معجزه درنگاه متکلمان مسلمان و یهود

حیدرعلی میمنه

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1387

چکیده
  قرآن کریم و عهد عتیق گزارش‌هایی از وقوع معجزه، همزمان با ظهور پیامبران داده‌اند. پس از آن بسیاری ازمتکلمان مسلمان و یهودی هرکدام درحوزة خود کوشیده‌اند چگونگی وقوع پدیدة معجزه و ارتباطشان با نظام طبیعی عالم را توضیح دهند. گروهی معجزه را نقض قانون طبیعت از سوی خداوند و گروهی دیگر غلبة یک قانون طبیعی برقانون طبیعی دیگر تفسیر نموده‌اند. ...  بیشتر

محوریت اصل «عدل» در کلام شیعة امامیه

محمدکاظم علمی

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1387

چکیده
  این مقاله اصل عدل را از نظر شیعه بررسی می‌کند و برای آن جایگاه محوری ویژه‌ای در نظر می‌گیرد و از این منظر به ارتباط آن با اصول دیگر می‌پردازد و برهانی بر توحید و عصمت استخراج و اقامه می‌کند، سپس از سخنان پیامبر اکرم(ص) مؤیدی بر دیدگاه خود در بارة عدل عرضه می‌دارد و حاصل چنین دیدگاهی را برای پاسخگویی به پرسش اساسی « انتظار بشر از دین ...  بیشتر

عذاب جهنم: دائمی یا موقت؟ بررسی و نقد دلایل انقطاع عذاب اخروی

محسن جوادی؛ یحیی صباغچی

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1387

چکیده
  در بین عالمان مسلمان، گروهی معتقدند که عذاب اخروی از همگان برداشته خواهد شد و هیچ‌کس جاودان در عذاب نخواهد بود، هر چند که همواره در جهنم جای داده شده باشد. دلایلی که این گروه از عالمان بر این مدعا اقامه کرده‌اند، از جمله رحمت گستردة الهی، فطرت توحیدی انسان‌ها و امکان تخلف وعید، در این مقاله تقریر شده، به بوتة نقد کشیده می‌شود تا میزان ...  بیشتر

تجرد خیال و لوازم فلسفی و کلامی آن

رضا اکبریان؛ حسن مرادی

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1387

چکیده
  از منظر حکمای مشاء، قوة خیال، حالّ در روح بخاری است که امری مادی اما لطیف می‌باشد و به تبع، صور خیالی نیز امری مادی و منطبع در قسمتی از مغز هستند. سهروردی به خاطر وجود صور خیالی عظیم و با توجه به محال بودن انطباع کبیر در صغیر، این امر را نادرست می‌دانست و جایگاه صور خیالی را عالم مُثل مُعَلقه می‌داند، عالمی که بالاتر از عالم ماده و پایین‌تر ...  بیشتر

قاعدة فرعیه در منطق جدید،گزارشی انتقادی از نزاع پنجاه سالة منطق قدیم و جدید دربارة پیش‌فرض وجودی در ایران

اﺳﺪاﻟﻪ ﻓﻼﺣﻲ

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1387

چکیده
  در تطبیق منطق قدیم و جدید، یکی از بزرگ‌ترین دشواری‌ها مربوط به «پیش‌فرض وجودی» (یا به زبان فلسفة اسلامی، «قاعدة فرعیه») است. منطق جدید، با نفی این پیش‌فرض و قاعده، محصورات اربع را به گونه‌ای تحلیل کرده است که بسیاری از قواعد منطق قدیم، بر پایة آن، نامعتبر می‌گردد. در مواجهه با این پدیده، برخی قاعدة فرعیه را نادرست شمرده‌اند و برخی ...  بیشتر

نقد علامه طباطبایی بر رویکرد فروکاهشی حکمت متعالیه در مفهوم‌شناسی ارادة ذاتی خداوند

محمد سعیدی مهر؛ علیرضا مصدقی حقیقی

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1387

چکیده
  عموم متکلمان و فیلسوفان مسلمان در اتصاف خداوند به صفت اراده متفق‌اند. با این حال، در این باب که آیا اراده از صفات ذاتی است یا فعلی، اختلاف شده است. از سوی دیگر، تفسیر معنای «اراده» آن گاه که به عنوان صفت ذاتی حق تعالی پذیرفته می‌شود می‌تواند بحث‌انگیز باشد. ملاصدرا ارادة الهی را در هر دو مقام ذات و فعل می‌پذیرد، ولی در تحلیل مفهومی ...  بیشتر

نزاع در اختلاف نوعی وجود رابط و محمولی

ﻋﺒﺪاﻟﻌﻠﻲ ﺷُﻜﺮ

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1387

چکیده
  صدرالمتألهین در بیان دو اطلاق وجود رابطی، به اختلاف نوعی میان یکی از اطلاقات آن با وجود محمولی معتقد شده است. این عقیده با اشتراک معنوی و وحدت مفهوم وجود ناسازگار به نظر می‌رسد. به همین جهت شارحان وی به توجیه اختلاف نوعی و رفع تعارض پرداخته‌اند. برخی این دیدگاه را از وی عجیب دانسته و گروهی در تأیید آن، وجه مشترک میان وجود رابط و محمولی ...  بیشتر