اسلام و گونة همزیستی با ناهمکیشان

چکیده

پرواضح است که در جهان، ادیانِ بسیاری با باورها و خاستگاه‌های گوناگون وجود دارد. برای پیروان هر دینی نسبت به ادیان دیگر پرسش‌هایی بنیادین مطرح است از قبیل: حقانیت آن ادیان، نجات اخروی و چگونگی تعامل با پیروان آن. در این باره چهار رویکرد مشهور وجود دارد: ابطال‌گرایی1، انحصارگرایی2، شمول‌گرایی3 و کثرت‌گرایی.4 کثرت‌گرایی از موضوع‌های مهم فلسفی‏ دوران معاصر است که به حوزه‌های متعددی همچون دین، سیاست، فرهنگ، جامعه‌شناسی، اخلاق و... تسری‏ یافته است. در این میان کثرت‌گرایی دینی ـ که نخستین بار در آرای جان هیک، فیلسوف معاصر مطرح شد ـ اهمیتی ویژه‌‏ دارد. کثرت‌گرایی دینی‌ هنجاری، پاسخی به پرسش چگونگی همزیستی با پیروان ادیان دیگر است. بر پایة این نظریه باید با آنان رفتاری با احترام و مدارا داشت. اسلام کسی را به پذیرفتن دین مجبور نمی‌داند و نیک‌زیستی را با ناهمکیشان، چه دیندار باشند و چه بی‌دین، به گونة واقعی و گستردة آن پذیرفته و بر آن بسیار سفارش کرده است. اگر کافران و مشرکان با مؤمنان سر جنگ نداشته باشند و حقوق آنان را نادیده نگیرند، مؤمنان نیز حق هیچ‌گونه برخورد ناخوشایند با آنان را ندارند. حتی اگر آنان با مؤمنان وارد جنگ شوند نیز، قرآن کریم مؤمنان را به، از اندازه نگذشتن، فرمان داده است.

کلیدواژه‌ها