نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

• محمد ذبیحی

استاد تمام گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم (نویسندة مسئول)

چکیده

فارابی و ابن‌سینا در شمار برجسته‌ترین و نام‌ آشناترین فیلسوفان مشایی در عرصة مباحث فلسفی و عقلی‌اند، بنیان‌های فکری نظام فلسفی مشائی در جهان اسلام براساس مبانی عقلی و اندیشه‌های فلسفی این دو فیلسوف بزرگ بنا نهاده شده است، نوع نگرش دو فیلسوف به حکمت عملی زمینه‌ساز پرسش‌ها و تردیدهایی در این‌باره شده است، تا آنجا که برخی چنین پنداشته‌اند که پی‌جویی از مسائل حکمت عملی دغدغة ابن‌سینا نبوده است، مقالة حاضر کوشیده است با ارائه و ارزیابی دیدگاه فارابی و ابن‌سینا دربارة حکمت عملی تبیین نماید که ابن‌سینا افزون بر مبادی اساسی حکمت عملی که در آن اندیشه‌ای یکسان با فارابی دارد، صناعت شارعه را نیز مبدأ برای شاخه‌های سه‌گانه اخلاق، تدبیر منزل و سیاست‌مدن به شمار آورده است و دیدگاه متفاوت ابن‌سینا از فارابی دربارة مسائل حکمت عملی برخاسته از این است که او گزاره‌های اخلاقی را در شمار آراء محمود و شهرت می‌داند، درحالی که فارابی گزاره‌های اخلاقی را قضایای عقلی و برهانی می‌داند.

کلیدواژه‌ها

• فارابی
• ابن سینا
• حکمت عملی
• مبادی
• اخلاق
• تدبیر منزل و سیاست مدن

عنوان مقاله [English]

An Evaluative Study of the Principles of Practical Wisdom in Al-Farabi and Avicenna

نویسنده [English]

• mohammad Zabihi

Full Professor of the Department of Islamic Philosophy and Theology of Qom University (Responsible Author)

چکیده [English]

Al-Farabi and Avicenna are among the greatest and most well-known Muslim peripatetic philosophers in philosophical and intellectual discussions. The intellectual foundations of the Peripatetic philosophical system in the Islamic world are based on the rational principles and philosophical thoughts of these two great philosophers. The type of these philosophers' attitude toward practical wisdom has raised questions and doubts about this concern to that extent that some have wondered whether the search for practical wisdom was Avicenna's concern. Presenting and evaluating the views of al-Farabi and Avicenna about practical wisdom, the present paper attempts to show that Avicenna, in addition to sharing the same view of basic principles of practical wisdom with al-Farabi, also considers the doctrine of Saint Legislator as the source of the three branches of ethics, home economics and politics; and the difference between Avicenna's and al-Farabi's viewpoints about practical wisdom stems from the fact that the former considers moral propositions to be among the generally accepted and well-known opinions, while the latter considers moral propositions to be rational and proof-based one.

کلیدواژه‌ها [English]

• Al-Farabi
• Avicenna
• practical wisdom
• ethics
• home economics
• politics