آینه معرفت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

دسترسی آزاد

خقوق نویسندگان

فرآیند داوری

فرآیند پذیرش مقالات

پژوهشی مقایسه‌ای- تحلیلی در باب نظریۀ «ادراکات اعتباری» علامه طباطبایی و پراگماتیسم رورتی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دکترای فلسفه از گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

چکیده

رورتی با نقد و رد سنت متافیزیکی غرب، که در پی مفهوم مطلق حقیقت است، حقیقتِ باورها را امری نسبی و وابسته به زمینۀ پیدایش‌شان توصیف می‌کند. در سوی دیگر، علامه طباطبائی، با تفکری اساساً متافیزیکی، با طرح نظریه‌ای بدیع در سنت فلسفۀ اسلامی، به قسمی از ادراکات معتبر در حوزۀ «عمل»، موسوم به «ادراکات اعتباری»،  قائل می‌شود که به تصریح او، نقش اصلی در تکاملِ حیات انسان بر عهده دارند. این ادراکات، بر خلاف ادراکات حقیقی، اموری نسبی، و بسته به اقتضائات محیطی و اجتماعی، دائم در تطورند. در این مقاله، با رویکردی مقایسه‌ای-تحلیلی، نشان خواهیم داد که نظریۀ «ادراکات اعتباری» علامه قرابت زیادی با دیدگاه رورتی در باب «حقایق نسبی» دارد. هرچند رورتی، بر خلاف علامه، هیچ جایگاهی برای مفهوم مطلق حقیقت قائل نیست، با تحلیل این اختلاف درصددیم امکانی برای هم خوانی اندیشۀ این دو فیلسوف مطرح کنیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Analysis of Allameh Tabatabaʾi’s Theory of Iʿtibari Perceptions and Rorty's Pragmatism

نویسنده [English]

  • Iman Rahim Nasirian

PhD in Philosophy from the Department of Philosophy, Faculty of Literature and Humanities, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.

چکیده [English]

Criticizing and rejecting the Western metaphysical tradition, which searches for an absolute notion of Truth, Rorty describes the truth of beliefs as relative and dependent on the context of their origin. On the other hand, Allameh Tabatabaʾi, with a fundamentally metaphysical background, presents an innovative theory within the tradition of Islamic philosophy with similar consequences. This theory considers some valid perceptions in the sphere of action, namely, ‘Iʿtibārī perceptions,’ which, he specifies, play a central role in the historical evolution of human life. Unlike true perceptions, Iʿtibārī perceptions are relative and constantly evolving depending on environmental and social conditions. In this paper, with a comparative-analytical approach, we will show that Tabatabaʾi’s theory of Iʿtibārī perceptions has a significant affinity with Rorty’s view on relative truths. Although Rorty, unlike Tabatabaʾi, does not leave room for the absolute notion of Truth, we will investigate this difference to explore the possibility of congruence and compatibility between the thoughts of these two philosophers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rorty
  • pragmatism
  • Allameh Tabatabaʾi
  • iʿtibārī perceptions
مراجع
Ahmad Abadi Arani, Najmeh., Ahmadi Hidayat, Hamid., and Rahnama, Akbar. (2018). “Analysis of the Foundations of Ethics and Moral Education in the Perspective of Richard Rorty and its Critique from the Perspective of Allameh Tabatabaʾi”. New Thoughts on Education, 13(4): 145-172. (DOI: 10.22051/jontoe.2018.11215.1405). (In Persian)
James, William. (1959). Pragmatism, A New Name for Some Old Ways of Thinking. Longmans Green.
Mosleh, Ali Asghar. (2014). “Allameh Tabatabaʾi’s Contingents: A Basis for a Philosophical Design for Culture”. Wisdom and Philosiphy, 9(4): 27-46. (In Persian)
Mutahhari, Murtiza. (1981). “Immortality and Morality”. In The Commemorative Publication of Professor Shahid Murtiza Mutahhari, Vol. 1. Tehran: Sazeman-i Intisharat va Amuzish-i Inqilab-i Islami. (In Persian)
Mutahhari, Murtiza. (2011). Collection of Works, Vol. 6. Tehran: Sadra. (In Persian)
Rorty, Richard. (1979). Philosophy and the Mirror of Nature. Princeton: Princeton University Press.
Rorty, Richard. (1989). Contingency, Irony, and Solidarity. Cambridge: Cambridge University Press.
Rorty, Richard. (1991). Objectivity, Relativism, and Truth: Philosophical Papers, Vol. 1. Cambridge: Cambridge University Press.
Rorty, Richard. (1993). “Putnam and the Relativist Menace”. The Journal of Philosophy, 90(9): 443-461. (http://www.jstor.org/stable/2940859).
Rorty, Richard. (1995). “Is Truth a Goal of Enquiry? Davidson vs. Wright”. The Philosophical Quarterly, 45(180): 281-300.
Rorty, Richard. (1998). Truth and Progress: Philosophical Papers, Vol. 3. Cambridge: Cambridge University Press.
Rorty, Richard. (1999). Philosophy and Social Hope. London: Penguin Books Publishing.
Rorty, Richard. (2020). On Philosophy and Philosophers: Unpublished Papers: 1960–2000. Edited by W. P. Małecki and C. Voparil. Cambridge: Cambridge University Press.
Rorty, Richard, and Vattimo, Gianni. (2005). The Future of Religion. Edited by S. Zabala. New York: Columbia University Press.
Tabatabaʾi, Bibi Mahdiyyih, and Samadi, Hadi. (2021). “The Approach of Some Iranian Authors toward Verification or Falsification of the Theory of Evolution”. The Mirror of Knowledge, 21(3): 71-98. (DOI: 10.52547/jipt.2022.222969.1126). (In Persian)
Tabatabaʾi, Muhammad Hussein. (1983). Al-Iʿtibariyyat. In Rasaʾil-i Sabʿah. Qom: Bonyad-i ʿIlmi wa Fikri-i Ustad Allameh Seyyed Muhaamad Hussein Tabatabaʾi. (In Arabic)
Tabatabaʾi, Muhammad Hussein. (1990). Human Beings from the Beginning to the End. Translated by S. Amuli Larijani. Tehran: Al-Zahra. (In Persian)
Tabatabaʾi, Muhammad Hussein. (2011).” Principles of Philosophy and The Method of Realism”. In Murtiza Mutahhari’s Collection of Works, Vol. 6. Tehran: Sadra. (In Persian)
Tabatabaʾi, Muhammad Hussein. (2012). Nahayat Al-Hekmah, Vol. 3.  Translated by Ali Shiravani. Qom: Bustan-i Kitab. (In Persian)
 
Talebzadeh, Hamid. (2011). “Another Look at Iʿtibari Perceptions: A Possibility for Humanities”. Sophia Perennis, 07(17): 29-63. (doi: 20.1001.1.22518932.1389.07.17.2.6). (In Persian)
Talebzadeh, Hamid, and Morvarid, Mahmoud. (2016). “Two Views on the Theory of Iʿtibari Perceptions of Allameh Tabatabaʾi”. Sadra Islamic Humanities, 18: 150-167. (In Persian)
Yazdani Muqaddam, Ahmad Reza. (2014). “Social Validities: A Realistic Interpretation”. Social Cultural Knowledge, 2(18): 5-20. (In Persian)
آینه معرفت
دوره 24، شماره 1 - شماره پیاپی 78
اردیبهشت 1403
صفحه 1-18
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار