بررسی رابطه باید و هست در دیدگاه محقق اصفهانی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

فرااخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می‌پردازد. یکی از موضوعات فرااخلاقی، مباحث منطقی است که به استنتاج مفاهیم و گرازه‌های اخلاقی می‌پردازد؛ بنابراین، ‌رابطه باید و هست در دیدگاه محقق اصهفانی در زمره مباحث منطقی فرااخلاق است که به آن پرداخته نشده است. نویسنده در این مقاله درصدد است تا دیدگاه  محقق اصفهانی درباره ارتباط جمله‌های اخلاقی را تبیین و بررسی کند. محقق اصفهانی درصدد است جزمی بودن جمله‌های اخلاقی را اثبات کند. محقق اصفهانی رابطه جمله حاوی «باید اخلاقی» و «هست اخلاقی» را رابطه استنتاجی نمی‌داند، بلکه رابطه عینیت را میان آن‌ها قلمداد می‌کند. ایشان رابطه جمله حاوی «باید اخلاقی» و «هست غیراخلاقی» را به صورت استنتاجی  می‌پذیرد و نام استنتاجش را جدل می‌نامد. ایشان، جمله‌های اخلاقی را فوق مظنونات و مفید تصدیق جازم می‌داند. به نظر می‌رسد اشکال بیان محقق اصفهانی، جامع نبودن آن نظریه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The review of Relation between is and ought in the view of Mohaghegh Isfahani

چکیده [English]

Meta ethics deals with conceptual and affirmative principles of morality, Meta ethics includes the following four issues: moral semantics, moral epistemology, moral ontology and logical discussion. Logical discussion concerns deduction of moral conceptions and propositions and false moral reasoning; therefor, in the view of Mohaghegh Isfahani that hasn’t been critic up to now. The author tries to critics the view of Ayatollah Mohaghegh Isfahani in this problem.
Mohaghegh Isfahani tries to prow that moral statements are logically. He disagree with deduction relationship between statement of moral good and statement of moral ought to, but both of them have the same meaning. He argue deduction relationship between statement of immoral good and statement of moral ought to and called it Debate. He believe certainty for moral statements. It seems that in the view of Mohaghegh Isfahani don’t included all moral statement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metaethics
  • moral statement
  • Relation between Is and Ought
  1. جوادی آملی، عبدالله، مبادی اخلاق در قرآن، محقق: سید حسین شفیعی، چاپ ششم، قم، اسراء، 1387.
  2. جوادی، محسن، مسأله باید و هست، قم، بوستان کتاب، 1375.
  3. غروی اصفهانی، محمدحسین، نهایةالدرایة فی شرح الکفایة، ج2، قم، انتشارات سیدالشهداء، 1374.
  4. غروی اصفهانی، محمدحسین، بحوث فی الاصول، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1416ق.
  5. مصباح، مجتبی، بنیاد اخلاق، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1382.
  6. مصباح‌یزدی، محمدتقی، فلسفه اخلاق، تحقیق و و نگارش، احمدحسین شریفی، تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1381ش.
  7. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج13، چاپ ششم، تهران، صدرا، 1380.
  8. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج22، چاپ ششم، تهران، صدرا، 1389.
  9. معلمی، حسن، مبانی اخلاق در فلسفه غرب و فلسفه اسلامی، قم، مرکز نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، 1380.
  10. مقاله‌ها:
  11. احمدی، حسین، «فلسفه اخلاق محقق اصفهانی؛ شناخت‌گرا یا ناشناخت‌گرا؟»، جاویدان خرد، شماره 25 (بهار و تابستان و 1393)، ص5-28.
  12. سبحانی، جعفر، فطرت پایگاه ارزش‌های اخلاقی، کلام، شماره30 (تابستان و 1378)، ص5-17.