بررسی تطبیقی مؤلفه‌های پلورالیسم تفسیری در هرمنوتیک فلسفی و پایان‌ناپذیری تفسیر قرآن کریم

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه تهران (نویسندة مسئول)

2 عضو هیئت علمی دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران

چکیده

هرمنوتیک فلسفی یکی از نظریات تفسیر متون در غرب پس از رنسانس است که تحولاتی را در تفکر معرفتی برخی از نواندیشان مسلمان ایجاد نمود. این نظریه افزون بر اختلاف در مبانی و اصول، سبب نسبی‌گرایی و پلورالیسم تفسیری می‌شود. برخی از اندیشمندان حوزة تفسیر قرآن کریم با غفلت از این پیامدها و با پذیرش این نظریه سعی در تطبیق پلورالیسم تفسیری بر مسئلة پایان‌ناپذیری فهم قرآن کریم دارند، بنابراین تحلیل و مقایسة این دو نظریه ضرورت دارد. این پژوهش با هدف انتقادی و با روش تحلیلی- تطبیقی درصدد بررسی مؤلفه‌های پلورالیسم تفسیری در هرمنوتیک فلسفی و تفاوت آن با پایان‌ناپذیری تفسیر قرآن کریم است. پس از بررسی این مؤلفه‌ها این نتیجه حاصل شد که پلوالیسم تفسیری به دلیل ایجاد نسبی‌‌گرایی، پیروی از شک، خروج از دلالت‌های لفظی کلام و همچنین تمرکز بر مفسرمحوری با پایان‌ناپذیری در تفسیر قرآن کریم تفاوت اساسی دارد و نمی‌توان بر یکدیگر تطبیق نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Components of Interpretative Pluralism in Philosophical Hermeneutics and the Inexhaustibility of the Interpretation of the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Maryam Alizadeh 1
  • hosein hashemnezhad 2
1 PhD student of Islamic Studies, University of Tehran (corresponding author)
2 Member of the Faculty of Islamic Education and Thought, University of Tehran
چکیده [English]

Philosophical hermeneutics is one of the theories of interpretation of texts in the West after the Renaissance, which created changes in the epistemological thinking of some modern Muslim thinkers. In addition to its difference in foundations, this theory creates relativism and interpretive pluralism. Neglecting these consequences and accepting this theory, some scholars in the field of interpretation of the Holy Qur'an try to apply interpretative pluralism to the issue of the inexhaustibility of understanding the Holy Qur'an. It is thus necessary to analyze and compare these two theories. The present research aims to investigate interpretative pluralism and find its difference between philosophical hermeneutics and the inexhaustibility of the interpretation of the Holy Quran with an analytical method. The conclusion is that, due to the creation of relativism, following doubt, departing from the literal meanings of the word, and also focusing on the interpreter, interpretative pluralism is fundamentally different from the issue of inexhaustibility in the interpretation of the Holy Qur'an. The two are not compatible with each other, although they have some similarities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretative Pluralism
  • Philosophical hermeneutics
  • Infinity
  • Qur'an interpretation

مراجع

ابن عطیه اندلسی، عبدالحق، المحرر الوجیز فی تفسیر کتاب الله العزیز، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1422ق.
اشتراوس، لئو، حقوق طبیعی و تاریخ، ترجمة باقر پرهام، تهران، آگاه، 1373.
ایزدپور، محمد رضا، «آسیب­شناسی شناخت در پرتو شکاکیت و نسبیت مدرن» ذهن، دورة12،
   ش45، دی1390.
احمدی، بابک، ساختار و تأویل متن، تهران، مرکز، 1370.
اسعدی، محمد و همکاران، آسیب­شناسی جریان­های تفسیری، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،
   1394.
استرآبادی، محمدامین، فوائد المدنیه، قم، النشر الاسلامی، 1426ق.
پالمر، ریچارد، علم هرمنوتیک، ترجمة محمدسعید حنایی، تهران، هرمس، 1398.
چگینی فراهانی، ماندانا، هرمنوتیک در مباحثة گادامر و هابرماس، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی
  و مطالعات فرهنگی، 1391.
حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، قم انتشارات اسماعیلیان، 1415ق.
ربانی گلپایگانی، علی، هرمنوتیک و منطق فهم دین، قم، مرکز مدیریت حوزة علمیه، 1383.
رشاد، علی­اکبر، فلسفة دین، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1385.
رضایی اصفهانی، محمدعلی، درسنامة روش­ها وگرایش­های تفسیری قرآن، قم، مرکز جهانی
   علوم اسلامی، 1382.
ریخته­گران،  محمدرضا، منطق و مبحث علم هرمنوتیک، تهران، کنگره، 1378.
شاکر، محمدکاظم، مبانی و روش­های تفسیری، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، 1382.
شهرستانی، محمد، الملل و النحل، قم، الشریف الرضی، 1364.
طباطبائی، محمدحسین، قرآن در اسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1360.
طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حوزة علمیة قم، 1417ق.
طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1412ق.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1372.
فخر رازی، محمدبن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
کلباسی اشتری، حسین، هرمس و سنت هرمسی، تهران، نشر علم، 1386.
کلانتری، ابراهیم، «بررسی و نقد ایدة تفسیر پلورالیستی قرآن بر مبنای هرمنوتیک فلسفی مدرن»،
   قبسات، دورة26، ش100، تابستان1400.
لنگهاوزن، محمد، اسلام و کثرت گرایی دینی، ترجمة نرجس جواندل، قم، طه، 1379.
مجتهد شبستری، محمد، قرائت نبوی از جهان، تهران، نشر الکترونیک، 1395.
مجتهد شبستری، محمد، تأملاتی در قرائت انسانی از دین، تهران، طرح نو، 1383.
مسعودی، جهانگیر، هرمنوتیک و نواندیشی دینی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1392.
نجارزادگان، فتح الله، بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت، قم، سمت، 1389.
نصری، عبدالله، راز متن، تهران، مرکز مطالعات و انتشارات آفتاب توسعه، 1381.
واعظی، احمد، نظریة تفسیر متن، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1390.
واعظی، احمد، درآمدی بر هرمنوتیک، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، 1397.
هادی، قربانعلی، نقد مبانی هرمنوتیکی نظریه قرائت‌های مختلف از دین، قم، نشر بین الملل
   المصطفی، 1388.
Gadamer, Hans George, Philosophical Hermeneutics, translated by david E linge,
   Barkeley, university prees, 1976.
Gadamer, Hans George, Truth and method, continuum NewYork, 1994.
James, Alfred Martin, Religieus Experience, New York, 1987.
Heidegger, Martin, Being and Time, Translated by John Macquarrie& Edward
   Robinson, Blackwell Publishers, 2001.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار