بررسی و تحلیل هستی‌شناختی ادراک عقلی از دیدگاه ابن‌سینا

سیداحمد غفاری قره باغ؛ حمزه حمزه

دوره 15، شماره 4 ، دی 1394، صفحه 1-19

چکیده
  ادراک دارای انواع گوناگون است و مهمترین آنها، ادراک عقلی است. شناخت حقیقت و چگونگی حصول این ادراک ، یکی از مسائل مهم در فلسفه به‌شمار می‌رود. ابن سینا ره در این موضوع معتقد به دو رویکرد است؛ رویکرد اول همان نظریه تجرید است، یعنی تجرید ماهیت از عوارض غریبه آن. ابن سینا ادراک را حاصل انتزاع صورت شیء خارجی و حلولش در نفس می‏داند. به عبارت ...  بیشتر

معاد جسمانی از دیدگاه حکیم سبزواری

زکریا بهارنژاد؛ لیلا اسداللهی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1394، صفحه 19-36

چکیده
  معاد جسمانی،کیفیت وامکان­پذیری آن ازجمله مسائلی است که فیلسوفان ومتکلمان اسلامی به طور گسترده  پیرامون آن بحث کرده، و به نحوفزاینده ای تلاش کرده­اند ،در تبیین آن میان عقل و نقل سازگاری ایجاد کنند. یکی از این متفکران،حکیم سبزواری است که در برخی از آثار خود برای اثبات امکان­پذیری و وقوع معاد جسمانی دلایل و براهین عقلی ارائه کرده،وبه ...  بیشتر

بطلان اصل مکملیت و نتایج فلسفی آن

فاطمه ربیع پور؛ محمدکاظم علوی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1394، صفحه 37-54

چکیده
       اصل علیت یکی از مهمترین مفاهیم فلسفی می باشد که به عنوان اصل  بدیهی همه ی ابعاد زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. اما به رغم اینکه ایل اصل پایه و مبنای هر پژوهش علمی بوده، در طول تاریخ مورد هجوم شبهات فراوانی از سوی برخی از فلاسفه و فیزیکدانان قرار گرفته است. یکی از شبهات را می توان در اصل مکمیت بور که مبتنی بر اصل عدم قطعیت هایزنبرگ ...  بیشتر

تأثیر انگاره های کلامی در اختلاف قرائت آیات صفات الهی

روح الله نجفی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1394، صفحه 55-72

چکیده
  مقاله حاضر، بر اختلافات قاریان قرآن در آیات وصف کننده خداوند ، انگشت نهاده و نشان می دهد که انگیزه های کلامی ، در روند پیشنهاد و پیدایش وجوه متفاوت قرائت، تأثیری در خور داشته اند. بدینسان در آیاتی متعدد، از یک سو با قرائتی اصیل و اولیه روبرو می گردیم که ظهور آن برای برخی اذهان، چالش کلامی ایجاد کرده و یا دست کم، بر وفق مفروضات ایشان، ...  بیشتر

جایگاه مسئله‌ساز اراده آزاد و فیض الهی

میثم سفیدخوش؛ علی مرادی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1394، صفحه 73-90

چکیده
  ازجمله مباحثِ محوریِ اندیشه آگوستین بحث درباره اراده و ارتباط آن با مسئله شر است. او وارث مفهوم اراده به روایت رواقیون است که آن را با فلسفه نوافلاطونی صورت­بندی کرده است. سخن مشهور درباره نظر آگوستین این است که خود شر امری عدمی است و لذا در مورد شرور اخلاقی، عدم اراده به خیر عین شر محسوب می­شود. به این ترتیب، از نظر او قصد صحیح و یا ناصحیح ...  بیشتر

الگوی علم‌شناسی منطقی و هویت اجتماعی دانشهای مدون

مهدی عاشوری؛ عبدالحسین خسروپناه

دوره 15، شماره 4 ، دی 1394، صفحه 91-108

چکیده
  در فلسفه اسلامی، شاخه­ای مستقل با عنوان فلسفه علم وجود ندارد، اما این سنت فلسفی الگوهایی برای علم­شناسی ارائه کرده است. بر اساس الگوی علم­شناسی منطقی ظرف تحقق «علوم» نیز مانند «ادراک» ذهن است زیرا هر دو یک حقیقت هستند، با این تفاوت که «ادراک» از حیث تحلیل درونی مطلق فرض شده­است، ولی در علوم به اجزاء آن به عنوان مفاهیم و قضایا ابتنای ...  بیشتر

ارزیابی نظریه لوئیس پویمن درباره اخلاق‌باور

محمدرضا بیات؛ مهدی طهماسبی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1394، صفحه 109-128

چکیده
  در یک نگاه کلی، اراده‌گرایی و قرینه‌گرایی دو رویکرد رقیب درباره اخلاق باور بوده است. لوئیس پویمن فیلسوف آمریکایی معاصر با انتقاد از این دو رویکرد، نظریه اراده‌گرایی غیر مستقیم تجویزی را ارائه نموده است. در این نظریه برای تحلیل شکل‌گیری باور، هم به نقش «ادله» و «عوامل زمینه‌ای» بطور توأمان توجه شده و هم، «عقلانیت» مبنای داوری بین ...  بیشتر

از منطق 9 بخشی به منطق 10 بخشی: بررسی سیر تطور آثار منطقی ابن سینا

سید احمد حسینی؛ اکبر فایدئی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1394، صفحه 129-148

چکیده
  از ابن سینا آثار منطقی متعددی به جا مانده است. با مطالعه دقیق و تحلیل این اثار، یک تحول و تطور در محتوا و ترتیب مباحث منطقی شیخ مشاهده می گردد. با کمک گرفتن از آثاری که تاریخ نگارش مشخصی دارند می توان چگونگی سیر این تحول و مشخصات هر مرحله از تطور آن را تعیین کرد. بر این اساس و با ارائه ملاک هایی می توان این تحول محتوایی را به سه دوره متفاوت ...  بیشتر