نظریة سلولی اخلاق با تأکید بر آرای علامه طباطبایی

عبداله صلواتی

دوره 16، شماره 2 ، تیر 1395، ، صفحه 87-110

چکیده
    در تئوری­های متنوعی که در حوزة فرااخلاق مطرح است، اصول اخلاقی در یکی از دو راهیِ جهان­شمولی یا جهان­ناشمولی قرار می­گیرد. اما نگارنده در این جستار تلاش کرده تا راه سومی باز کند؛ راه سومی که در آن، اخلاق به مثابة سلولی زنده تلقی شده مشتمل بر هسته و سیتوپلاسمی که بحسب حضورشان در بافت (=دین) و سیستم خاص (=زیست بوم و زیست نوع انسانی)، ظهور ...  بیشتر

معناشناسی واژگان«عقل» و «تفکر» در ارتباط با مفهوم «فطرت» در قرآن

محمدمهدی باباپور گل افشانی؛ قدیر اسفندیار

دوره 13، شماره 2 ، تیر 1392

چکیده
  در این مقاله به معناشناسی «عقل» و «تفکر» و به ارتباط آن دو با «نفس» و «فطرت انسان» پرداخته شده است. اگرچه «عقل» در اصطلاح معروف و فلسفی­اش در دو معنای «جوهر بسیط» و «قوة نفس» استعمال شده است، ولی بررسی­های لغوی و قرآنی نشان می­دهد که معنای اصلی این ماده -یعنی «امساک» و «نگهداری»- است و برای آن باید به قرآن توجه شود. ارشاد قرآن به تعقل، ...  بیشتر

تطور تاریخی نظریة فطرت در فلسفه و عرفان اسلامی

محمد غفوری نژاد

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1389

چکیده
  مبحث فطرت، به عنوان یک مسئلة مستقل فلسفی و کلامی در آثار کندی، فارابی، ابن-سینا و شیخ اشراق مطرح نبوده است. در اخوان الصفا برای نخستین بار در تاریخ فلسفة اسلامی، مسئلة فطری بودن شناخت خداوند در یک منبع فلسفی مطرح می‌شود. این پدیده در پرتو رویکرد کثرت-گرایانة آنان در انتخاب منابع‌شان قابل تبیین است. ابن‌عربی چون برای نخستین بار چیستی ...  بیشتر

بررسی فطرت با تکیه بر تفسیر المیزان

حسن سعیدی؛ محمدرضا محمدی طیب

دوره 9، شماره 3 ، مهر 1388

چکیده
  شناخت انسان یکی از محورهای اساسی معارف بشری است . اندیشمندان بسیاری از روزگار کهن در خصوص نوع ساختار انسان به بحث و کاوش پرداخته و هر یک کوشیده‌اند تا با پاسخ به پرسش‌های اساسی در این عرصه، از اضطراب‌ها و احساس رنج درونی بشر بکاهند. پرسش‌هایی مانند اینکه: آیا آدمی ساختاری صرفاً مادی دارد؟ آیا موجودی دو سرشتی است که علاوه بر بعد جسمانی ...  بیشتر