دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
10
4
2010
12
22
لطف لطیف از دیدگاه مولوی و محقق سبزواری
FA
جلیل
مشیدی
دانشگاه اراک
test@sbu.ac.ir
لطف خداوند، از دیدگاهی دو نوع است: تکوینی و تشریعی. آفرینش و تربیت جهان و جهانیان لطف تکوینی و ارشاد و تربیت موجودات صاحب اختیار، لطف تشریعی است. در این نوشتار، لطف اخیر مورد نظر است و آن عبارت است از اموری که آدمی را به طاعات نزدیک و از معاصی دور می گرداند، به شرط آنکه جبر و الجاء در آن نباشد. در این راستا، ضمن توجه به آراء متکلمان، جنبههای گوناگون لطف از دیدگاه مولانا و حکیم سبزواری، بیان و سرانجام، موارد توارد و تشابة یا افتراق نظر آن دو معین شده است.
نبوت,لطف,مولوی,محقق سبزواری
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95075.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95075_8adfe03f37a1368b16f99a69207c330c.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
10
4
2010
12
22
پرستش، اصل بنیادین فلسفة اخلاق استاد مطهری
FA
مسلم
محمدی
دانشگاه تهران
test@sbu.ac.ir
استاد مطهری در میان گرایشها و نظریات گوناگون در گستره مکاتب اخلاقی، به پرستش الهی به عنوان بنیاد اساسی مکتب اخلاقی اسلام معتقد است. مبنای دیدگاه فوق از نظر ایشان این است که هر گونه کار اخلاقی عبادت خداست حتی اگر شخص به آن توجه نداشته باشد. پرستش از نظر استاد دارای دو جنبه است باطنی یعنی سیر انسان از خلق به خالق و ظاهری عبارت است از نوع آداب و اعمالی که باید پرستش به آن شکل صورت گیرد. در این مقاله پس از تبیین هویت معرفتی و حکمتهای اخلاقی و تربیتی پرستش، جنبههای معیاری آن، کنکاش خواهد شد و در نهایت به صورت مورد پژوهانه، مبانی معرفتشناسانة نظریة پرستش، مورد بحث قرار خواهد گرفت. در ادامه اثبات خواهد شدکه نظریة پرستش با توجه به دارا بودن مؤلفههای لازم عقلی و نقلی، میتواند یک مکتب اخلاقی - منطقی و معتدل باشد.
اخلاق,فلسفه اخلاق,نظریه پرستش,مکاتب اخلاقی
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95086.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95086_f2ef83f1096e14d5c7136ebdb0a7f7e7.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
10
4
2010
12
22
رویکردهای مختلف به مسئلة وجود خداوند و نگاه ابنسینا به قرینهگروی
FA
رضا
اکبری
دانشگاه امام صادق (ع)
test@sbu.ac.ir
آیا اعتقاد به خداوند نیازمند برهان است؟ قرینهگروی معتقد است که وظیفة معرفتی انسان اقتضا میکندکه برای اعتقاد خود به وجود خداوند دلیل داشته باشد. در مقابل، ایمان-گروی وجود خداوند را بینیاز از استدلال قلمداد میکند. حتی در برخی تقریرهای ایمان-گروی، استدلال عقلی در تعارض با ایمان دینی دانسته شده است. در فلسفة اسلامی به معنای عام آن هر دو نظریه طرفدارانی دارد. ابن-سینا را میتوان یکی از مشهورترین طرفداران نظریة نخست دانست. با تأمل در آثار ابنسینا متوجه میشویم که او باور خداباوران به وجود خداوند را نیازمند استدلال میداند و معتقد است که دلیل مناسب برای اثبات وجود خداوند در دسترس است و خود یکی از مهمترین استدلالها را در این زمینه در اختیار ما قرار میدهد. یک پرسش اساسی این است که آیا استدلال اقامه شده توسط ابنسینا استدلالی تنبهبخش نیست؟ مطالعة آثار ابنسینا بهویژه آنجا که در بارة موضوع مابعدالطبیعه سخن میگوید نشان میدهد که استدلال او را باید اثبات کننده ونه تنبهی قلمداد کنیم. دلیل اشرف در اثبات وجود خداوند از دیدگاه ابنسینا مبتنی بر تأمل بر اصل وجود است هر چند که دلایل دیگر را بی ارزش نمیداند، لذا شاید بتوان در ابنسینا از دلیل شخصی در مقابل دلیل کلی سخن گفت. توجه به مباحثی همچون بداهت نفس الامری قضایای بدیهی ما را به این نتیجه می رساند که قرینه گروی ابنسینا از نوع فردی است و نه گروهی.
ابنسینا,قرینهگروی,وجود خدا,برهان صدیقین سینوی,موضوع مابعدالطبیعه
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95093.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95093_e7a685e91e0460df7d03ab19f6d9e859.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
10
4
2010
12
22
بازنگاهی معاصر به فلسفة ریاضیات هگل
FA
زینب
اسلامی
دانشگاه تهران
test@sbu.ac.ir
کوشش ما در این نوشتار به چند مهم خلاصه میشود. ابتدا تصویر نسبتاً روشنی از فلسفة ریاضیات هگل که اندکی مهجور مانده، ارائه میکنیم؛ سپس جایگاه ریاضیات و میزان اهمیت آن را در نظام هگلی کندوکاو میکنیم و در نهایت قرائتهای پنهان و آشکار عصر معاصر را مطرح و اندکی به فراخور داوری میکنیم.
ریاضیات هگل,کمیت,کیفیت,نامتناهی,کوانتوم
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95095.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95095_8d44a0a0f948e0b537489d3197f791eb.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
10
4
2010
12
22
تطابق ذهن و عین در معرفتشناسی صدرایی وکانتی
FA
محمد کاظم
علمی سولا
دانشگاه فردوسی مشهد
test@sbu.ac.ir
طوبی
لعل صاحبی
دانشگاه فردوسی مشهد
مسئلة عینیت یکی از عمیقترین مسائلی است که همواره ذهن عموم متفکران را متوجه خود ساخته است. دو فیلسوف برجستة اسلامی و غربی، ملاصدرا و کانت، این مسئله را به نحو عمیقتری موردکنکاش قرار دادهاند. این جستار درصدد بیان این موضوع است که مسائل پیرامون معرفت در نظرگاه ملاصدرا تنها بر مبنای اصول هستیشناختی وی (ذو مراتب بودن هستی و به نحو اخص نفس انسان) و ابداعات خاصی که بر محوریت اتحاد عاقل و معقول مبتنی است از قابلیت توجیه بیشتری برخوردار است و در این راستا چگونگی و نتایج بدیع و عمیق این راهحل هستیشناختی و مقایسة آن با راهحل معرفت-شناختی کانت را پی میگیرد.
عینیت,اتحاد عاقل و معقول,وحدت استعلایی ادراک نفسانی,فعالیت ذهن
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95102.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95102_62029d6b5c18be787e1e8d48d814ffbb.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
10
4
2010
12
22
ریشة زبانی اختلاف قرائتها از نظریة اصالت وجود
FA
حسین
واله
دانشگاه شهید بهشتی
test@sbu.ac.ir
بر اساس نظریة اصالت وجود، وجود اصیل و ماهیت اعتباری است. از جنبة اعتباری بودن این ادعا دو قرائت متفاوت در دست است که با همة زیرشاخههایش، بیش از آنکه حاکی از مفروضات متفاوت باشد، ریشه در تفکیک دامنة جهت دارد، لذا اساساً زبانی است. پیامدهای متفاوت و بعضاً ناسازگار این قرائتها در مباحث فلسفی در درجة نخست، نتیجة انتخاب ناخودآگاه موضع در باب دامنة جهت است نه لازمة منطقی مبادی صدرالمتألهین که بر پایةآنها نظریة اصالت وجود استوار شده است.
وجود,ماهیت,اصیل,اعتباری,جهت شیئی,جهت گزارهای,دامنة جهت
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95109.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95109_4b9978519a621f90a936566d1074332d.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
10
4
2010
12
22
رابطة بین «حمل اولی ذاتی و شایع صناعی» ملاصدرا و « قضایای تحلیلی و ترکیبی»کانت
FA
سید مرتضی
حسینی شاهرودی
دانشگاه فردوسی مشهد
test@sbu.ac.ir
در این مقاله ابتدا ریشة تاریخی تقسیم احکام به تحلیلی و ترکیبی از نظر کانت و تقسیم حمل به ذاتی اولی و شایع صناعی از نظر ملاصدرا مورد توجه قرار گرفته و پس از توضیح آنها، با نگاهی تطبیقی به این دو تقسیم بندی تلاش شده است، به پرسشهایی مانند آیا قضایایی که از حمل اولی ذاتی بر خوردارند، همان «قضایای تحلیلی» هستند و آیا قضایایی که از حمل شایع صناعی برخوردارند، همان«قضایای تر کیبی» هستند و به عبارت دیگر، آیا میان این دو تقسیم بندی اینهمانی برقرار است یا خیر، پاسخ داده شود. برای پاسخگویی به این پرسشها این اصطلاحات را به اجمال شرح دادهایم. در ادامه این دو تقسیم بندی را در موارد مختلف با یکدیگر مقایسه کرده، افتراق و اشتراک آنها را بیان کردهایم و در پایان به این نتیجه رسیدهایم که این دو تقسیم بندی بهرغم شباهتهایی که با یکدیگر دارند، مطابقت کامل نداشته و تشابه آنها تنها در کلیات است نه در جزئیات.
اولی ذاتی,شایع صناعی,تحلیلی,ترکیبی,حمل,حکم
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95114.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_95114_aa89eb51871353dbc1a348a61ee8a698.pdf