پیدایش کثرات از واحد از منظر آکوئیناس و ملاصدرا

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه الهیات، دانشکده حقوق، الهیات و معارف اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 استادیار گروه الهیات، دانشکده حقوق، الهیات و معارف اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

پیدایش کثرات از واحد، همواره از بدو شکل‌گیری فلسفه مورد توجه فلاسفه بوده است. توماس آکوئیناس و ملاصدرا نیز بر مبنای مبانی فلسفی و وجودشناختی خود، نظرات خویش را دربارة آن بیان کردند. اینکه چگونه موجودات کثیر از واحد بسیط نشئت گرفته است ذهن هر دو را به خود مشغول کرده است و باید همچون دیگر فلاسفه راهی برای آن می‌یافتند. این مقاله در نظر دارد با مطالعة آثار توماس و ملاصدرا و شارحان و محققان به شیوه تحلیلی و پژوهشی، نظر دو فیلسوف را راجع به پیدایش کثرات از واحد بررسی نماید تا مشخص شود هرکدام چگونه به توجیه پیدایش کثرات از واحد می‌پردازند؟ آیا در این راه، به قاعده الواحد توجه دارند؟ موجودات کثیر چگونه از وجود برخوردار شدند؟ نخستین چیزی که از خداوند نشئت گرفت چه بود؟ یافته‌ها حاکی از آن است که توماس، با تأکید بر مسئلة ارادة الهی و نظریة بهره‌مندی، معتقد است معلول‌های کثیر بی‌واسطه از ارادة خداوند بهره‌مند شده و وجود می‌یابند. توماس برمبنای وجودشناختی خود به انکار قاعده الواحد پرداخته است و قائلان به آن را مورد انتقاد قرار می‌دهد. اما ملاصدرا با پذیرش اصل قاعده الواحد، به ترمیم آن پرداخته و براساس مبانی فلسفی خود، طرح نوینی از آن ارئه داده است و وجود منبسط را به عنوان نخستین صادر از حق تعالی معرفی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Genesis of Multiple from the Unit from the Perspective of Aquinas and Mulla Sadra

نویسندگان [English]

  • mohammad mollai Iveli 1
  • mohsen fahim 2
  • mojtaba Jafari Ashkavandi 2
1 PHD student of Islamic philosophy , Department of Theology, Faculty of Law, Theology and Islamic Sciences, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
2 Asistance Professor, Department of Theology, Faculty of Law, Theology and Islamic Sciences, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
چکیده [English]

The genesis of pluralities from the unit has always been at the center of attention of philosophers since the formation of philosophy. Thomas Aquinas and Mulla Sadra have also expressed their views on it based on their philosophical and ontological foundations. How many beings originated from a simple unit preoccupied the minds of both, and they, like other philosophers, had to find a way out of this problem. The present article intends to survey the works of Thomas Aquinas and Mulla Sadra and their commentators and researchers in an analytical way to probe their views on the genesis of pluralities from the unit and as a result determine how each of them justified the genesis of pluralities from the unit. Do they pay attention to the rule of the One in this way? How did multiple being came into being? What was the first thing that came from God? The findings suggest that Thomas Acquinas, based on his ontology, denies the rule of the One and criticizes those who believe in it. But Mulla Sadra, by accepting the rule of the One, has restored it and based on his philosophical principles, has presented a new plan for it and introduced the extending existence as the first thing issued by the Supreme Being.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thomas Aquinas
  • Mulla Sadra
  • multiple
  • unit
  • the rule of the One

مراجع

اسفراینی نیشابوری، فخرالدین، شرح کتاب النجاة لابن­سینا، محقق: حامد ناجی اصفهانی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383.
آکوئیناس، توماس، در باب هستی و ذات، ترجمة فروزان راسخی، تهران، مؤسسه نگاه معاصر، 1382.
بدوی، عبدالرحمن، موسوعـة الفلسفه، ج1، بیروت-لبنان، المؤسسه العربیه لدراسات و النشر، 1984.
جوادی آملی، رحیق مختوم، ج 10، تحقیق حمید پارسانیا، قم، اسراء، 1393.
______، تحریر تمهید القواعد، قم، الزهرا، 1372.
خادمی، عین ا... ، نظام فیض از دیدگاه فیلسوفان مسلمان، تهران، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، 1390.
زکوی، علی­اصغر، بسیطه­الحقیقه از نظر ملاصدرا و منادشناسی لایبنیتز، قم، بوستان کتاب، 1384.
زنوزی، ملاعبدا...، لمعات الهیه، تصحیح جلال الدین آشتیانی، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفة ایران، 1360.
ژیلسون، اتین، تومیسم، ترجمة سیدضیاء الدین دهشیری، تهران: حکمت، 1384.
سیدهاشمی، محمد اسماعیل، آفرینش و ابعاد فلسفی آن در الهیات اسلامی و مسیحی، قم، بوستان کتاب، 1390.
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم،  اسرار الآیات و انوار البینات، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی، 1360.
______، المشاعر، به اهتمام هانری کربن، تهران، کتابخانة طهوری، 1363.
______، مبدأ و معاد، ترجمة احمد حسینی اردکانی، چ2، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1381.
______، الشواهد الربوبیـة، ترجمه جواد مصلح، تهران، سروش، 1383.
______، الحکمـة المتعالیـة فی الاسفار العقلیـة الاربعه، با حاشیة علامه طباطبایی، چ3، بیروت،
دار احیاء التراث العربی، 1981.
______، مجموعه رسائل فلسفی، رساله المسائل النصیریه، تحقیق و تصحیح: حامد ناجی اصفهانی، چ2، تهران، حکمت، 1420الف.
______، مجموعه رسائل فلسفی، شواهدالربوبیـة، تهران، حکمت، 1420 ب.
______، شرح الهدایـة الاثیریـة، تصحیح محمدمصطفی فولادکار، بیروت- لبنان، مؤسسه التاریخ العربی، 1422.
طباطبایی، سیدمحمدحسین، نهایـة الحکمـة، تعلیقة غلامرضا فیاضی، ج3، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی-پژوهشی امام خمینی(ره)، 1383.
ملائی ایولی، محمد؛ محسن فهیم، مجتبی جعفری اشکاوندی، «بهره­مندی در فلسفة توماس آکوئیناس»، مجله فلسفه، سال 47، شماره 2، (پاییز و زمستان 1398)، 187-167.
میری، سیدمحسن، "رویکرد­تاریخی­انتقادی به انکار قاعده­الواحد"، مجله تاریخ فلسفه، سال دوم، شمارة3 (زمستان 1390)، 35-9.
 
Aquinas, Thomas, Of God and His Creatures: An Annotated Translation (with some abridgement) of the Summa contra gentiles. Translator: Rickaby, Joseph, Pope's Hall, Oxford: Michaelmas, 1905.
_______, De Potentia on the Power OF GOD. Translated by the English Dominican Fathers Westminster, Html Edition by Joseph Kenny, O.P, Mary land: The Newman Press. https://dhspriory.org/thomas/QDdePotentia.htm, 1932.
_______, THE Summa Theologica. Translated by Fathers of the English Dominican Province:
http://www.documentacatholicaomnia.eu/03d/12251274,_Thomas_Aquinas,_Summa_Theologiae_%5B1%5D,_EN.pdf. index.htm 2006.
Gilson Etienne, History of Christian philosophy in the Middle Age. London: Sheed and Ward Ltd, 1955.
John J, K, The Teaching of Saint Thomas Aquinas on the Participation of Creatures in Good. Master's Theses. Paper 1076. Loyola University Chicago. Loyola eCommons, 1956.
http://ecommons. luc.edu/luc_theses/1076.
Kretzmann, N & Stump, E, The Cambridge Companion to Aquinas. United Kingdom: University of Cambridge,1993.
Kretzmann, N, The Metaphysics of Creation Aquinas's Natural Theology in Summa Contra Gentiles II. Oxford: Clarendon Press, 1999.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار