نظریة سلولی اخلاق با تأکید بر آرای علامه طباطبایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شهید رجایی

چکیده

  در تئوری­های متنوعی که در حوزة فرااخلاق مطرح است، اصول اخلاقی در یکی از دو راهیِ جهان­شمولی یا جهان­ناشمولی قرار می­گیرد. اما نگارنده در این جستار تلاش کرده تا راه سومی باز کند؛ راه سومی که در آن، اخلاق به مثابة سلولی زنده تلقی شده مشتمل بر هسته و سیتوپلاسمی که بحسب حضورشان در بافت (=دین) و سیستم خاص (=زیست بوم و زیست نوع انسانی)، ظهور مصداقی متفاوتی پیدا می­کند؛ البته این سلول اخلاقی در همة بافت­ها و سیستم­ها هستة سخت غیرفروکاهشیِ جهان­شمول دارد، اما این هسته بحسب دین و زیست­بوم­های متفاوت و زیست­نوع­های مختلف، ظهور متفاوت پیدا کرده؛ ظهوری که قدر مشترکی با هستة اولیه و تفاوتهایی با آن دارد؛ هسته­های جدید، بحسب مفهوم و فضایل چهارگانه و عینیت آنها مشترک با هستة اولیه و بلحاظ مصادیق جدیدش، هویت غیرجهان­شمول دارد و متفاوت با هستة اولیه است؛ همانند سلول زنده که در بافت­ها و اندام­های مختلف، ظهور و کارکردهای آن تغییر می­یابد. بنابراین پرسش پایة این جستار عبارت است:  چگونه می­توان اخلاق را از دیدگاه علامه طباطبایی هم جهان­شمول و هم وابسته به زیست­بوم و زیست­نوع و غیرجهان­شمول دانست؟ دستاوردهای این پژوهش عبارتند از: نظریة سلولی مستنبط از علامه طباطبایی سه هستة متنوع دارد که اخلاق بحسب هستة نخست، جهان شمول و غیرفروکاهشی است، اما بلحاظ مصادیق متفاوت هستة دوم و سوم، غیرجهان­شمول، یعنی، منطقه­ای، گروهی و گاهی شخصی است. گفتنی است: نظریة اخلاقی یاد شده بحسب هستة سخت یک و دو هیچ یک از مختصات و الزامات نسبی­گرایی اخلاقی را واجد نیست. همچنین، رفتار هایی که در نظریه­های اخلاقی رایج از مصادیق کارهای افراطی است در نظریة سلولی، می­تواند برای گروهی، رفتار افراطی و برای طیفی دیگر متعالی و ضروری باشد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Cell theory of Morality by insisting on Votes Tabatabai

چکیده [English]

There are various theories in the field of meta-ethics and said moral principles in the all is universal or not universal. but writer in the query has tried to open a third way ; a third way in which the morality is treated as a living cell , including the core and cytoplasm, that their presence in the context of religion and eco biology - system and the kind of human. The moral cell in all context - and the system inclusion non reduction universal hard core, but the core due to the religion and and eco biology - system and the kind of human is different ; This is the basic question : How can ethics for Tabatabai is universal and not universal? Results of this research is Allama tabatabai cell theory include three diverse cores, and Cell theory of Morality for Tabatabai is not nothing like the theory of moral relativism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cell theory of Morality
  • Moral Relativism
  • Religion
  • Innate Disposition
  • Allameh Tabatabaei

مراجع

  1. منابع فارسی
  2. کتاب‌ها
  3. الاصبهانى، ابو نعیم احمد بن عبد الله (بی‌تا)، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، 11جلد، دار ام القراء للطباعة و النشر - قاهرة، چاپ: اول.
  4. التسترى، سهل بن عبد الله (1423ق) تفسیر التسترى، 1جلد، دار الکتب العلمیة - بیروت، چاپ: اول..
  5. ریچلز، جیمز (1389)، فلسفة اخلاق، ترجمة آرش اخگری، تهران، انتشارات حکمت.
  6. روزبهان بقلى شیرازى (2008م) تفسیر عرائس البیان فى حقائق القرآن، 3جلد، دار الکتب العلمیة - بیروت، چاپ: اول.
  7. طباطبایى، محمد حسین (بی‌تا)، الرسائل التوحیدیة، بیروت، موسسه النعمان چاپ: اول.
  8. طباطبایى، محمد حسین (1371)، المیزان فى تفسیر القرآن، 20جلد، اسماعیلیان - قم، چاپ: دوم.
  9. فرانکنا، ویلیام کِی (1392)، فلسفة اخلاق، ترجمة هادی صادقی، قم، طه.
  10. مصباح یزدی، محمدتقی (1380)، فلسفة اخلاق، تهران، شرکت چاپ و نشر بین الملل.
  11. محمدی، مسلم (1389)، مکتب‌های نسبی‌گرایی اخلاقی (از یونان باستان تا دوران معاصر)، قم، انتشارات بوستان کتاب.
  12. محیى الدین بن عربى (1422) تفسیر ابن عربى (تأویلات عبد الرزاق)، 2جلد، دار احیاء التراث العربى - بیروت، چاپ: اول، 1422
  13. ------------- (1421ق) مجموعه رسائل ابن عربى(ثلاث مجلدات)، 3جلد، دار المحجة البیضاء - بیروت، چاپ: اول.
  14. هولمز، رابرت ال (1385)، مبانی فلسفة اخلاق، ترجمة مسعود علیا، تهران، ققنوس.
  15. مقالات
  16. جوادی محسن و سلاطین، مصطفی(1391)، «گزارش و تحلیل دیدگاه آیت الله جوادى آملى در باره نسبى گریى اخلاقى»، مجله اخلاق وحیانی، پاییز ، سال اول - شماره 1 ، صص 75 - 102.
  17. منابع انگلیسی
  18. Gilbert Harman and judith jarvis Thomson, Moral Relativism and Moral objectivity, Blackwell, 1988.
  19. Pojman, Louis P & Fieser, James, Ethics Discovering Right And Wrong, Seventh Edition, United States Of America, Wadsworth, 2012
  20. Kellenberger, J,Moral relativism : a dialogue, rowman & littlefield publishers, united states of america,2008.
  21. Nilson, kai, "Ethical Relativism And the facts of cultural Relativy", social research, vol 33, 1967, p35-49.
  22. Shapiro, Dan, "What is ethical relativism?" Presentation to the Knights of the
  23. Round Table, Research Associate Sheldon Chumir Foundation for Ethics in Leadership, October 14, 2008.
  24. Sheehy, Paul, "Moral Relativism", Richmond Journal of Philosophy 13 ,Autumn 2006.
  25. Stanford Encyclopedia of Philosophy, "Moral Relativism", Chris Gowans,
  26. First published Thu Feb 19, 2004; substantive revision Mon Apr 20, 2015.
  27. sumner, william ,graham, Folkways, A study of the sociological importance
  28. Of usages, manners, customs ,Mores, and morals, The Athenæum Press, Boston, 1902.
  29. Wong, David. B, Moral Relativy, University of California press, Berkeley, 1984.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار