از نظر ملاصدرا «صراط مستقیم» که انبیا آن را پیمودند، توحید حقیقی است؛ توحیدی که مبتنی بر دو اصل «وحدت در کثرت» و «کثرت در وحدت» است. برای صاحب چنین مرتبه‌ای از توحید، خلق حجابی برای حق نیست؛ همچنانکه حق، حجاب خلق نیست. ملاصدرا در آثار خود می‌کوشد که این صراط مستقیم را با قاعدة «بسیط الحقیقـة کل الاشیاء و لیس بشیء منها» تبیین کند؛ قاعده‌ای که مضمون آن در آثار فلوطین موجود بوده و ابن‌عربی و پیروانش نیز با تعبیراتی مانند «مقام کثرت در وحدت» در مورد آن بحث کرده‌اند. در عرفان ابن‌عربی خداوند، وجود مطلق است و وجود مطلق جایی برای غیر، حتی به صورت وجود وابسته و ربط، باقی نمیگذارد. این مطلب که به «وحدت شخصی وجود» مشهور است، در حکمت صدرایی نیز مجالی برای تبیین و اثبات یافته است. ملاصدرا با بیان این قول مشهور که درک «وحدت شخصی وجود» نیاز به طوری ورای طور عقل دارد، ادعا می‌کند که خود کسی است که فضل الهی شامل وی گشته و این معنی را در طور عقل درک کرده و بر آن در کتاب‌های خویش برهان اقامه کرده است. در این مقاله با بیان مبانی قاعدة بسیط الحقیقـة و توضیح آن با دو تقریر «وحدت تشکیکی» و «وحدت شخصی وجود» کوشش شده است این قاعده با قول عارفان در این باره تطبیق داده شود و وجوه اشتراک و افتراق آنها تحلیل گردد.
شجاری, مرتضی, قربانی, لیلا. (1390). قاعدة بسیط الحقیقـة در حکمت متعالیه و تطبیق آن با «مقام کثرت در وحدت» در عرفان ابن‌عربی. آینه معرفت, 11(1), -.
MLA
مرتضی شجاری; لیلا قربانی. "قاعدة بسیط الحقیقـة در حکمت متعالیه و تطبیق آن با «مقام کثرت در وحدت» در عرفان ابن‌عربی". آینه معرفت, 11, 1, 1390, -.
HARVARD
شجاری, مرتضی, قربانی, لیلا. (1390). 'قاعدة بسیط الحقیقـة در حکمت متعالیه و تطبیق آن با «مقام کثرت در وحدت» در عرفان ابن‌عربی', آینه معرفت, 11(1), pp. -.
VANCOUVER
شجاری, مرتضی, قربانی, لیلا. قاعدة بسیط الحقیقـة در حکمت متعالیه و تطبیق آن با «مقام کثرت در وحدت» در عرفان ابن‌عربی. آینه معرفت, 1390; 11(1): -.
)