کاربست رویکرد تعلیق پدیدارشناختی در فهم قرآن؛ نگره‌ای نو به مفهوم «امامت» بر اساس آیة 79 سورة حجر

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

هیئت علمی دانشگاه تهران

چکیده

رویارویی تشیع با فرق اسلامی دیگر در معرکه بحث‌های کلامی، بیش از هر موضوع دیگری بر مدار موضوع امامت بوده است. از همین رو شالوده افکنی دقیق و متقن در مباحث امامت و قرار دادن ثقل این بحث‌ها بر قرآن کریم، همواره در کانون توجه دانشمندان بزرگ شیعه در حوزه‌ کلام قرار گرفته است. در این راستا، پژوهش حاضر بر اساس رویکرد تعلیق پدیدارشناختی، به معنای توقیف و تعلیق هر گونه حکم تصدیقی درباره موضوع مورد مطالعه و توجه صرف به توصیف آن‌چه در حوزه آگاهی پدیدار گشته، مفهوم امامت را در آیه 79 سوره حجر به عنوان آیه محوری در میان سه دسته از آیات این سوره، بازکاوی می‌کند. این بررسی پدیدارشناسانه، وحدت شیوه روایت‌گری حاکم بر این سه دسته از آیات و تناظر بین عناصر آن‌ها را می‌نمایاند. بر این اساس، امامت به معنای شکل دادن و نظام بخشیدن به یک مجموعه و حفظ دوام و بقای آن است. این معنا برخلاف سایر معانی طرح شده برای امامت، هم‌خوان با دیدگاه قرآنی، علاوه بر روابط بین انسانی در روابط بین اشیاء نیز قابلیت طرح می‌یابد. این رویکرد با بنا نهادن ثقل بحث‌های امامت بر قرآن کریم و توجه به سیمای صفاتی امام در آن، دایره گسترده‌تری از آیات را به خدمت گرفته و قابلیت طرح موضوع امامت را در گفتمان‌ اعتقادی برون‌مذهبی شیعه و در برابر جریان قرآن‌بسندگی فراهم می‌آورد و در تقویت مفاهیم مطرح در روایات شیعی پیرامون امامت موثر است.

عنوان مقاله [English]

Applying the Phenomenological Suspension Approach to Understanding the Quran; New Attitudes in the Concept of Imamate based on verse 79 of Hajar Surah

نویسندگان [English]

  • farhad Ahmadi Ashtiani
  • Abolfazl Khosh manesh
Faculty of Tehran University
چکیده [English]

The confrontation of Shi'ism with another Islamic distinction in the context of verbal discussions has more than any other topic on the subject of Imamate. Therefore, the precise and accurate foundation of Imamat's discussions and the inclusion of the gravity of these discussions on the Holy Qur'an has always been the focus of attention of the great Shi'a scholars in the fields of theology, philosophy and interpretation. In this regard, the present research, based on the phenomenological suspension method, means the seizure and suspension of any verdict on the object being studied and the mere attention to the description of what appeared in the field of consciousness, in the verse 79 of the surah of Hajar as the central verse Among the three categories of verses in this chapter, he recounts. This phenomenological study shows the unity of the narrative style governing these three categories of verses and the correspondence between their elements. Accordingly, Imamate means to form and formulate a collection and maintain its durability and survival. This meaning in all Quranic verses the word "Imam" provides a meaningful meaning in accordance with the Qur'anic status and consistent with Quranic teachings. This approach combines the meanings of the dispersed meanings of Imamate in the fields of the word, theology and the interpretation of the meaning of the discussions of the Imamate on the Holy Quran and the attention to the Imam's attributes in it, serves a wider circle of the verses and the ability to plan the subject of Imamate in the discourse of belief Shiite extraterritoriality and against the flow of Quranicity and is effective in strengthening the concepts mentioned in the Shi'a narratives around the Imamate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phenomenology- the coherence of the verses-the Qur'an adequacy
  • the affairs of'Aliqueh- Lot
  1. قرآن کریم
  2. آلوسى، سید محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه،1415ق.
  3. ابن ادریس حلّی، السرائر، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1411ق.
  4. ابن فارس، أحمد بن فارس، معجم مقاییس اللغـة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
  5. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر، 1414ق.
  6. ابوالفتوح رازى، حسین بن على، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیرالقرآن، مشهد، بنیاد
  7. پژوهش‌هاى آستان قدس، 1408ق.
  8. اسمیت، دیوید، پدیدارشناسی(دانش‌نامة فلسفة استانفورد)، ترجمة مسعود علیا، تهران، ققنوس،
  9. بی‌تا.
  10. ایجى، میرسید شریف، شرح المواقف، قم، الشریف الرضی، 1325ق.
  11. برقى، احمدبن محمد، المحاسن، قم، دار الکتب الإسلامیـة، 1371ق.
  12. ﺟﻤﺎﺩﻱ، ﺳﻴﺎﻭﺵ، ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻭ ﺯﻣﺎﻧة ﭘﺪﻳﺪﺍﺭﺷﻨﺎﺳﻲ، ﺗﻬﺮﺍﻥ، ﻗﻘﻨﻮﺱ، 1385.
  13. تفتازانى، سعدالدین، شرح المقاصد، قم، الشریف الرضی، 1409ق.
  14. ربانی گلپایگانی، علی، "پدیدار شناسی ادموند هوسرل و هرمنوتیک"، کلام اسلامی، شمارة 42،
  15. ص 22 تا 41، 1381.
  16. رهنما، محمدرحیم و غلام‌رضاعباس‌زاده، اصول، مبانی و مدل‌های سنجش فرم کالبدی شهری،
  17. مشهد، جهاددانشگاهی، 1387.
  18. ریخته‌گران، محمدرضا، مقالاتی در پدیدارشناسی، هنر و مدرنیته، تهران، نشر ساقی، 1389.
  19. زمخشرى، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی،
  20. ق.
  21. _____، الفائق فی غریب الحدیث، بیروت، دارالکتب العلمیـة، 1417ق.
  22. شریف لاهیجى، محمد بن على، تفسیر شریف لاهیجى، تهران، دفتر نشر داد، 1373.
  23. صدوق (ابن بابویه)، محمد بن على، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران، نشر جهان، 1378ق.
  24. _____، کمال الدین و تمام النعمـة، تهران، اسلامیه، 1395ق.
  25. طباطبایى، سید محمد حسین، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه
  26. علمیه قم، 1417ق.
  27. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1372.
  28. طبرى، محمد بن جریر، دلائل الإمامـة، قم، بعثت‏، 1413ق.
  29. طوسى، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربى، بی‌تا.
  30. طوسی، نصیر الدین محمد بن محمد، رسالـة القواعد العقائد، بیروت، دار الغربه، 1413ق.
  31. علامه حلی، حسن بن یوسف، الباب الحادی عشر، تهران، مؤسسة مطالعات اسلامى، 1365.
  32. فخر رازی، محمدبن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربى،1420ق.
  33. فراهیدى، خلیل بن أحمد، کتاب العین، قم، نشر هجرت، 1409ق.
  34. فیومى، أحمدبن محمد ، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم، موسسه دارالهجرة
  35. ق.
  36. لاهیجی، ملاعبدالرزاق، گوهر مراد، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، 1372.
  37. لینچ، کوین، تئوری شکل شهر، ترجمة سیدحسین بحرینی، دانشگاه تهران، تهران، 1382.
  38. مجلسى، محمدباقر، بحار الأنوارالجامعـة لدرر أخبار الأئمـة الأطهار، بیروت، دار إحیاء التراث
  39. العربی، 1403ق.
  40. مراغى، احمدبن مصطفى، تفسیر المراغى، بیروت، داراحیاء التراث العربى، بی‌تا.
  41. مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،
  42. مفید، محمدبن نعمان، اوائل المقالات، قم، کنگره شیخ مفید، 1413ق.
  43. یزدی مطلق، محمود، امامت پژوهی بررسی دیدگاه امامیه، معتزله و اشاعره،مشهد، دانشگاه علوم
  44. اسلامی رضوی، 1391.