2024-03-29T18:26:30Z
https://jipt.sbu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=13861
آینه معرفت
2251-8010
2251-8010
1387
8
4
تقریری جدید از دیدگاه ویلیام آلستون در باب اعتبار معرفتشناختی تجربة دینی
عبدالرسول
کشفی
محمدصالح
زارعپور
آیا باورهای برآمده از تجربههای دینی موجه هستند؟ ویلیام آلستون میکوشد با تکیه بر همساختاری تجربههای دینی با تجربههای حسی نشان دهد که باورهای برآمده از تجربههای دینی هم درست به اندازة باورهای برآمده از تجربههای حسی موجه هستند. در این مقاله میکوشیم، با رویکردی متفاوت، از دیدگاه او در این خصوص دفاع کنیم. در این خصوص، ابتدا نظامِ توجیهِ معرفتی مبناگرایانة مبتنی بر قابل اعتماد بودن "رویههای معرفتی" را معرفی میکنیم و سپس با برشمردن سه سطح مختلف برای هر رویة معرفتی، قابل اعتماد بودن هر رویه را به قابل اعتماد بودن این سه سطح فرو میکاهیم و در نهایت نشان میدهیم که رویة معرفتیِ مبتنی بر تجربههای دینی، درست به اندازة رویة معرفتیِ مبتنی بر تجربههای حسی قابل اعتماد است؛ تنها به این دلیل که هر یک از سطوح آن به اندازة سطح متناظر خود در رویـة معرفتی مبتنی بر ادراک حسی قابل اعتماد است.
ویلیام آلستون
معرفتشناسی تجربـة دینی
معرفتشناسی تجربة حسی
نظریة آشکارگی
رویههای معرفتی
قابل اعتماد بودن رویههای معرفتی
2008
12
21
https://jipt.sbu.ac.ir/article_94606_292bcdd22133a2c893dec0e772708774.pdf
آینه معرفت
2251-8010
2251-8010
1387
8
4
وظایف اخلاقی در دیدگاه دیوید راس
حسین
اترک
سر ویلیام دیوید راس برجستهترین چهرة اخلاق وظیفهگرا پس از کانت است. در این مقاله، به تبیین نظریة ابتکاری او مبنی بر تفکیک «وظایف اخلاقی در نگاه نخست» از «وظایف در مقام عمل» برای حل مشکل تعارض وظایف، که اخلاق کانت با آن مواجه بود، میپردازیم. همچنین برخی از آراء مهم فرا اخلاقی او را که در دیدگاه هنجاری مؤثر است، بیان خواهیم کرد. راس یک عینیتگرای اخلاقی است که حقایق اخلاقی را اوصاف واقعی مربوط به جهان میداند. او همچنین یک شهودگرای اخلاقی است که مفاهیم اخلاقی بنیادی یعنی خوبی و درستی را غیرقابل تعریف میداند، ولی عقل انسان قادر به شهود درستی و نادرستی برخی قضایای اخلاقی بنیادی است. او در باب ارزشها و وظایف، کثرتگراست. به عقیدة راس، تعارض در وظایف در نگاه نخست امکان دارد نه در وظایف در مقام عمل. وظایف در نگاه نخست اعمالی هستند که به علت داشتن اوصاف درستساز، در نگاه اول الزامی هستند ولی آنها در صورتی وظیفه در مقام عمل ما خواهند بود که در عین حال وظیفه در نگاه نخست مهمتر دیگری متوجه ما نباشد. در این صورت آن وظیفة مهمتر، وظیفه در مقام عمل خواهد بود و وظیفه در نگاه نخست، الزامی نخواهد بود. بدین ترتیب مشکل تعارض وظایف حل میشود.
اخلاق
راس
وظیفهگرایی
وظیفه
تعارض
در نگاه نخست
در مقام عمل
2008
12
21
https://jipt.sbu.ac.ir/article_94612_d3485b4bd4d0fa57b5cfc89fc0c52420.pdf
آینه معرفت
2251-8010
2251-8010
1387
8
4
نقد و بررسی اهم تقاریر برهان وجودی در فلسفة غرب
صالح
حسن زاده
در تاریخ اندیشة بشری، برای اثبات وجود خدا راهها و شیوههای گوناگونی ارائه شده است. در میان براهین اثبات وجود خدا، برهان وجودی بحث برانگیزترین آنها بوده است. برهان وجودی با تحلیل مفهوم خداوند، وجود واقعی او را اثبات میکند. این برهان از هر گونه مفهوم تجربی فراتر رفته است. سابقة تاریخی برهان وجودی به ارسطو میرسد، اما این آنسلم بود که در فلسفة غربی آن را در کتاب پروسلوگیون (proslogion) ]گفت و گو با غیر[ به صورت برهان بیان کرده است. از زمان خود آنسلم، مخالفان و موافقان این برهان برای اثبات عقیدة خود قلم-فرسایی کردهاند. در این میان، دفاع دکارت از این برهان در قرن هفدهم با تقریر جدید، توجه متفکران را به نحو ویژه به آن جلب کرد. آراء متفاوت برخی فیلسوفان مسلمان معاصر در اعتبار و عدم اعتبار منطقی این برهان نیز جالب توجه است. به هر حال به نظر دقیق، برهان وجودی دلیلی مبهم، نامعتبر و مبتنی بر مغالطهای از نوع خلط میان مفهوم وجود و مصداق آن است.
خدا
برهان وجودی
ذهن
عین
آنسلم
دکارت
کانت
2008
12
21
https://jipt.sbu.ac.ir/article_94617_88affb75bcbac9449689afb183e591e6.pdf
آینه معرفت
2251-8010
2251-8010
1387
8
4
تعالی معنوی انسان در آموزه های مولانا
علیرضا
خواجه گیر
در عرفان اسلامی، انسان، موجودی ذومراتب با ساحتهای وجودی مختلف است که هر یک از آنها دریچهای به وجود پر رمز و راز این معمای هستی است. در میان عارفان مسلمان، چهرة مولانا جلالالدین رومی در کشف رازهای درونی انسان و گشودن اسرار وجودی او بسیار برجسته است. مولوی با بهره گیری از تعالیم عمیق دینی و تجربیات عارفان پیش از خود و آمیختن آنها با تجربیات عرفانی خویش توانست انسانشناسی عرفانی بسیار متعالی و عمیقی را در آثار منثور و منظوم خویش به بشر عرضه کند. تعالی معنوی انسان در تفکر مولانا را باید از دو جنبه نگریست: یک جنبة آن مانعزدایی و آسیبشناسی روحی انسان و جنبة دیگر، چگونگی پرورش روحانی اوست. مولوی با تفکیک خود حقیقی و خود مجازی انسان و شناخت آثار زیانبار غفلت انسان از ساحت الهی خویش، موانعی را که باعث این غفلت و دوری انسان از گوهر حقیقی خود میشود، در مکتب عرفان عشقی خویش به بهترین وجهی به تصویر کشید و همچون طبیبی روحانی توانست با کشف علل واقعی درد و رنج انسان غذاهای حقیقی روح انسان را شناسایی و عرضه کند
خود حقیقی
خود مجازی
ایمان
عشق
حجاب ظلمانی
حجاب نورانی
2008
12
21
https://jipt.sbu.ac.ir/article_94630_d821d6b5fd3d22a8b4e77099674904fe.pdf
آینه معرفت
2251-8010
2251-8010
1387
8
4
نقش الهیات سلبی در تبیینهای انسانمحورانه از وحی در اسلام
حامد
شیوا
در این مقاله، ابتدا در بحث از مدلهای گوناگون در تبیین انسانمحورانة وحی که بهویژه در آثار خاورشناسان مطرح شده به هفت مدل اشاره شده است. نویسنده درصدد است نشان دهد که بنیاد مشترک در همة این تبیینها نوعی از رویکرد سلبی در الهیات در دورة جدید است. بر اساس این رویکرد، خداوند موجودی بهکلی متعالی از انسان و جهان است و در کار تاریخ و طبیعت دخالتی ندارد. در این صورت، وحی نیز که عبارت از رابطهای خاص میان خدا و انسان است توجیهی الهی نخواهد داشت و تبیینی انسانمحورانه جای آن را خواهد گرفت. در این مقاله، همچنین رابطة خداباوری سلبی و تبیین انسانمحورانة وحی با توجه به برخی از آیات قرآن بررسی شده است؛ سپس به ادعای اصلی این مقاله یعنی پیوند تبیینهای انسانمحورانه از وحی با نوعی از نگرش سلبی در الهیات دورة جدید پرداخته شده و سرانجام نشان داده شده است که اعتدال میان تشبیه و تنزیه در معارف اسلامی به چنین نتایجی منجر نمیشود.
وحی
تبیینهای انسانمحورانه
مستشرقان
الهیات سلبی
2008
12
21
https://jipt.sbu.ac.ir/article_94633_ab08be7b8e08609d629c66a68f40d331.pdf
آینه معرفت
2251-8010
2251-8010
1387
8
4
عقل فعال ابن سینا در نظر توماس آکوئیناس
سیدمحمدعلی
دیباجی
محمدتقی
جان محمدی
جایگاه عقل فعال در فلسفۀ مشاء مسئلهای بغرنج است. یکی از مطالبی که در بارۀ آن وجود دارد این است که ارسطو از عقل فعال سخن نگفته، اما شارحان اسکندرانی و نوافلاطونی وی آن را ساخته و پرداختهاند. ابنسینا به عنوان فیلسوفی مستقل-که به اشتباه وی را نمایندۀ مشاء در حکمت اسلامی معرفی کردهاند و خود وی این مسئله را رد میکند- در بارۀ عقل فعال دیدگاهی دارد که ضمن تلائم با فلسفۀ خود او متفاوت با دیدگاه شارحانی چون اسکندر افرودیسی و تامستیوس است. توماس آکوئیناس، فیلسوف و الهیدان مسیحی، که در نقاط مهمی از اندیشۀ فلسفی-کلامی خویش متأثر از ابنسیناست، در این مسئله به تبع از موضع مسیحی- ارسطویی خود با برخی از مسائل مربوط به عقل فعال سینوی به مخالفت پرداخته است. پرسشی که در این مقاله مطرح میشود این است که آیا مخالفت وی از موضع هستیشناختی است یا معرفتشناختی؟ پاسخی که این مقاله داده میشود عبارت از آن است که آکوئیناس با اعتماد فلسفی به ارسطو به مخالفت هستیشناختی با عقل فعال سینوی پرداخته و از نظر معرفتشناسی نیز نتوانسته است با گسترۀ معنای عقل فعال ابنسینا کاملاً همراه شود.
عقل
عقل فعال
عقل منفعل
قوه و فعل
تومیسم
حکمت سینوی
2008
12
21
https://jipt.sbu.ac.ir/article_94639_60c028b175bc8114cff7b13f6d0b1563.pdf
آینه معرفت
2251-8010
2251-8010
1387
8
4
هرمنوتیک و کلام
احمد
واعظی
تحولات قرن بیستم در حوزۀ هرمنوتیک و نظریة تفسیری به نتایجی منتهی شده است که علم کلام به عنوان دانشی متن محور و دارای پیوند عریق با تفسیر متون مقدس را در حوزههایی به چالش میکشد. مقالة حاضر با بررسی تأثیر تحولات هرمنوتیک معاصر در هر دو ساحت «نظریة تفسیری به مثابه نظریۀ قرائت» و «نظریة تفسیری به مثابه هرمنوتیک فلسفی و فرا تفسیر» بر حوزۀ کلام سنتی و با تأکید بر اینکه هر رویکرد کلامی لاجرم بر نظریۀ تفسیری خاصی تکیه زده است میکوشد تعامل میان هرمنوتیک و کلام را در سه محور اصلی بررسی نماید. این سه محور اصلی عبارتاند از: الف. چالش انتقادی هرمنوتیک معاصر با کلیّت کلام سنتی؛ ب. بررسی مسئله آفرینی و خلق پرسشهای نوین کلامی توسط هرمنوتیک معاصر؛ ج. واکاوی تأثیر باورهای کلامی در هرمنوتیک.
کلام سنتی
هرمنوتیک نظریۀ تفسیری
نظریۀ متن
اخلاقیات معنا
تکثرگرایی معنایی
هرمنوتیک واقعگرا
تاریخمندی متن
تاریخ مندی فهم
2008
12
21
https://jipt.sbu.ac.ir/article_94642_3004a7b01b8afba7ea19675d1a731368.pdf