بازخوانی نظریة شک دکارت

مسعود امید

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1387

چکیده
  معمولاً در بحث از شک دکارت برعنصر یا مؤلفه‌هایی چند از آن اشاره یا تأکید می شود و اغلب به جنبه‌ها و اضلاع متعدد آن، به تفکیک پرداخته نمی‌شود. این مقاله در پی آن است تا با موضوع تحقیق قرار دادن شک در فلسفة دکارت و با نگاهی تحلیلی و فلسفی به آرا و آثار وی، ابعاد مختلف و شبکه‌ای را که دکارت در فلسفة خود برمحور نظریة شک تنیده است، مطرح سازد. ...  بیشتر

میزان انطباق نظرات متکلمان در قاعدة لطف با گفتار اهل بیت(علیهم السلام)

محمد جواد فلاح

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1387

چکیده
  مهم‌ترین دلیل عقلی ارائه شده در مورد اصل امامت، «قاعدة لطف» است. این قاعده وجود امام و نصب وی را لطف می‌داند و از طرفی لطف را بر خداوند واجب دانسته و آنگاه نصب امام را بر خداوند واجب می‌داند. درمورد کبری این قیاس اختلافاتی در دیدگاه شیعه و سنی وجود دارد. صغرای قیاس مذکور (لطف بودن وجود امام) به صورت‌های گوناگون تبیین شده است. تبیین کمال ...  بیشتر

نور و مباحث مشترک آن در فلسفة اشراق و شعر مولوی

محبوبه عبدالهی اهر

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1387

چکیده
  اساس فلسفة اشراق «نور برتر» است که اصل و منشأ هستی به شمار می‌رود و با حکمت خسروانی و پهلوی ایرانیان باستان و نیز حکمت یونانیان قدیم مرتبط است و سهروردی احیا کنندة این فلسفه، در دامن عرفان و حکمت اسلامی است. با توجه به کاربرد واژة «نور» و ترادفات آن با بسامد بالا در اشعار مولانا، متوجه جایگاه خاص این واژه در افق فکری وی می‌شویم. براین ...  بیشتر

سعادت حقیقی از دیدگاه ملاصدرا(ره)

محمد قاسم الیاسی

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1387

چکیده
  از دیر باز « سعادت حقیقی» در کنار کمال، خیر و لذت‌های انسان مورد گفتمان حکیمان و فیلسوفان بوده است. به خاطر گستردگی این مفاهیم، به‌ویژه سعادت حقیقی، رویکردها و دیدگاه‌های گوناگونی در بارۀ آن وجود داشته و تاکنون هیچ ملاک مورد توافق همگانی ارائه نشده است. بدین روی، در این مقاله کوشش شد، تا زوایای ناپیدای سعادت حقیقی آشکار و لایه‌های ...  بیشتر

معناشناسی حسن و قبح از دیدگاه عالمان مسلمان

محسن جوادی؛ قباد محمدی شیخی

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1387

چکیده
  حسن و قبح یکی از مسائل بسیار مهم است که توجه متکلمان را به خود جلب کرده است. عدلیه، بر ذاتی ـ عقلی بودن حسن و قبح افعال شخص عاقل اصرار دارند، در حالی که اشاعره، بر الهی ـ شرعی بودن چنین افعالی تأکید می‌ورزند. پرسش اصلی این است که هر کدام از این واژگان (حسن و قبح، ذاتی و الهی و عقلی و شرعی) چه معنایی دارد و مراد اندیشمندان مسلمان از کاربرد ...  بیشتر

پژوهشی در یادداشت علامه رفیعی قزوینی پیرامون «حقیقت غایت مطلوب در ایجاد عالم »

امیر شیرزاد

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1387

چکیده
  علامه رفیعی قزوینی ره سه یادداشت کوتاه عربی بر کتاب القبسات اثر حکیم میرداماد مرقوم فرموده‌اند. اولین یادداشت در بارة تعابیر حکمای الهی از حقیقت غایت مطلوب از ایجاد عالَم است. بحث در بارة غایت مطلوب خداوند از آفرینش در کلام، حکمت و عرفان مطرح است. برخی متکلمان هرگونه غایت را از خداوند نفی کردند و برخی دیگر ایصال نفع به مخلوق را غایت ...  بیشتر

بررسی و مقایسۀ معقولات ثانیۀ فلسفی در سنت فلسفة اسلامی با مقولات کانتی

علی فتحی

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1387

چکیده
  مسئلۀ تبیین فرایند معرفت و شناخت، از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های فیلسوفان طی تاریخ تفکر و اندیشه و خاستگاه شکل‌گیری اختلاف‌نظرها و مشاجره‌های بسیار در این میان بوده است و در یک کلام می‌توان گفت در دورۀ جدید پس از دکارت و در اوج آن در کانت فلسفه به معرفت‌شناسی تحویل و به تعبیری مترادف با آن تلقی می‌شود. نگاهی تطبیقی به جریان شکل‌گیری ...  بیشتر