نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• حسین اسفندیار ¹
• علی فلاح رفیع ²

¹ دانش آموخته دکتری دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران پژوهشگر مدعو دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

² استادیار گروه حکمت و فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

تفکر متافیزیکی-مفهومی تفکری است که از موجود بماهو موجود سخن می‌گوید و با کاوش های مفهومی سعی در جستجوی حقیقت دارد. این تفکر نسبت به جلوه های مختلف حقیقت وجود، گشایش ندارد و همواره می کوشد از طریق مقولات مفهومی پیشین، تصویری از جهان ارائه دهد. همین نوع تفکر، نزد متافیزیسین‌ها تفکر اصیلِ انسان دانسته می‌شود. اما نمی‌توان "تفکر" را منحصر به آن کرد؛ بلکه می‌توان از تفکری وجودی سخن گفت که ماهیت متافیزیکی-مفهومی ندارد و به‌جای موجود، پروای "حقیقت وجود" را دارد و از آن پرسش می کند. این تفکر که تفکر وجودی خوانده می‌شود در فضای سنت فکری-عرفانی اسلامی قابل طرح است. از این‌رو مسئله اصلی این مقاله «بررسی امکانات آموزه‌های ابن عربی در بسط نوعی تفکر وجودی-نامتافیزیکی است. ما به روش، کتابخانه‌ای-تحلیلی و با به‌کارگیری متد اصل موضوعی سعی در ارائه تحلیلی نو از تفکر وجودی براساس مبانی عرفانی ابن عربی داریم. از این‌رو با بررسی آموزه‌های وی از قبیل: محوریت حقیقت وجود در عرفان؛ تمایز وجود و موجود؛ کشف المحجوب؛ تجلی؛ آیینه‌گی موجودات نسبت به وجود؛ گشودگی و معرفت حضوری به وجود؛ ظرفیت اندیشه وی برای بسط نوعی تفکر وجودی روشن می‌گردد که از طریق مواجهه‌ و انسی حضوری(پیشامفهومی) با وجود و روشی غیر از تعقل مألوف متافیزیکی، مدعی فهم هستی است. براین اساس «تفکر وجودی» با محوریت حقیقت وجود و از گشودگی به آن آغاز می‌گردد، در ادامه با التفات و تذکر به فقر وجودی و وقوف بر آن، انسان حیثیت آیویت و نسبت بی‌واسطه خود به وجود را درمی‌یابد، و با کشف حجاب‌ها از تجلیات وجود، به تجلی و ظهور حقیقت وجود در عرصه نفس انسانی سیر می‌کند. در این هنگامه از جزو به کل و از ظاهر به باطن عبور کرده و در امر مقید، مطلق را می‌بیند. براین اساس تفکر به مثابه کشف المحجوب و تأویل رخ می‌نماید و نوید اندیشه، انسان و عالم دیگری را می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

• ابن عربی
• تفکر وجودی
• تفکر متافیزیکی
• حقیقت وجود
• تجلی

عنوان مقاله [English]

The possibilities of Ibn Arabi's teachings in the development of existential thinking

نویسندگان [English]

• Hossein Esfandiar ¹
• Ali Fallahrafie ²

¹ Doctoral student of Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran Visiting researcher at University of Religions and Religions, Qom, Iran

² Assistant Professor, Department of Wisdom and Philosophy, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Metaphysical-conceptual thinking is a thinking that talks about existence with existence and tries to search for truth through conceptual explorations. This type of thinking is considered the original human thinking by metaphysicians. But "thinking" cannot be exclusive to it; Rather, we can talk about an existential thinking that does not have a metaphysical-conceptual nature and instead of the existence, it cares about the "truth of existence" and questions it. This thinking, which is called existential thinking, can be proposed in the space of the Islamic intellectual-mystical tradition. Therefore, the main problem of this article is to "investigate the possibilities of Ibn Arabi's teachings in developing a kind of existential-non-metaphysical thinking. We are trying to provide a new analysis of existential thinking based on the mystical foundations of Ibn Arabi, using a library-analytical method and using the subject principle method. Therefore, by examining his teachings such as: the centrality of the truth of existence in mysticism; distinguish between being and existing; Kashf al-Mahjub; Manifestation; The mirroring of creatures to existence; openness and personal knowledge of existence; The capacity of his thought to develop a kind of existential thinking becomes clear, which claims to understand the existence through the encounter and presence (preconceptual) with the existence and a method other than the usual metaphysical reasoning. Therefore, "existential thinking" begins by focusing on the truth of existence and opening to it, then by paying attention to the poverty of existence and focusing on it, man realizes the dignity of his existence and his direct relationship to existence, and by discovering the veils of manifestations Existence is the manifestation and emergence of the truth of existence in the field of human soul. At this moment, he passes from the part to the whole and from the external to the internal and sees the absolute in the binding matter. Therefore, thinking occurs as the discovery of veiled and interpretation and promises another thought, man and world.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ibn Arabi
• existential thinking
• metaphysical thinking
• truth of existence
• manifestation