زوجیت در هستی‌شناسی ابن‌عربی و مسئله‌ی شرّ مرتبط با جنسیت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ادیان و عرفان، دانشکده‌ی الهیات و ادیان، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته‌ی عرفان تطبیقی، گروه ادیان و عرفان، دانشکده‌ی الهیات و ادیان، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

رنج حاصل از تبعیض‌های جنسیّتی باعث طرح گونه­ی خاصی از مسئله­ی شرّ شده است؛ بدین‌شکل که این تبعیض‌ها در اجتماع، ساختارهایی را رقم می­زند که در آنها جنس زن، پیوسته در جایگاه نازل‌تر نسبت به جنس مرد قرار می‌گیرد و در نتیجه، زنان از پروراندن استعدادهای ذاتی خود محروم می‌شوند. بخشی از عوامل شکل‌گیری این ساختارها، باورهایی است که متأثر از نگاه‌های فلسفی و عرفانی به انسان و جهان است. این نوشتار بر آن است تا با بررسی مسئله­ی جنسیّت در هستی‌شناسی ابن­عربی، به این مسئله بپردازد که آیا تمایزانگاری‌های عمیق جنسیّتی می‌تواند ریشه در نظام تکوین داشته باشد؟ بر اساس بررسی به­عمل­آمده، زوجیت از دیدگاه ابن‌عربی در تمام مراتب هستی از عالم الوهی تا عالم خلق، ساری است و بین دو عنصر فعال و منفعل هستی، که منطبق بر عنصر مردانه و زنانه است، رابطه‌ای سیال برقرار است و نمی‌توان بین زنانگی و مردانگی، مرز پررنگی را ترسیم کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Duality in Ibn ʿArabi’s Metaphysics and Gender-Related Problem of Evil

نویسندگان [English]

  • mohammadrasool imanikhoshkhoo 1
  • Fatemeh Mirrahimi 2
1 Department of Religions and Mysticism, Faculty of Theology and Religions, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Master's student in Comparative Mysticism, Department of Religions and Mysticism, Faculty of Theology and Religions, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The suffering caused by gender discrimination has led to a specific type of the problem of evil, and consequently, it has created structures in society where women are consistently placed in a lower position compared to men, resulting in their deprivation of nurturing their inherent talents. Part of the factors shaping these structures are beliefs influenced by philosophical and mystical perspectives on humanity and the world. This paper aims to examine the issue of gender in the metaphysics of Ibn ʿArabi, addressing the question of whether deep-seated gender distinctions can have roots in the system of creation. Based on the conducted analysis, the concept of duality from Ibn ʿArabi’s viewpoint permeates all levels of existence, from the divine realm to the realm of creation, establishing a fluid relationship between the two active and passive elements of existence, which correspond to the masculine and feminine elements, and it is not possible to draw a stark boundary between femininity and masculinity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender
  • Duality
  • Femininity
  • Problem of Evil
  • Structural Evil
  • Ibn ʿArabi
  • Metaphysics
آشتیانی، سیدجلال­الدین. (1370). شرح مقدمه­ی قیصری بر فصوص­الحکم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
ابن­عربی، محی­الدین. (بی‌تا).  الفتوحات­المکیه. بیروت: دارالصادر.
ابن­عربی، محی­الدین. (1370). فصوص­الحکم. التعلیقات بقلم ابوالعلا عفیفی. تهران: الزهرا
ادواردز، پل. (1402). دانشنامه­ی فلسفه­ی اخلاق. ترجمه­ی انشاالله رحمتی. تهران: نشر سوفیا.
پاشائی، محمدجواد. (1400). «تفاوت‌ها و شباهت‌های مرد و زن از منظر ابن­عربی» (مطالعه­ی انتقادی). فصلنامه­ی مطالعات راهبری زنان. (93): 159-176.
پترسون، مایکل. (1398). خدا و شر. ترجمه­ی حسن قنبری. تهران: کتاب طه.
پورمحمدی، نعیمه. (1399). درباره­ی شر. ج اول و دوم. تهران: مؤسسه­ی فرهنگی طه.
الجندی، مؤید­الدین. (1423 ق). تصحیح سیدجلال­الدین آشتیانی. تهران: بوستان کتاب.
چیتیک، ویلیام. (1384). عوالم خیال ابن‌عربی و مسئله­ی اختلاف ادیان. ترجمه­ی قاسم کاکایی. تهران: هرمس.
دوبوار، سیمون. (1380). جنس دوم. ج 1. ترجمه­ی قاسم صنعوی. تهران: نشر توس.
رحیم‌پور، فروغ‌السادات و استکی، شهرزاد. (1395). «مطالعه­ی تطبیقی جایگاه زن در دیدگاه غزالی و ابن‌عربی». پژوهش‌نامه­ی اسلامی زنان و خانواده. 4 (6): 113-130.
سیاهپوش، مریم‌السادات. (1400). «رویکرد زنانه‌نگر به جایگاه زنان در عرفان مسیحی و اسلامی». نشریه­ی علمی زن و فرهنگ. 12(47): 18-7.
صانع­پور، مریم. (1400). عقلانیت در روایتی زنانه (گفتمان غربی).  تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و انتشارات ادیان و مذاهب.
عطار نیشابوری، فرید­الدین. (1388). تذکره­الاولیا، ج اول و دوم. بر اساس چاپ رنولد آلن نیکلسون. تهران: انتشارات فکر روز.
عناقه، عبدالرحیم. (1391). «تجلی زن در اندیشه­ی ابن­عربی». روان­شناسی فرهنگی زن. (12): 104-117.
عین­القضات. (1362). نامه‌های عین­القضات همدانی. تحقیق علینقی منزوی و عفیف عسیران. بنیاد فرهنگی ایران. چاپ دوم.
غزالی، ابوحامد امام محمد. (1373). احیاءعلـوم‌الـدین. ج 1 و 2. ترجمـة مؤیدالـدین خـوارزمی. بـه کوشـش حسـین خدیوجم. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
غزالی، ابوحامد امام محمد. (1361). نصیحةالملوک. تصـحیح و حواشـی و تعلیقـات جـلال­الـدین همـایی. تهران: انتشارات بابک.
قیصری، داوود. (1375). شرح فصوص الحکم. تصحیح سیدجلال­الدین آشتیانی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
کاشانی، عبدالرزاق. (1370). شرح فصوص الحکم. قم: انتشارات بیدار.
موراتا، ساچیکو. (1402). دائوی اسلام. ترجمه­ی زهرا کاظمی‌فرد و ملیحه رحمانی. تهران: انتشارات حکمت.
ولچ، س. (۱368). اخلاق فمینیستی ریسک. مینیاپولیس. مینه‌سوتا: انتشارات قلعه.