نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد

2 هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اصالت وجود مهمترین اصل فلسفی و سنگ بنای حکمت متعالیه و برجسته‌ترین نوآوری فلسفی ملاصدرا است. این اصل اصیل، فروعات و نتایج فلسفی فراوانی را نیز در پی دارد که مورد توجه حکمای صدرایی قرار گرفته است که هرکدام این قابلیت را دارد تا یک نوآوری حِکمی محسوب شود. البته جایگاه طرح این نتایج در آثار ملاصدرا و شارحانش پراکنده است. در این میان، مرحوم علامه طباطبایی در کتاب «نهایه‌الحکمه» به درستی و با صراحت، مقام بحث را مشخص کرده و دقیقاً پس از تبیین و اثبات اصالت وجود، به مهمترین نتایج و فروعات آن اشاره کرده است. بررسی گزاره‌هایی که به عنوان نتیجه و فرع اصالت وجود مطرح شده، نشان می‌دهد که موضوع تمام آنها، دقیقاً همان موضوع اصالت وجود نیست و نمی‌توان آن را حکمی عام برای تمام وجودات دانست. مسأله‌ای که می‌تواند در میزان نوآوری این فروعات مؤثر باشد. قابلیت استخراج مستقیم این فروعات از اصالت وجود نیز، در این مهم اثرگذار است.

عنوان مقاله [English]

Determining the subject of the derivatives of existence principality and the amount of their being innovative, according to the view of Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • amir rastin 1
  • seyyed mortaza hosseini shahrudi 2

1 PhD student of Ferdowsi University of Mashhad

2 Faculty of Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Principality of existence is the most important innovation of mullasadra and the most essential philosophical principle of his transcendental philosophy. This principle has many branches, each of them being a potential innovation. In the meantime, Allameh Tabatabai in "Nehayhat-o-alhekmah" correctly and explicitly discusses about these results precisely after explaining and proving the principality of existence. The study of these derivatives shows that not all of them have the same subject as the principle itself, a problem that can be effective in the innovation of some of them. The possibility of being directly derived from the principle, and not from other principles or by help of other proofs, is another factor for being innovative.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Principality of existence- its results- subject of results- innovation
  1. ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله، الشفاء(الالهیات)، تصحیح سعید زاید، قم، مکتبة آیة الله المرعشى، 1404ه.ق
  2. جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، محقق حمید پارسانیا، قم، اسراء، 1386
  3. ____________، عین نضاخ(تحریر تمهید القواعد)، تحقیق حمید پارسانیا، قم، اسرا، بی‌تا
  4. صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، دار احیاء التراث، 1981م
  5. _________________، الشواهد الربوبیه فی‌المناهج السلوکیه، مقدمه، تصحیح و تعلیق سیدجلال الدین آشتیانی، قم، بوستان کتاب، 1388
  6. ________________، المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، 1354
  7. طباطبائی، سیدمحمدحسین، نهایة‌الحکمة، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، قم، مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1385
  8. _______________، بدایه‌الحکمه، تصحیح و تعلیق عباس علی زارعی سبزواری، قم، موسسه نشر اسلامی، 1391
  9. طوسى، نصیرالدین محمدبن‌محمد، ‏تجرید الاعتقاد، تحقیق محمدجواد حسینى جلالى‏، بی‌جا، دفتر تبلیغات اسلامى، 1407
  10. __________________، شرح الاشارات و التنبیهات، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم، بوستان کتاب، 1391
  11. فیاض صابری، عزیزالله، پژوهشی در فلسفه اسلامی، قم، بوستان کتاب، 1388
  12. مصباح یزدی، محمدتقی، تعلیقه علی نهایه الحکمه، قم، موسسه در راه حق، 1405