حقیقت ارادة الهی از منظر حکمت متعالیه

محسن عمیق؛ لیلا فهیمی

دوره 12، شماره 4 ، دی 1391

چکیده
  مسئلة ارادة الهی از جمله مباحثی است که از دیر‌باز در اندیشة خردورزان خداباور مطرح بوده است، در قلمرو تفکر اسلامی نیز این موضوع همواره محل تضارب آراء واقع شده است. از نظرگاه حکمت متعالیه، ارادة الهی، جزء صفات کمالیه ذاتی و همان علم به نظام احسن می‌باشد، گرچه به عقیدة این گروه ارادة خداوند نیز همانند برخی دیگر از اوصاف او دارای مراتب ...  بیشتر

نظریة خداشناسی و دین فطری در آراء علامه طباطبایی

محمد غفوری نژاد

دوره 12، شماره 4 ، دی 1391

چکیده
  علامة طباطبایی به عنوان فیلسوفی مأنوس با کتاب و سنت، نظریة خداشناسی و دین فطری را از منابع دینی اقتباس کرده و در راه تبیین عقلانی آن کوشیده است. خداشناسی فطری براساس ادراک احتیاج به موجودی غیر محتاج، شناخت خداوند از طریق نظم جهان، شناخت خداوند از طریق علم حضوری معلول به علت و خداشناسی از طریق علم به ثبات واقعیت تقریرهایی است که علامه ...  بیشتر

بررسی مفهوم فلسفة اسلامی در آثار شهید مطهری

سیدمحمدعلی دیباجی؛ سیدمحسن اسلامی

دوره 12، شماره 4 ، دی 1391

چکیده
  در چند دهة اخیر اندیشمندان و متفکران به فلسفة اسلامی به عنوان موضوع و مسئله‌ای مهم توجه نشان داده‌اند. این پرسش مهم در این زمینه مطرح است که تعبیر فلسفة اسلامی به چه معناست. پس از روشن شدن این معنا و نیز تفسیر ویژگی «اسلامی» در این فلسفه، باید تفاوت‌های این فلسفه را با آنچه فلسفة غرب می‌خوانیم نشان دهیم، یعنی بگوییم که چه تفاوت‌هایی ...  بیشتر

ارتباط معناداری زندگی با اعتقاد به خدا از منظر مولانا

شکراله پورالخاص؛ فاطمه فرجی

دوره 12، شماره 4 ، دی 1391

چکیده
  مثنوی معنوی اثر گرانبهای مولانا جلال-الدین بلخی دریای متلاطمی از مفاهیم و رموز حیات است. یکی از این مفاهیم، ارتباط معنادار زندگی در راستای اعتقاد به خداست. در این دیدگاه نگاه مولانا به پدیدة مرگ با نگاه طرفداران فلسفة پوچی متفاوت است و همین تفاوت در دیدگاه تفاوت در اندیشه و آراء را سبب شده است. طرفداران فلسفة پوچی مرگ را پایان حیات ...  بیشتر

چیستی صادر اوّل، ادله و لوازم فلسفی آن در فلسفه ملاصدرا

رضا اکبریان؛ محسن اصلانی

دوره 12، شماره 4 ، دی 1391

چکیده
  تبیین و تشریح صادر اوّل، دغدغة ذهن حکمای اسلامی بوده است. حکمای مشاء، صادر اوّل را عقل اوّل دانسته‌اند. ملاصدرا صادر اوّل را گاهی عقل اوّل و در برخی آثار خود وجود منبسط دانسته است. این مقاله تلاش دارد، علاوه بر ارائه نظر ملاصدرا در باب این موضوع، عبارات به ظاهر متعارض ملاصدرا در باب صادر اوّل را توجیه کند. این تحقیق به این پرسش پرداخته ...  بیشتر

عقل از دیدگاه مولانا

حسن سعیدی؛ ولی الله نصیری

دوره 12، شماره 4 ، دی 1391

چکیده
  مولوی برخلاف برخی عارفان که از سر بی مهری به عقل می‌نگرند، در آثار خود به ویژه در مثنوی معنوی با اهتمامی‌ ‌ویژه به عقل نگریسته است. او تمام گونه‌ها و اطلاقات عقل و زوایای آن را بررسی کرده است. از این رو گاه به نکوهش و گاه به ستایش عقل پرداخته است. وی در مواردی مقام راهبری را به عقل سپرده و بیان می‌‌کند که کدام گونه عقل است که آدمی‌‌را ...  بیشتر

سنت به مثابه خاستگاه عقل

اصغر واعظی؛ علی کیادربندسری

دوره 12، شماره 4 ، دی 1391

چکیده
  مقاله حاضر به بررسی تلقی گادامر از سنت و نسبت میان عقل و سنت می‌پردازد. ابتدا ضمن اشاره به معنای لغوی واژة سنت، سه تعریف انسان شناسانه، کلامی و سنت گرایانه از سنت ارائه و با یکدیگر مقایسه و در نهایت معنای اصطلاحی مورد نظر گادامر بیان می‌شود. گادامر که یک فیلسوف احیاگر سنت است دیدگاه خود در خصوص رابطة عقل و سنت را با تحلیل چگونگی نگاه ...  بیشتر