مطالعه‌ای تطبیقی در باب مفهوم «رویداد ازآنِ‌خودکننده» در هایدگر متأخر و «تجلی» نزد ابن‌عربی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حکمت و فلسفه و منطق، دانشکده‌ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس،‌ تهران، ایران.

2 دانش آموخته دکتری فلسفه‌ اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

پرسش از چگونگی فهم نسبت انسان با وجود، پرسشی مهم است که می‌‌توان به‌واسطه­ی آن دو متفکر غیرمتافیزیکی، یعنی هایدگر (Heidegger) و ابن­عربی را استنطاق کرد. هایدگر در پاسخ به فهم نسبت انسان به وجود در اندیشه­ی متأخر خود به مفهوم «رویداد ازآنِ­خودکننده» متوسل می‌شود که مفهوم محوری اندیشه­ی متأخر اوست. نسبت میان انسان و وجود و چگونگی فهم وجود در حوالت تاریخی آن توسط رویداد متعین می‌گردد. رویداد با مؤلفه‌هایی اساسی چون غیرمفهومی­بودن، رخصت به گشودگی، تاریخیت و قرب به وجود شناخته می‌شود. ازسوی­دیگر، نزد ابن­عربی، رابطه­ی انسان با وجود با «تجلی خاص وجود بر انسان» متعین می‌گردد. در این پژوهش، محقق کوشیده است با روش تحلیلی­تطبیقی نسبت میان «رویداد در هایدگر متأخر» با «تجلی نزد ابن­عربی» را در پاسخ به پرسش از نسبت انسان با وجود موردبررسی قرار دهد. با توجه به روش تطبیقی تشابه نسبت‌ها، می‌توان اذعان کرد دو مفهوم رویداد و تجلی تقارب معناداری با یکدیگر دارند و مؤلفه‌های اساسی مشابهی در آنها وجود دارد. بر این اساس، نگارنده بر آن است که میان «رویداد ازآنِ­خودکننده» و «تجلی خاص وجود» تشابه تناسب برقرار است و می‌توان امکانات هم­سخنی دو متفکر از قبیل امکان تفکر غیرمفهومی در ساحت حضور، تجربه­ی قرب به وجود و امکان فهم تاریخی وجود را بر مبنای دو مفهوم فوق نشان داد. با این امکانات می‌توان باب گفت‌وگو میان دو متفکر از دو سنت مختلف را گشود و افق مشترکی را در باب تفکر معطوف به وجود دنبال کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on the Concept of "Ereignis" in Later Heidegger and "Tajalli" in Ibn ʿArabi

نویسندگان [English]

  • Ali Fallahrafie 1
  • Hossein Esfandiar 2
1 Department of Wisdom and Philosophy and Logic, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 PhD in Islamic Philosophy, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The question of how to understand the relationship between man and existence is an important question that can be used to interrogate two non-metaphysical thinkers, namely Heidegger and Ibn ʿʿArabi. In response to the understanding of the relationship between man and existence in his later thought, Heidegger resorts to the concept of “event of appropriation”, which is the central concept of his later thought. The relationship between man and existence and how to understand existence in its historical context is determined by the event. In this study, the researcher has tried to investigate the relationship between the "event in the late Heidegger" and the "manifestation according to Ibn ʿArabi" in response to the question of the relationship between man and existence. Using the method of proportional similarity, it can be acknowledged that the two concepts of event and manifestation have a significant affinity with each other and there are similar basic components in them. Accordingly, the author argues that there is a proportional similarity between the "event of appropriation" and the "specific manifestation of existence," and it is possible to demonstrate prerequisites of dialogue between the two thinkers, such as the possibility of non-conceptual thinking in the realm of presence, the experience of closeness to existence, and the possibility of historical understanding of existence based on the aforementioned two concepts. With these possibilities, one can open the door for dialogue between two thinkers from different traditions and pursue a common horizon regarding thought directed towards existence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Being
  • Event
  • Manifestation
  • Heidegger
  • Ibn ʿArabi
ابن­عربی، محی­الدین محمد بن علی. (1946).  فصوص الحکم. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن­عربی، محی­الدین محمد بن علی. (2004). التجلیات الالهیة. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن­عربی، محی­الدین محمد بن علی. (بی­تا).  الفتوحات المکیة(چهارجلدی). بیروت: دارالصادر.
ایزوتسو، توشیهیکو. (1378). صوفیسم و تائوئیسم. ترجمه­ی محمدجواد گوهری. تهران: انتشارات روزنه.
جامی، عبدالرحمن. (1393). مثنوی هفت اورنگ. تهران: نشر آرشا قلم.
جندی، مؤیدالدین. (1423ق). شرح فصوص الحکم. تحقیق سیدجلال­الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
جوادی آملی، عبدالله. (1401). عقلانیت شهود: شرح مقدمه­ی قیصری بر فصوص الحکم. قم: اسرا.
چیتیک، ویلیام. (1391). معرفت شناسی و هرمنوتیک از منظری عرفانی. ترجمه­ی پیروز فطورچی. قم: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه­ی اسلامی.
غراب، محمود محمود. (141۴ق). شرح فصوص الحکم. بی‌جا.
غلام­­علی. (1375). حاشیه­ی مقدمه­ی قیصری بر شرح فصوص الحکم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
قیصری، داود. (1375). شرح فصوص الحکم. تحقیق سیدجلال­الدین آشتیانی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
مصلح، علی­اصغر. (۱۳۸۴). پرسش از حقیقت انسان؛ مطالعه‌ای تطبیقی در آرای ابن عربی و هایدگر. تهران: انتشارات کتاب طه.
مولر، ماکس. (1378). «مابعدالطبیعه و تاریخ در تفکر مارتین هایدگر» در فلسفه و بحران غرب. ترجمه­ی پرویز ضیاء شهابی و دیگران، تهران: نشر هرمس. چاپ اول.
هایدگر، مارتین. (1379). «سرآغاز اثر هنری» در راه­های جنگلی. ترجمه­ی منوچهر اسدی. تهران: نشر درج: چاپ اول.
هایدگر، مارتین. (1381). شعر، زبان و اندیشه­ی رهایی. ترجمه­ی عباس منوچهری. تهران: نشر مولی.
هایدگر، مارتین. (۱۳۸۵). «نامه‌ای درباره­ی انسان‌گرایی» در از مدرنیسم تا پست­مدرنیسم. ترجمه­ی عبدالکریم رشیدیان. نشر نی.
هایدگر، مارتین. (1399). زمان و وجود. ترجمه­ی شهاب­الدین امیرخانی. تهران: نشر پارسه.
یانگ، جولیان. (1394). هایدگر واپسین. ترجمه­ی بهنام خداپناه. تهران: نشر حکمت.