رئالیسم اشراقی ؛ تاملی بر صدق و مطابقت در حکمت اشراق

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

رابطه‌‌‌‌‌‌‌‌ِ‌ِی ذهن و عین مسأله ای معرفت شناسی است که تعیین کننده‌ی دیدگاه رئالیستی یا ایده آلیستی فلاسفه می‌باشد. در میان فلاسفه‌‌‌‌‌‌‌‌ِ‌ِی اسلامی، سهروردی با فاصله گرفتن از رئالیسم ارسطویی تئوری جدیدی با عنوان « مماثلت » ارائه می‌دهد. او با رد شناخت ذات اشیاء به وسیله‌‌‌‌‌‌‌‌ِ‌ِی حد، مطابقت ماهوی را به چالش می‌کشد و تئوری مماثلت عین و ذهن را با شناخت از طریق صفات مجموعه ای بنا می نهد. با طرح نظریه مماثلت، شائبه‌‌‌‌‌‌‌‌ِ‌ِی ایده آلیستی تقویت می‌شود و نوعی درون نگری از تبیین های او بر می آید. این نوشتار در جهت تنقیح این مسأله به ظرفیت های حکمت بحثی و حکمت ذوقی عنایت کرده است و با توضیح رابطه‌‌‌‌‌‌‌‌ِ‌ِی شهودِ ماهیت نگر با اصالت واقع، رئالیسم سهروردی را تحت عنوان « رئالیسم اشراقی» معرفی کرده است.  بر این اساس، شائبه‌‌‌‌‌‌‌‌ِ‌ِی ایده آلیستی ِ حکمت بحثی او با نظریه اصالت شهود از بین رفته و رئالیسمی مستقیم قابل طرح می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Realism of Illumination ; A Reflection On Truth and Correspondence in the Philosophy of Illumination

چکیده [English]

The relationship between subject and object is an epistemological issue which determines the realistic or idealistic attitude of philosophers. Among Muslim philosophers, Suhrewardi moves away from Aristotelian realism and proposes a new theory called ‘Resemblance’. Having denied the apprehension of the essence of things through limits, he challenges the essential correspondence and advances the theory of the resemblance of the subject and object with gaining knowledge through trait complexes. Suhrewardi’s theory of resemblance reinforces the premise of his idealistic approach and his interpretations indicate a kind of introspection. The current study avails itself of the capabilities of argumentative philosophy (rational philosophy) and intuitive philosophy (tasted philosophy) to refute the assumption and having explained the relationship between the essentialist intuition and realism, proposes Suhrewardi’s realism as Illuminative Realism. Hence, the idealistic approach of his rational philosophy is rejected with the theory of principality of intuition, and a direct realism shows up.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : resemblance- illuminative realism- intuition- truth- correspondence

مراجع

  1. ارسطو ) 1378 (، مابعدالطبیعه، ترجمه محمدحسن لطفی، چاپ دوم ، تهران، نشر طرح نو .
  2. ابن سینا، 1421 قمری، التعلیقات، چاپ چهارم، قم، مرکزانتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  3. ابونصر فارابی 1390، رسائل فلسفی فارابی، ترجمه سعید رحیمیان، چاپ دوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی .
  4. جمعی از محققان، 1393، علم حضوری و شهود، به کوشش : ابراهیم دادجو، چاپ اول، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. الف
  5. جمعی از محققان، 1393، رئالیسم، چاپ اول، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. ب
  6. سهروردی، 1380، مجموع مصنفات ج 1و2 تصحیح هانری کربن، چاپ سوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی .
  7. شمس الدین محمد شهرزوری، 1380، شرح حکمت الاشراق، تصحیح و تحقیق ومقدمه : دکتر حسین ضیایی تربتی، چاپ سوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی .
  8. ضیایی، حسین، 1389، معرفت و اشراق در اندیشه سهروردی، ترجمه سیما سادات نوربخش، چاپ دوم، تهران، نشر فروزان فر .
  9. عارفی، عباس، 1390، مطابقت صور ذهنی با خارج، چاپ اول، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  10. فلسفی، حسین 1390، منطق اشراق؛ پژوهشی در منطق حکمت اشراق سهروردی، بی چا، قم، بوستان کتاب.
  11. قطب الدین شیرازی، 1383، شرح حکمت الاشراق سهروردی، به اهتمام عبدالله نورانی، مهدی محقق، بی چا، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی .
  12. کانت، ایمانوئل، 1362‌: سنجش خرد ناب، ترجمه میر شمس الدین ادیب سلطانی، بی چا، تهران، امیر کبیر.
  13. کاپلستون، فردریک، 1368، تاریخ فلسفه ( یونان و روم )، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، بی چا، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش.
  14. هارتناک، یوستوس ، 1376: نظریه معرفت در فلسفه کانت، ترجمه غلامعلی حداد عادل، بی‌چا، تهران، فکر روز .
  15. یثربی، سید یحیی، 1385، حکمت اشراق سهروردی؛ گزارش حکمت اشراق با تطبیق و نقد همراه با متن حکمت الاشراق، چاپ اول، قم، بوستان کتاب.
  16. اخگر، محمدعلی؛ طاهری، سید صدر الدین(1392)، بررسی تطبیقی امکان شناخت ذات و حقیقت اشیاء از دیدگاه ابن سینا و سهروردی، خردنامه صدرا، شماره 71، 85 - 98.
  17. حسینی مجرد، فاطمه؛ اکبریان، رضا، (1392) ،شیخ اشراق و مسأله‌‌‌‌‌‌‌‌ِ‌ِی وجود ذهنی، معرفت فلسفی، شماره 42، 11- 26.
  18. Suhrawardi, 1999 ,The piliosophy of illumination , translate by john walbrige , Hossein ziai , Birgham young university press..
  19. a group of scholars,2005, Truth: Engagements Across philosophical Traditions , edited by Joes Medina and David Wood ,Blackwell readings in continental philosophy.
  20. kant , Immanuel ,1998 , Critique of Pore Reason , trans and ed by Paul Guyer and Allen w.wood , Combridge univ , press.
  21. Donald Davidson, 2005 : Truth and Prediction , The Belknap Press of Harvard University press , London

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار