دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
18
2
2018
06
22
مخالفت نظریۀ رؤیاهای ارسولانه با قرآن
1
28
FA
حسین
واله
هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
h_valeh@sbu.ac.ir
برخی از ناقدان نظریۀ روایت رؤیاهای رسولانه چهار دسته استدلال آورده اند برای اینکه این نظریه خلاف قرآن است. شواهدی قرآنی، نصوصی از قرآن، آموزه هایی قرآنی، و نشانه هایی لفظی در متن قرآنی را مستند اثبات ادعای خویش ساخته اند. ارزیابی این استدلالها نشان می دهد که گاهی بحث کلامی با بحث پدیدارشناختی و زبان شناختی یکسان گرفته شده و گاهی نظریۀ رقیب یعنی رویکرد سنتی "تلاوت" مبنای استدلال قرار گرفته و طبعا آنرا دوری ساخته و گاهی اشتراک لفظ راهزن ناقدان شده است. فرض اعلام نشدۀ اغلب آنان دایر بر اینکه علی الاصول می توان برای نظریه ای مرتبه دومی دلیل نقض مرتبه اولی آورد حکایت از تفکیک نکردن سطوح زبانی و معرفتی ست. برای بسیاری از مدعیات آنان، می توان جدلا دلیل نقض از آیات قرآن آورد. در نتیجه، اساسا نمی توان در تعیین تکلیف با این دو نظریۀ رقیب، به متن قرآنی توسل جست.
: نظریۀ تلاوت,نظریۀ روایت رؤیاهای رسولانه,پدیدارشناسی وحی,زبان شناسی وحی
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97111.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97111_7b4592f60f3b9b3554b3ec138de26019.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
18
2
2018
06
22
بررسی تعارض سینوی در مسئله اتحاد عاقل و معقول
29
42
FA
مجید
احسن
استاد مدعو گروه فلسفه دانشگاه تهران
ahsan.majid62@gmail.com
میلاد
نوری یالقوزآغاجی
پژوهشگر فلسفه تطبیقی
nourimilad79@yahoo.com
مسئلۀ معرفت به اشیاء عالم یکی از بحثانگیزترین مباحث تاریخ فلسفه است. دراینمیان، بحث از معرفت، بدون باور به ارتباط قوای شناختی با موضوعات شناخت ممکن نیست؛ و یکی از اقسام شناخت، شناخت عقلی بوده است که مستلزم توجه به رابطه عاقل و معقول است. یکی از کسانی که در اینباب به تفصیل سخن گفته، ابنسینا است، که گاهی بهصراحت و اشارت از ارتباط اتحادی عاقل و معقول دفاع کرده و گاهی نیز این نظریه را رد کرده است. همین امر، مسئلۀ تعارض سینوی در باب اتحاد عاقل و معقول را قابلتوجه میسازد. بررسی این تعارض و راه برونرفت ازآن، موضوعِ پژوهشِ اندیشمندان ناظر به وی بوده است. مقالۀ حاضر، ضمن بررسی نارساییهایی موجود در دیدگاههای ایشان، به ارائه راه نوینی برای حل این تعارض سینوی در پرتو تحلیل تاریخی میپردازد.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97125.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97125_5a54dafc696caca17d315f89424869dd.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
18
2
2018
06
22
تاریخمندی وحی در حکمت متعالیه؛ نقد دیدگاه دکتر سروش
43
62
FA
محمد
نجاتی
0000-0002-3922-3135
هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس
mnejati1361@yahoo.com
یاسر
سالاری
0000-0002-4105-2531
هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرمان
yaser581@yahoo.com
مصطفی
مجد
هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس
makd.mostafa@gmail.com
مساله تاریخمندی وحی، قرآن را حقیقتی تاریخی می داند که مقید به ظرفیت و آگاهی مخاطبان عصر نزول بوده و تابع شرایط اجتماعی و فرهنگی آن دوره است. معتقدان به این مبنا با تاکید بر تعامل(تاثیر و تاثر) وحی با مقتضیات مختلف عصر نزول، به انکار نزول دفعی قرآن پرداخته و جامعیت فرازمانی و فرامکانی گزاره ها و احکام وحیانی را نفی می کنند. تجربه نبوی یکی از تئوری های مهم در این حوزه محسوب می شود. دکتر سروش ذیل تبیین این تئوری مدعی است که تجربه نبوی نظریه ای ریشه دار در تفکر جهان اسلام بوده و خیل عظیمی از فارابی گرفته تا ابن سینا، خواجه و ملاصدرا بدان اذعان نموده اند. سنجش تئوری مذکور نشان می دهد که تجربه نبوی در بردارنده دو آسیب جدی(مغالطه بومی سازی و انتحال) است. لذا با توجه به تفارق حداکثری دو کتاب مقدس قرآن و انجیل موجود و تفاوت مفهومی و مصداقی وحی در این دو حوزه، تعمیم و تسری مباحث مطرح در حوزه وحی شناختی مسیحیت به الهیات اسلامی و یکسان انگاری فرایندها و نتایج از سنخ مغالطه اشتراک لفظ است زیرا وحی در مسیحیت و اسلام جز در لفظ، شباهت چندانی با یکدیگر ندارند. دوم در مدعای ریشه دار بودن تجربه نبوی، صرفنظر از خلط بین دو مفهوم متخیله و قوه خیال، بررسی موید آن است که مدعای ریشه داری حداقل در تفکر صدرایی صائب نیست. زیرا ملاصدرا با اغماض از کارکرد قوه متخیله در تبدیل معقولات وحیانی به محسوسات و جزئیات، بر اساس تطابق عوالم سه گانه وجودی و با استمداد از شهود دو قوه حس مشترک و خیال پیامبر از عالم خیال منفصل به تبیین جزئیات وحی می پردازد. همچنین صدرالمتالهین بر اساس مبانی فلسفی خویش معتقد است: شخص معصوم به جهت اینکه وحی را در نهایت روشنی، وضوح و اطلاق دریافت می کند؛ در نتیجه بی نیاز از هر گونه دستکاری احتمالی قوای نفسانی خواهد.
وحی – ملاصدرا – سروش – انجیل,قرآن
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97131.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97131_58e77d343e128c87d3a29145da349393.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
18
2
2018
06
22
بررسی مفهوم «فطری بودن خداشناسی» در مکتب تفکیک (با تکیه بر دیدگاه میرزا مهدی اصفهانی و شیخ محمود حلبی)
63
82
FA
فاطمه
سلیمانی پور
هیئت علمی دانشگاه پردیس فارابی
soleymanipur@ut.ac.ir
سید قاسم
حسینی
عضو هیئت علمی دانشگاه قم
g.hosseni@quran.ac.ir
رضا
مختاری
عضو هیئت دانشگاه پردیس فارابی
mokhtarireza@ut.ac.ir
معرفت فطری در مکتب میرزا مهدی اصفهانی و پیروان ایشان به معرفتی اطلاق میشود که نقطه مقابل معرفت عقلی است و برای رسیدن به این معرفت، فرد باید از تمامی استدلالات عقلی، افکار و اندیشهها جدا گردد به گونهای که زمینه هر نوع استدلال و تعقلی منتفی میشود. در این تحقیق با رد نظریه مذکور اثبات شده است معنای صحیح معرفت فطری، این است که انسان به گونهای روشن و بدیهی به وجود خداوند تعالی اقرار و تصدیق داشته و نیازی به اقامه براهین پیچیده و دشوار و طولانی نباشد، در این تفسیر نیز سنخ معرفت و شناخت، استدلالی و عقلی است اما استدلالی در نهایت سادگی و روشنی، در حالی که در معرفت مطرح شده در مکتب تفکیک سنخ مدعا به گونهای دیگر بوده و استدلال عقلی ابطال میشود. ایشان با استناد به معرفت قلبی، معتقدند که در این نوع از معرفت، کنه ذات خداوند به طور مستقیم شناخته میشود به طوری که هرگونه واسطه بین عارف و معروف از میان میرود. ما ضمن بررسی ادله ایشان با ارائه روایاتی ثابت کردیم که سنخ این معرفت نیز عقلی خواهد بود. محور اصلی این پژوهش بررسی اسنادی مبتنی بر نسخ خطی و واکاوی اندیشهها و آثار مؤسس مکتب تفکیک و شاگرد خاص ایشان، شیخ محمود حلبی است نه آثار غیر مستقیمی که افراد دیگری درباره ایشان نوشتهاند.
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97138.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97138_77cbdbe6fd22c58cbc9674554cf9d019.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
18
2
2018
06
22
بسط مدل مفهومی مراتب و مراحل تحول اخلاقی با تأکید بر آرای ارسطو
83
102
FA
سید رمضان عقیلی
عقیلی
عضو هیئت دانشگاه شهید بهشتی
aghilinour@gmail.com
جمیله
علم الهدی
عضو هیئت دانشگاه شهید بهشتی
alamolhodaj@gmail.com
کوروش
فتحی وارجارگاه
عضو هیئت دانشگاه شهید بهشتی
kouroshfathi@hotmail.com
معنای فضیلت در فلسفه اخلاق ارسطو از منظر چیستی و ماهیت به صورت صریح مورد بحث قرار گرفته است ولی چگونگی رشد و تحول فضیلت و مراحل آن به صورت واضح تشریح نشده است. ازاینرو این مقاله در پی آن است تا مراحل ارسطویی رشد و تحول فضایل اخلاقی و ویژگی های هر مرحله را با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی استخراج نماید. برای انجام این مهم در گام اول با بررسی ادبیات پژوهشی در این حوزه چارچوب اولیه یا همان مراتب و مراحل تحول فضیلت مشخص شد و درگام بعد با تحلیل متن کتاب اخلاق نیکوماخوس ویژگیهای هر مرحله استخراج گردید. نتایج نشان می دهند که در کل مراتب و مراحل تحول اخلاقی عبارتاند از مرحله اخلاق تودهوار، مرحله ناپرهیزکاری اخلاقی، مرحله پرهیزکاری اخلاقی و در نهایت مرحله فضیلتمندی. یافتهها نشان میدهد که در مرحله اخلاق تودهوار افراد لزوماً شرور محسوب نمیشوند ولی مسائل اخلاقی برای آنها موضوعیت و الویت نداشته و نسبت به مسائل اخلاقی بی تفاوت هستند. در مرحله ناپرهیزکاری اخلاقی افراد دانش اخلاقی کاملی را در اختیار نداشته و این دانش ناقص به عمل اخلاقی ختم نمیشود. در مرحله پرهیزکاری اخلاقی افراد دانش اخلاقی بالایی دارند و این دانش به عمل اخلاقی ختم میشود ولی التذاذ اخلاقی به صورت کامل رخ نمیدهد. در نهایت افراد در مرحله آخر دانش اخلاقی را به عمل اخلاقی ختم کرده و درعینحال از عمل اخلاقی خود التذاذ کافی اکتساب مینمایند.
ارسطو,روانشناسی اخلاق,فضیلت,عاملین اخلاقی,مراحل رشد فضیلت
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97144.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97144_118a6dc9f4e069cfc6a501b5c7134205.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
18
2
2018
06
22
مکانیزم گفت و گو در سیاست خارجی از منظر کلام سیاسی اسلام
103
122
FA
علی
قاسمی
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
ali.qasemi@yahoo.com
سیاست خارجی و درک ماهیت رفتاری واحدهای سیاسی در عرصه بین الملل از موضوعات مهم مورد توجه مکاتب، اندیشمندان و نظام های سیاسی می باشد. در کلام سیاسی اسلام به عنوان یکی از انشعابات علم کلام و از حوزه های مطالعات سیاسی که در صدد تبیین آموزه های سیاسی دینی است، تبیین الگوهای رفتاری سیاست خارجی در آموزه های قرآن کریم، روایات و سیره معصومین(ع) تجلی خاصی دارد. بر این اساس و به منظور رسیدن به اهداف سیاست خارجی، مکانیزم های متعددی در کلام سیاسی اسلام متصور است که از مهم ترین آنها مکانیزم سیاسی و فرهنگی می باشد، که بررسی و تامل در آن نشان از اهمیت بسیار کلام سیاسی نسبت به گفت و گو و مذاکره با دیگر نظام های سیاسی در راستای حل اختلافات و چالشهای موجود در عرصه بین الملل است.
اسلام,سیاست خارجی,کلام سیاسی,گفت و گو
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97117.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97117_1108a813ad488a78875ca499a81b3ad9.pdf
دانشگاه شهید بهشتی
آینه معرفت
2251-8010
2588-512X
18
2
2018
06
22
کفر و احکام آن در فریقین
104
144
FA
حسین
رحمانی تیرکلایی
0000-0002-8203-1577
هیئت علمی دانشگاه پیام نور
rahmanitirkalai1391@yahoo.com
چکیدهبررسی سیرة عملی پیامبر اسلام (ص) و پیشوایان بزرگ اسلام اعم از شیعه و اهل سنت ما را در رسیدن به دیدگاهی مشترک دربارة محدودة اسلام و ایمان و احکام و قوانینی که به سبب آن بر مسلمانان فرقههای مختلف اسلامی و اهل کفر بار میشود، یاری میکند. بنابراین ضرورت دارد که معیارهای اسلام و کفر مورد بررسی قرار گیرد تا باورهای نادرست فرق اسلامی نسبت به یکدیگر از میان برود. در این نوشتار سعی شده است موضوعاتی از قبیل شاخصهها و محدود اسلام و کفر از دیدگاه فریقین، سیرة نبوی و تکفیر مسلمانان، کفایت اسلام ظاهری ، دیدگاه فقهای فریقین دربارة تکفیر مورد بررسی قرار گیرد تا دیدگاههای تکفیرهایی که به هر بهانهای مسلمانان را کافر میدانند مورد ردّ و نقد عالمانه قرار گیرد.
اسلام ظاهری- شهادتین- ایمان- کفر- تکفیر
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97119.html
https://jipt.sbu.ac.ir/article_97119_d19913ae2dd959d0943384199d68819c.pdf