چکیده
چارلز هارتس‌هورن نمایندة مکتب پویش در قرن معاصر است. او تنها فیلسوفی است که برهان نظم را به صورتی پیشین تقریر کرده است. برهان او بر اساس دیدگاه خاصش در باب واقعیت شکل می‌گیرد. هارتس‌هورن جهان منظم را همچون اندامی ارگانیک، به همراه انگاره‌ای از تحول و ارتباط حوادث در نظر می‌گیرد و با برداشتی اجتماع‌وار از واقعیت، وحدت در عین کثرت را در جهان به نمایش می‌گذارد. در این تقریر، نظم طبیعت مصداقی از نظم اجتماعی محسوب می‌شود. این نظم کیهانی و فراگیر مستلزم قدرتی نظم‌دهنده و متافیزیکی است. خداوندی که در این برهان اثبات می‌شود، واجد صفاتی است که هیچ نسبتی با خدای ادیان توحیدی ندارد.
کلیدواژه‌ها
)