ناپیوستگی جزء لایتجزی و صغار صلبه از منظر ابطال

نوع مقاله : مقاله کوتاه

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

2 عضو هیئت علمی رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

نظریة اتمی که اکنون اقبال عام یافته است، در ظاهر همانند جزء­ لایتجزی است و برهان اثبات هیولا نیز وابسته به ابطال جزء است. مقالة حاضر درصدد پاسخ به این پرسش ­ها است که آیا دلایل ابطال جزء، اتم ­ها را نیز فرا می­گرفته است و آیا فلاسفه، مستقیماً نیز به ابطال نظریة اتمی پرداخته بودند و در هر دو صورت آیا قبول هیولا با پذیرش نظریة اتمی سازگار است. حاصل آن است که برهان ­های ابطال جزء مستقل هستند و با نظریة اتمی در نفی و اثبات تلازمی ندارند و فلاسفة ما در ابطال رأی دموکریت بر خطا بودند و اثبات هیولا ملازمه ­ای با رد نظریة اتمی ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Separation of the theory of “indivisible particle” and “Atomism” in respect of refutation

چکیده [English]

Apparently, Atomism –that has recently become famous- seems like the theory of indivisible particles and also the proof of prime matter depends on denying the indivisible particle. This paper is to answer these questions: 1- Did the proofs for disproving the particles refute the Atoms as well and did philosophers disprove Atomism directly? 2- In either case, is belief in prime matter compatible with the Atomism?
The answer is: the refutations for the indivisible particles are independent and they neither affirm nor deny the Atomism and the philosophers were wrong in refuting Democritus' theory and also affirming prime matter is not related to refuting Atomism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • atomism
  • indivisible particle
  • Separation
  • prime matter
  • matter(body)

مراجع

  1. فهرست منابع
  2. حسینی اردکانی، احمد بن محمد، (1375)، مرآت الاکوان، میراث مکتوب، تهران، چاپ اول؛ شهرزوری، شمس الدین، (1383)، رسائل الشجرة الالهیة فى علوم الحقایق الربانیه(المقدمه)، موسسه حکمت و فلسفه ایران، تهران، چاپ اول.
  3. کاپلستون، چارلز، (1388)، تاریخ فلسفه، ترجمة جلال الدین مجتبوی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی،تهران، چاپ هشتم.
  4. سبزواری، هادی، (1369-1379)، شرح المنظومه، نشر ناب، تهران، چاپ اول.
  5. همدانی، قاضی عبدالجبار بن احمد، (1972)، فرق و طبقات المعتزله، دارالمطبوعات الجامعیه، قاهره.
  6. پاینز، شلومو، (1365ه- 1946م)، مذهب الذره عندالمسلمین و علاقته بمذاهب الیونان و الهنود و معه فلسفه محمد بن زکریا الرازی، محمد عبدالهادی ابوریده، مکتبه النهضته المصریه، قاهره.
  7. اشعری، ابی الحسن علی بن اسماعیل، (1419ه- 1999م)، مقالات الاسلامیین و الاختلاف المصلین، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید، المکتبة العصریه، بیروت.
  8. سبزواری، هادی، (1369-1379)، شرح المنظومة، نشر ناب، تهران، چاپ اول.
  9. مطهری، مرتضی، (1373)، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، تهران، قم، چاپ اول؛ بدوی، عبدالرحمن،(1374)، تاریخ اندیشه های کلامی، ترجمه حسین صابری، آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول؛ اشعری، ابی الحسن علی بن اسماعیل، (1419ه- 1999م)، مقالات الاسلامیین و الاختلاف المصلین، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید، المکتبة العصریه، بیروت.
  10. همدانی، قاضی عبدالجبار بن احمد، (1972)، فرق و طبقات المعتزله، دارالمطبوعات الجامعیه، قاهره؛ شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، (1373)، توضیح الملل، تحریر نو مصطفی خالقداد عباسی با تصحیح و ترجمه محمد رضا جلالی نائینی، اقبال، تهران، چاپ چهارم.
  11. همدانی، قاضی عبدالجبار بن احمد، (1972)، فرق و طبقات المعتزله، دارالمطبوعات الجامعیه، قاهره.
  12. شیخ مفید، (1371– 1330)، أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، لها مقدمه و علیها تعلیقات بقلم فضل الله الزنجانی ویلیها رساله شرح عقائد الصدوق او تصحیح الاعتقاد علق علیها و وضع مقدمه لها هبه الدین الشهرستانی، رضایی، تبریز.
  13. ابن میثم، میثم بن علی، (1398)، قواعدالمرام فی علم الکلام، مطبعة مهر، قم، چاپ اول.
  14. بغدادی، ابو منصور عبدالقادر، (1344)، تاریخ مذاهب اسلام، با مقدمه و حواشی و تعلیقات و ترجمه النکت الاعتقادیه شیخ مفید و بخامه و اهتمام محمد جواد مشکور، امیرکبیر، تهران.
  15. باقلانی، قاضی ابی بکر بن الطیب، (1382ه- 1963م)، الإنصاف فیما یجب اعتقاده لایجوز اعتقاده لایجوز الجهل به، تحقیق و تعلیق و تقدیم محمد زاهد بن الحسن الکوثری، موسسه الخانجی، قاهره.
  16. بغدادی، ابو منصور عبدالقادر، (1344)، تاریخ مذاهب اسلام، با مقدمه و حواشی و تعلیقات و ترجمه النکت الاعتقادیه شیخ مفید و بخامه و اهتمام محمد جواد مشکور، امیرکبیر، تهران.
  17. بدوی، عبدالرحمن،(1374)، تاریخ اندیشه های کلامی، ترجمه حسین صابری، آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول
  18. کاپلستون، فردریک چارلز، (1388)، تاریخ فلسفه، ترجمة جلال‌الدین مجتبوی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، چاپ هشتم.
  19. لازی، جان، (1377)، درآمدی تاریخی به فلسفه علم، ترجمة علی پایا، سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاها (سمت)، تهران، چاپ دوم.
  20. برتراندراسل، (1373)، تاریخ فلسفه غرب، ترجمة نجف دریا بندری، کتاب پرواز، تهران، چاپ ششم.
  21. گمپرتس، تئودور، (1388)، متفکران یونانی، ترجمة محمد حسن لطفی، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، تهران، چاپ اول.
  22. برتراندراسل، (1373)، تاریخ فلسفه غرب، ترجمة نجف دریا بندری،کتاب پرواز، تهران، چاپ ششم.
  23. کاپلستون، فردریک چارلز، (1388)، تاریخ فلسفه، ترجمة جلال‌الدین مجتبوی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، چاپ هشتم.
  24. هال، لویس ویلیام هلزی، (1363)، تاریخ و فلسفه علم، ترجمة عبدالحسین آذرنگ، سروش، تهران، چاپ اول.
  25. لازی، جان، (1377)، درآمدی تاریخی به فلسفه علم، ترجمة علی پایا، سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاها (سمت)، تهران، چاپ دوم.
  26. بدوی، عبدالرحمن، (1374)، تاریخ اندیشه های کلامی، ترجمة حسین صابری، آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول
  27. دی بور، ت.ج، (1319)، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمة عباس شوقی، تهران [بی نا].
  28. پاینز، شلومو، (1365ه-1946م)، مذهب الذره عندالمسلمین و علاقته بمذاهب الیونان و الهنود، محمد عبدالهادی ابوریده، مکتبه النهضته المصریه، قاهره.
  29. مطهری، مرتضی، (1361)، شرح منظومه، حکمت، تهران، چاپ اول.
  30. طوسی، خواجه نصیرالدین،(1375)، شرح الاشارات و التنبیهات مع المحاکمات، نشر بلاغه، قم، چاپ اول.
  31. طوسی، خواجه نصیرالدین، (1383)، اجوبة المسائل النصیریة(20 رساله)، پژوهشگاه علوم انسانى، تهران، چاپ اول
  32. ملاصدرا، ( بی تا)، الحاشیه على الهیات الشفاء، انتشارات بیدار، قم.
  33. ملاصدرا، (1422)، شرح الهدایه الاثیریه، موسسة التاریخ العربى، بیروت، چاپ اول.
  34. همانجا
  35. ملاصدرا، (1363)، مفاتیح الغیب، موسسه تحقیقات فرهنگى، تهران، چاپ اول.
  36. سبزواری، هادی، (1369-1379)، شرح منظومه، تعلیق و تصحیح حسن زداه آملی، نشر ناب، تهران، چاپ اول.
  37. حسن زادة آملى، حسن، (1381)، دروس معرفت نفس، انتشارات الف لام میم، قم، چاپ اول.
  38. همان
  39. ابن میثم، میثم بن علی، (1398)، قواعدالمرام فی علم الکلام، مطبعة مهر، قم، چاپ اول.
  40. یزدی مطلق(فاضل)، محمود، 1363، معتزله: بررسی و تحقیق در احوال و آراء و افکار معتزله، انتشارات قاف، مشهد، چاپ اول.
  41. حسینى اردکانى، احمد بن محمد، (1375)، مرآت‌الاکوان، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی؛ دفتر نشر میراث مکتوب، تهران، چاپ اول.
  42. یزدی مطلق(فاضل)، محمود، 1363، معتزله: بررسی و تحقیق در احوال و آراء و افکار معتزله، انتشارات قاف، مشهد، چاپ اول.
  43. خیاط، عبد‌الکریم بن محمد، الانتصار و الرد علی ابن الروندی، المطبعة الکاثولیکیه، بیروت،1957
  44. طباطبایی، محمد حسین، (1383)، نهایه الحکمه، ترجمه و شرح علی شیروانی، انتشارات الزهرا، تهران، چاپ ششم.
  45. ایجی، قاضی عضدالدین عبد الرحمن بن أحمد، (1325ه- 1907م)، شرح المواقف، شرح علی بن محمد جرجانی با حاشیه نویسی سیالکوتی و چلبی، مطبعه السعاده بجوار محافظه مصر، قم.
  46. سبزواری، هادی، (1369-1379)، شرح المنظومة، نشر ناب، تهران، چاپ اول.
  47. لازی، جان، (1377)، درآمدی تاریخی به فلسفه علم، ترجمة علی پایا، سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاها (سمت)، تهران، چاپ دوم.
  48. هال، لویس ویلیام هلزی، (1363)، تاریخ و فلسفه علم، ترجمة عبدالحسین آذرنگ، سروش، تهران، چاپ اول.
  49. طباطبایی، محمد حسین، (1416ه.ق)، نهایه الحکمه، موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، قم، الطبعه: الثالث عشر.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار