28
مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی ، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1362.
29
______، عدل الهی، تهران، صدرا ، 1387.
30
______، مقالات فلسفی، تهران، حکمت، بیتا.
31
مولی عبدالله یزدی( حاشیه بر تهذیب المنطق تفتازانی)، افست چاپ سنگی، خط عبدالرحیم،
32
نائینی، محمـدحسین، اجـودالتقـریرات، مقـرر: خویی، سید ابوالقاسم، قم، مطبـعه العرفان،
33
مصطفوی، بیتا.
34
نقیبی، سید ابوالقاسم ،" نسبت و رابطة علم کلام با دانش اصول"، فصلنامة اندیشة دینی، شمارة
35
، زمستان1387.
36
ORIGINAL_ARTICLE
تأملی در صورت بندی رهیافت های «قلمرو دین»و طرح رهیافت مطلوب
قلمرو دین از موضوعات پر چالش و تأثیر گذار بر سپهر سیاسی جوامع اسلامی بهویژه ایران است. از نظر معرفتی رهیافتهای متعددی به قلمرو دین قابل احصاء است که هر یک میتواند نقاط قوت و ضعف متعددی داشته باشد. رهیافت حداکثری مطلق، رهیافت حداقلی، رهیافت اکتفا به ارزشهای اخلاقی و بیان کلیات، رهیافت دین متضمن یکى از احکام پنجگانه (واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح) و رهیافت تشکیل دین از عقل و نقل اهم این رهیافتهاست. بر این اساس، دغدغة بنیادین مقاله طرح رهیافتی است که در نسبت با شرایط ذهنی و مختصات عینی جامعه نقاط ضعف رهیافتهای پیشین را نداشته و از قوت بیشتری برخوردار باشد. بدینترتیب پرسش اصلی، مختصات رهیافت مطلوب به قلمرو دین و چگونگی تحلیل ادعاها و نقاط ضعف رهیافتهای موجود است. بر این پایه است که مقاله آن رهیافتها را نابسنده دانسته و با نقدشان به طرح رهیافت قلمرو اعتدالی و انفکاکی دین بر اساس روش اجتهاد کلامیمیپردازد. ویژگیهای این الگو نیز عبارت از عدم مقبولیت رهیافتهای حداکثری و حداقلی مطلق، سلسله مراتب و انفکاک قلمرو دین در عرصههای مختلف زیستی، سلسله مراتب و انفکاک قلمرو دین در ساحتهای مدیریتی، تفکیک دین و شریعت، تکالیف شرعی دائر مدار هدایت، و اجتهاد مستمر است. کلیـدواژههــا: قلمرو دین، قلمرو اعتدالی انفکاکی، رهیافت حداکثری مطلق، رهیافت حداقلی.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97216_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2018-02-20
87
106
قلمرو دین
قلمرو اعتدالی انفکاکی
رهیافت حداکثری مطلق
رهیافت حداقلی
علی
آقاجانی
aqajaniqanad@gmail.com
1
دانشگاه باقرالعلوم
LEAD_AUTHOR
ابن ادریس حلى، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، چ2، دفتر انتشارات
1
اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1410ق.
2
ابنبراج، عبد العزیز، المهذب، ج1، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه
3
علمیه قم، 1406ق.
4
ابن میثم بحرانی، النجاة فی القیامه فی تحقیق امر الامامه، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1407ق.
5
خمینی، روحالله، تهذیب الأصول، جعفر سبحانی، تقریرات درس اصول امام خمینی، ج1، تهران،
6
مؤسسة تنظیم و نشرتراث الامام الخمینی(س)، 1423ق،1381 .
7
_____، جواهر الأصول، سید محمد حسن مرتضوى لنگرودى، تقریرات درس اصول امام
8
خمینی، ج3، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1387.
9
_____، صحیفه امام، ج21، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ۱۳۸۵.
10
_____، مناهج الوصول إلى علم الأصول، محمد فاضل لنکرانی، تقریرات درس اصول امام
11
خمینی، ج2، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار حضرت امام (ره)، 1380 .
12
بازرگان، مهدی، آخرت و خدا هدف بعثت انبیا، تهران، رسا، 1377.
13
_____، راه طی شده، تهران، شرکت سهامیانتشار، بیتا.
14
پیمان، حبیب الله، اسلام و مردم سالاری، دفتر چهارم:بررسی و نقد مبانیاندیشه سیاسی شیعه،
15
www.habibollahpeyman.com
16
تبریزی، محمدحسین، کشف المراد من المشروطـة والاستبداد، (چاپ شده در رسائل مشروطیت
17
به کوشش غلامحسین زرگری نژاد) تهران، کویر، 1377.
18
جمعى از پژوهشگران، زیر نظر سید محمودهاشمى شاهرودى، موسوعـة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت علیهم السلام، مؤسسة دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج1، قم ، 1423 ق.
19
جوادی آملی، عبدالله، انتظار بشر از دین، قم، مؤسسة نشر اسرا، ۱۳۸۰.
20
_____، شریعت در آینه معرفت، تهران، مرکز نشر رجا، 1373.
21
حائری یزدی، مهدی، آفاق فلسفه، به کوشش مسعود رضوی، تهران، فروزان، 1379.
22
حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج3و8، تهران، کتابفروشی لطفی، 144ق.
23
حقیقت، صادق، "گونه شناسی ارتباط دین و سیاست در اندیشه سیاسی شیعه"، نامه مفید، مهر و
24
آبان، ش44، 1383.
25
خمینی، مصطفی، تفسیر القرآن الکریم، ج4، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی،
26
رضائیان، علی، اصول مدیریت، تهران، سمت، ۱۳۸۳.
27
زمخشری، کشاف، ج2، آفتاب، تهران، بی تا.
28
سبزوارى نجفى، محمد، إرشاد الأذهان إلى تفسیر القرآن، بیروت؛ دار التعارف للمطبوعات،
29
1419 ق.
30
سروش، عبدالکریم، مدارا و مدیریت، تهران، مؤسسة فرهنگی صراط، 1376.
31
شیخ طوسی، التبیان فى تفسیر القرآن، ج6، چاپ نجف اشرف، 1414ق.
32
شیخ مفید، الإختصاص، قم، 1413 ق.
33
صادقی تهرانی، محمد، الفقه المقارن بین الکتاب و السنته حول الشوری و مواضعا و موضوعاتها،
34
قم، بی تا.
35
صدر، محمدباقر، اقتصادنا، بیروت، دارالتعارف، 1980.
36
ضیائیفر، سعید، جایگاه مبانی کلام در اجتهاد، قم، بوستان کتاب، 1382.
37
طباطبایى بروجردى، سید حسین، جامع أحادیث الشیعـة، 31 جلد، ج12، تهران، فرهنگ سبز،
38
طبرسی، مجمع البیان، ج6، چ3، تهران، ناصر خسرو، 1372.
39
طیب، سید عبدالحسین، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج5، تهران، اسلام، 1378.
40
علیدوست، ابوالقاسم، فقه و عقل، تهران، مؤسسة فرهنگی دانش و اندیشة معاصر، 1381.
41
_____،"گسترة شریعت"، فصل نامه قبسات، ش 32، 1389.
42
غروی نایینی، محمد حسین، تنبیه الامـة و تنزیه الملـة، تهران، بینا، 1334.
43
فضل الله، محمد حسین، من وحی القرآن، ج13، بیروت، دارالملاک للطباعـة و النشر، 1419.
44
فیضکاشانى، محسن، علم الیقین فی أصول الدین، تحقیق و تصحیح: محسن بیدارفر، ج2، قم،
45
بیدار، 1418 ق.
46
_____، الشافی فی العقائد و الأخلاق و الأحکام، ج1، تهران، دار نشر اللوح المحفوظ، 1425ق.
47
کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، ج1،3، قم، دار الحدیث للطباعـة و النشر، 1429ق.
48
مجتهد شبستری، محمد، نقدی بر قرائت رسمیاز دین، تهران، طرح نو، 1379.
49
_____، تأملاتی در قرائت انسانی از دین، تهران، طرح نو، 1383.
50
_____، هرمنوتیک کتاب و سنت، تهران، طرح نو، 1375.
51
مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، ج2، بیروت، مؤسسـة الوفاء، 1404 ق.
52
مرندی، ابوالحسن، دلائل براهین الفرقان، چاپ شده در رسائل مشروطیت به کوشش غلامحسین
53
زرگری نژاد، چ2، تهران، کویر، 1377.
54
مصباح یزدی، محمد تقی، پرسشهــا و پـاسـخها، ج3، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام
55
خمینی (ره)، مرکز انتشارات،۱۳۷۷.
56
_____، نظریه سیاسی اسلام، ج1و2، قم، انتشارات مؤسسة امام خمینی، 1390.
57
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهرى، ج21و4، صدرا، ۱۳۶۸ .
58
معرفت، محمدهادی، «اقتراح»، فصل نامه نقد و نظر، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1373.
59
مغنیه ، محمد جواد، تفسیر الکاشف، ج4، تهران،دارالاکتب الاسلامیـۀ، 1424ق.
60
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج2، تهران، دارالکتب الاسلامیـۀ، 1374.
61
نصری، عبدالله، انتظار بشر از دین (بررسی دیدگاهها در دین شناسی معاصر)، تهران، مؤسسة
62
فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، 1379.
63
نورى، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج17، بیروت، مؤسسه آل البیت علیهم
64
السلام، 1408 ق.
65
ORIGINAL_ARTICLE
از عقلانیت امید تا اخلاق امید
امید یکی از انسانیترین پدیدههاست. در میان فیلسوفان متاخر بالاخص با رویکرد تحلیلی تلاش فراوانی برای نقد تعریف سنتی از امید در جریان است. رهیافت باورـ میل و بسنده یا نابسنده بودن آن در تعریف امید و نیز سنجه اعتبار یا اصطلاحاً عقلانیت امید، موضوع اصلی این مباحث است.در این نوشتار ضمن مرور اختصاری و انتقادی این تعاریف به تحلیل سه گونة اصلی از عقلانیت امید پرداخته شده است: عقلانیت معرفتشناختی، عقلانیت عملی و عقلانیت بنیادی/ هویتی. پس از بحث در باب گونههای سهگانة عقلانیت امید و تحلیل نسبت آنها، پیشنهاد شده است که پدیدة امید با توجه به سرشت احساسی و آیندهگرایانة آن بیشتر با معیار عقلانیت حداقلی ارزیابی شود تا عقلانیت رادیکال و حداکثری. بخش پایانی مقالة مصروف بحث اخلاق امید شده است. اما برای رعایت دقت بحث، از میان مسائل گوناگون بیشتر بر تحلیل اخلاقی سه خطر ضمنی امید یعنی نومیدی، آرزواندیشی و بهرهکشی سیاسی از امیدواران تمرکز شده است. ضمن آنکه با الهام از تفکیک راهگشای گابریل مارسل، امیدوار بودن از امید داشتن تفکیک و فوائد عملی آن در مبحث اخلاق امید ذکر شده است.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97193_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2018-02-20
107
126
امید
عقلانیت
آرزواندیشی
ناامیدی
مسعود
صادقی
masoud.sadehji@kums.ac.ir
1
هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
LEAD_AUTHOR
چینگل،اندرو، اخلاق باور(دانشنامة فلسفه استنفورد)، ترجمة امیرحسین خداپرست، تهران،
1
ققنوس، 1395.
2
Audi, Robert, Rationality and Religious Commitment, OUP Oxford, 2011.
3
Aronson, Ronald, "Albert Camus", The Stanford Encyclopedia of Philosophy
4
(Summer 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL =
5
edu/ archives/ sum2017/ entries/camus/>.
6
Bloeser, Claudia and Stahl, Titus, "Hope", The Stanford Encyclopedia of
7
Philosophy (Spring 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL =
8
stanford. edu/ archives/ spr2017/ entries/hope/>.
9
_______, Fundamental Hope and Practical Identity. Philosophical Papers, 46:3,
10
-371, 2017.
11
Bovens,Luc, “The Value of Hope”. philosophy and Phenomenological Research,
12
Vol. 59, No. 3, pp. 667-681.Published by: International Phenomenological
13
Society, (Sep., 1999).
14
Cherniack, Christopher, Minimal Rationality. MIT Press, 1990.
15
Connelly,Mark, George Orwell: A Literary Companion. McFarland, 2018.
16
Treanor, Brian and Sweetman, Brendan, "Gabriel (-Honore) Marcel", The
17
Stanford Encyclopedia of Philosophy(Winter 2016 Edition), Edward
18
N.Zalta (ed.),URL=
19
Deweese-Boyd, Ian, "Self-Deception", The Stanford Encyclopedia of Philosophy
20
(Fall 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL =
21
/archives /fall2017 /entries /self-deception/>.
22
Dorr,Cian, Non-cognitivism and Wishful Thinking. Wiley Blackwell.Vol:36.97-
23
Martin, Adrienne, How We Hope: A Moral Psychology, Princeton: Princeton
24
University Press, 2013.
25
Nietzsche, Friedrich, Human, All Too Human, I.Translated from Friedrich
26
Nietzsche, Samtliche Werke, Kritische Studienausgabe, ed. Giorgio Colli and
27
Mazzino Montinari, in 15 vols.This book corresponds to Vol. 2, pp. II-363.
28
Stanford University Press, 2000.
29
Marcel, Gabriel, Being and Having. dacre press Westminster, 2007.
30
Mittleman, Alan, Hope in a Democratic Age. Oxford University Press, 2009.
31
Hume, David , A Treatise of Human Nature, ed. L. A. Selby-Bigge. Oxford
32
University Press, 1978
33
Waldau Paul; Patton Kimberley Christine, A Communion of Subjects: Animals in
34
Religion, Science, and Ethics .Columbia University Press, 2006.
35
Wittgenestain,Ludwig, Philosophical Investigations, trans.G.E.M Anscombe.
36
Macmilan, 1968.
37
Spinoza ,Benedictus de, Ethics. Translated by W.H.White and A.K.Stirling. With
38
an Introduction by Don Garrett..Wordsworth Editions, 2001.
39
Krizan, Zlatan .Windschit, Paul D. Wishful Thinking about the Future: Does
40
Desire Impact Optimism? Social and Personality Psychology Compass 3/3
41
(2009): 227–243, 10.1111/j.1751-9004.2009.00169.x, 2009.
42
ORIGINAL_ARTICLE
شواهدگرایی برون گرا نقدی بر نظریه ی دومنبعی توجیه معرفتی
برخی از معرفتشناسان معاصر استدلال میکنند که توجیه معرفتی ممکن است به دو شکل کاملاً متمایز در معرض نقض قرار بگیرد. در حالت نخست که آن را نقض شواهد مینامند توجیه معرفتی یکسره از بین میرود، اما در حالت دوم که نقض حُکم نامیده میشود با اینکه بخشی از توجیه شخص از بین میرود هنوز بخش دیگری از توجیه باقی میماند، بنابراین شخص در این حالت تا حدی در باور به گزارة موردنظر موجه خواهد بود. این استدلال از طریق آموزهای به نام آموزة دو منبعیِ توجیه انجام میشود. در این مقاله پس از شرح این استدلال ـ از طریق تمرکز بر نمونهای مشخص از آن که توسط اندرو روتندو (2013) ارائه شده ـ و معرفی آموزة دو منبعی توجیه نشان میدهیم که این آموزه را میتوان به دو شکل مختلف صورتبندی کرد. پس از نشان دادن دلایل ترجیحِ صورتبندی دوم بر صورتبندی نخست، برای قضاوت دربارة صورتبندی دوم آن را با خوانش برگزیدهای از آموزة شواهدگرایی مقایسه میکنیم. نشان میدهیم که هر چند خوانش موردنظر از شواهدگرایی بهتر از صورتبندی دوم آموزة دو منبعی توجیه عمل میکند خود خالی از اِشکال نیست. برای برطرف کردن این اِشکال، صورتبندی دیگری دربارة رابطة توجیه معرفتی و شواهد معرفی میکنیم و شروط لازم و کافی توجیه را به دست میدهیم. مقایسة آموزههای متفاوت توجیه از طریق سنجش عملکرد آنها در سناریوهایی معرفتی انجام میشود که به ترتیب در مقاله معرفی میشوند.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97200_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2018-02-20
127
148
نقض حُکم
نقض شواهد
آموزه دومنبعی توجیه
شواهدگرایی
شهود معرفتی
امید
کریم زاده
karimzadeh2009@gmail.com
1
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
Bengson, J., "The Intellectual Given", Mind 124 (495):707-760, 2015.
1
BonJour, L. and Sosa, E., Epistemic Justification: Internalism Vs. Externalism,
2
Foundations Vs. Virtues, Oxford: Blackwell Publishing, 2003.
3
Chudnoff, E., "What Intuitions Are Like ", Philosophy and Phenomenological Research
4
(3):625-654, 2011.
5
Chudnoff, E., Intuition, Oxford University Press, 2013.
6
Comesaña J., "Evidentialist Reliabilism", Noûs 44 (4):571-600, 2010.
7
Conee, E. and Feldman, R., Evidentialism: Essays in epistemology, Oxford: Clarendon
8
Press, 2004.
9
Dougherty, T. (ed.), Evidentialism and its discontents, New York: Oxford, 2011.
10
Goldberg, S. C. (ed.), Internalism and Externalism in Semantics and Epistemology,
11
Oxford University Press, 2007.
12
Pryor, J., "The Skeptic and the Dogmatist", Noûs 34 (4):517â549, 2000.
13
Rotondo, A."Undermining, Circularity, and Disagreement", Synthese 190 (3):563-584,
14
Silins, N., "Experience Does Justify Belief", In Ram Neta (ed.), Current Controversies In
15
Epistemology. New York, USA: Routledge. pp. 55-69, 2014.
16
Way, J, "Two Arguments for Evidentialism", Philosophical Quarterly 66 (265):805-818,
17