اخلاق شوق در فلسفۀ ابن‌جبیرول

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه بهشتی (نویسندة مسئول)

2 دانشیار گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بهشتی

چکیده

ارتباط بین اخلاق و مابعدالطبیعۀ ابن‌جبیرول که به نوعی ارتباط بین دو رسالۀ «ینبوع‌الحیاه» و «اصلاح‌الاخلاق» است، از طریق مفهوم «شوق» میسر می‌شود. جهان نوافلاطونی ابن‌جبیرول از دو قوس صعود و نزول یعنی تبدیل وحدت به کثرت و بازگشت کثرت به وحدت تشکیل شده است. شوق هم علت نزول و هم علت صعود است. انسان مرتبه‌ای است که از آن، صعود آغاز می‌شود. به همین دلیل، او باید شوق نزولی را به صعودی بدل کند. اخلاق آن چیزی است که به انسان کمک می‌کند تا با حاکم کردن شوق صعودی بر شوق نزولی، به سمت غایت یعنی امر نامتعین یا وحدت محض حرکت کند. اخلاق از طریق تنظیم طبایع حواس و تعادل خُلق‌ها انسان را در مسیر صعود قرار می‌دهد. در واقع، انسان به علت نفس حیوانی و شوق نزولی خود در تشخیص غایت خود اشتباه کرده و امور متعین و جزئی را متعلق شوق و غایت خود می‌داند. این امر سبب خروج نفس از تعادل و گرایش به خلق‌های متعدد می‌شود. این خلق‌ها خود، عامل دوری بیشتر انسان از غایتش یعنی امر نامتعین می‌شوند. اخلاق این خلق‌ها را به تعادل می‌رساند تا انسان بار دیگر به امر نامتعین شوق پیدا کرده و به صعود میل یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Ethics of Desire in the Philosophy of Ibn Gabirol

نویسندگان [English]

  • Hussein Niazbakhsh 1
  • Asghar Vaezi 2
1 Doctoral student of philosophy at Beheshti University (corresponding author)
2 Associate Professor, Department of Philosophy, Faculty of Literature and Humanities, Beheshti University
چکیده [English]

The connection between ethics and metaphysics has always been an important problem in Neoplatonism. This question is also raised in the philosophy of Ibn Gabirol (the Jewish Neo-Platonist philosopher). Ibn Gabirol tries to connect ethics and metaphysics by the concept of ‘desire’. For him, the world consists of two movements: procession and reversion, i.e. the transformation of unity into multiplicity and the return of multiplicity into unity. Desire is both the cause of procession and the cause of reversion. “Human being” is the level from which the reversion begins. For this reason, he must turn “descending desire” (procession) into “ascending desire” (reversion). It is ethics that helps an individual, in his movement towards happiness, to make the ascending desire dominate the descending desire, that is, the ‘the pure indeterminate’ or ‘First unity’. But how can ethics do it? Ethics leads man towards his ascending desire through adjusting the natural dispositions. Man, because of his animal soul and his descending desire, confuses the determined things for the pure indeterminate as the object of his happiness. This causes the soul to go out of balance and tends to move toward multiple natural dispositions. These natural dispositions themselves cause a person to move further away from happiness. Ethics puts a person on the path of happiness through balancing natural dispositions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Gabirol
  • ethics
  • desire
  • happiness
  • natural disposition

مراجع

Holy bible. Old and New Testaments, (King James), Floating Press, Auckland,
   2008.
Ibn Gabirol, Avencebrolis (IbnGebirol) Fons Vitae, ex Arabico in Latinum Translatus ab Johanne Hispano et Dominico Gundissalino, Clemens Baeumker (ed.) in Beitra¨gezurGeschichte der Philosophie des Mittelalters, 1892.
Ibn Gabirol, The Improvement of the Moral Qualities, Stephen S. Wise (tr.), Columbia University Oriental Studies, Vol. I, New York: AMS Press, 1966.
Ibn Gabirol, Fountain of Life, Jacob, Alfred B. (tr.), Reissued by Stanwood, WA: Sabian Publishing Society, 1987.
Pessin, Sarah, Ibn Gabirol's Theology of Desire: Matter and Method in Jewish Medieval Neoplatonism, Cambridge: Cambridge University Press, 2013.
Pessin, Sarah, ewish Neoplatonism: Being Above Being and Divine Emanation in Solomon Ibn Gabirol and Isaac Israeli, in Cambridge Companion to Medieval  Jewish Philosophy, Dan Frank and Oliver Leaman (ed), Cambridge: Cambridge University Press, 91–110, 2003.
Plotinus, The Enneads, A. H. Armstrong (tr), Loeb Classical Library, Cambridge, MA: Harvard University Press, 1966.
Sorabji. R, Aristotle Transformed (The Ancient Commentators and Their Influence), New York: Cornell University Press, 1990.
Wijnhoven, Jochanan, “The Mysticism of Solomon Ibn Gabirol”, The Journal of Religion, Apr, 1965, Vol. 45, No. 2, P 137-152, 1965.
جلالی، لطف الله، «جریان‌های الاهیاتی یهودی متأثر از جریان های اسلامی در دورة میانه»، نشریة معرفت ادیان، شمارة 7،  ص46-19، 1390.
خراسانی، شرف الدین، ابن‌جبیرول، دایرة المعارف بزرگ اسلامی،   1399.
https://www.cgie.org.ir/fa/article/222882   

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار