تطور اصل برائت از دیدگاه اصولیون

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد قم

2 استادیارگروه فقه و مبانی حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد قم

چکیده

اصل برائت در  اصطلاح فقهای اصولی عبارتست از حکم به عدم ثبوت تکلیف برای مکلف در موردی که اصل وجود تکلیف مشکوک باشدفقهای اصولی مجرای کلی اصل برائت را شک در تکلیف تبیین نموده اند و آن را در تمامی شبهات تحریمی و وجوبی جاری دانسته اند،در مقابل اخباریون این اصل را تنها در شبهات وجوبی جاری دانسته و در مقابل شبهات تحریمی به احتیاط روی می آورند.  توجه و تدبر در دیدگاه فقهای اصولی متقدم و متأخر نشان از تحول و تطور در اجرا و استناد این اصل در تاریخ فقه امامیه را می دهد. توجه به دیدگاه فقهای متقدم اصولی از قبیل ابن ادریس حلی،شیخ طوسی،شیخ مفیدو.. نشان از این مدعا دارد که اصل برائت یا همان برائت شرعی بدین گستردگی که امروزه در مسائل شرعی مطرح می باشد،مورد نظر نبوده است و اگرچه‌ در دوره‌های متقدم فقه اصولی،‌ بحث‌ اصل برائت‌ در ضمن‌ مباحث‌ حظر و اباحه‌ مطرح‌ می گردید، اما در دوره‌های‌ متأخرتر و دیدگاه های فقهای اصولی آن، این‌ دو حیثیت‌ جداگانه‌ای‌ از اصل برائت پیدا نمودند،چرا که بحث‌ حظر و اباحه‌ ناظر به‌ حکم‌ اشیاء از حیث‌ عناوین‌ اولیه مستفاد از ادله اجتهادی‌ بوده است،ولی در مقابل بحث‌ اصل برائت‌ و احتیاط ،ناظر به‌ حکم‌ شک‌ در احکام‌ واقعیه‌ است‌؛ نتیجتاً اباحه‌ حکمی‌ واقعی‌ و اصل برائت‌ حکمی‌ ظاهری‌ است‌. ضمن‌ اینکه‌ مورد اباحه‌ شبهه تحریمیه‌ است‌، ولی‌ مورد برائت‌ اعم‌ از شبهه وجوبیه‌ و تحریمیه‌ است‌.این تحول و تطور در دیدگاه فقهای اصولی در دوره های متأخر ناظر به پیچیدگی ها و نیازهای حال حاضر در تبیین احکام شرعی بوده است که به نظر می رسد با توجه به نفوذ کلام اخباریون در سده های گذشته و نیز تنوع کمتر مسائل شرعی در آن زمان،فقهای اصولی با اغماض در مورد آن به بحث و گفتگو پرداخته اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The evolution of the principle of innocence from the perspective of the oligarchs

نویسندگان [English]

  • hosein rahimivasasi 1
  • hamid kavianifard 2
  • esmat tabatabai lotfi 2
  • nasrin karimi 2
1 phd
2 phd
چکیده [English]

The principle of omniscience in the so-called jurisprudence is the verdict of non-approval of the obligation for the obligee in the case where the principle of existence is suspected to have substantiated the general conduit of the principle of omniscience in the assignment, and has considered it in all current sanctions and penalties. The Akhbaris regard this principle only in the current rumors and are cautious against the sanctions. Attention and contemplation in the view of earlier and later jurisprudential scholars shows the evolution and application of this principle in the history of Imamiyyah jurisprudence. Consideration of the views of earlier jurists such as Ibn Idris Hali, Sheikh al-Tusi, and Sheikh Mufidu. It shows that the principle of al-Shari'ah, or al-Shari'ah, has not been extensively discussed in religious matters today, although it has The earliest jurisprudential jurisprudence discussed the issue of the principle of virtue while discussing the subject of virtue and jurisprudence, but in later periods and the views of its jurisprudents, the two found a separate prestige from the concept of virtue, since the issue of jurisprudence and jurisprudence The earliest titles have been based on ijtihadic evidence, but in contrast to the discussion of the principle of justification (I), refers to the order in sentences is real doubt is therefore legal and permissible actual and apparent legal presumption of innocence. While it is argued that the sanctions are in doubt, it is justified in the sense of sanctions and sanctions. This evolution in the view of the mainstream jurists in later periods has been related to the complexities and needs of the present in explaining the religious laws. In view of the influence of the word of the Akhbaris in the past centuries and the lesser variety of religious issues at the time, the main jurists have neglected to discuss it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • PRINCIPLES-PRINCIPLE OF PRINCIPLE-PRINCIPLES-AKHBARION-DEVELOPMENT OF PRINCIPLE OF PRINCIPALITY
  1. منابع و مراجع
  2. • قران کریم
  3. ابن منظور، محمد بن مکرم(1416ق)، لسان العرب،بیروت: دار الاحیاء التراث
  4. اکبری رومنی،فرناز(1387)،اصل برائت در گذار زمان،مجله حقوقی دادگستری،شماره 62و63.
  5. امین‌، محسن‌(1983م)، اعیان‌ الشیعة،بیروت: دار الاحیاء التراث.
  6. انصاری‌، مرتضی‌(1411ق)، فرائد الاصول(رسائل)‌،قم: جامعه مدرسین.
  7. آخوند خراسانی‌، محمد کاظم‌(1412ق)، کفایة الاصول‌، قم:جامعه مدرسین.
  8. جبعی عاملی، زین الدین (شهید ثانی)(1416ق)، شرح معالم الدین فی الاصول،بیروت: نشر دارالاحیاء بیروت.
  9. حرّ عاملی، محمد بن حسن(1416ق)، وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، قم:آل البیت.
  10. حلی،جعفربن حسن(محقق حلی)(1418ق)،معارج الاصول،قم:آل البیت.
  11. حکیم‌، محمد تقی(1979م)‌، الاصول‌ العامة للفقه‌ المقارن‌، بیروت‌: دار الاحیاء التراث.
  12. زبیدی، محمد مرتضی(1388ش)، تاج العروس من جواهر القاموس،قم: نشر موسسه تحقیقات.
  13. صدر، سیدمحمد باقر(1421ق)، دروس فی علم الاصول،قم:مرکز الابحاث و الدرسات التخصصیه للشهید الصدر.
  14. صدوق،محمد بن علی(1363ش)،من لایحضر الفقیه،تصحیح علی اکبر غفاری،قم:جامعه مدرسین.
  15. طریحی، فخرالدین(1412ق)، مجمع البحرین، قم: مؤسسه دار الکتاب.
  16. عاملی،محمد بن مکی(شهید اول)(1272ق)،اللمعه الدمشقیه،قم:مرکز الاعلام الاسلامی.
  17. قافی حسین و سعید شریعتی(1395ش)،اصول فقه کاربردی،قم:پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  18. مظفر، محمد رضا(1386ش)، اصول‌ الفقه‌، قم:دفتر تبلیغات اسلامی.
  19. محمدی، ابوالحسن(1388ش)،مبانی استنباط حقوق اسلامی،تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
  20. مفید،محمد بن محمد بن نعمان(1413ق)،الارشاد فی معرفت الحجج علی العباد،قم:موسسه آل البیت.
  21. موسوی خمینی،روح الله(1373ش)،منهاج الوصول الی علم الاصول،قم:موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.