تحلیل و نقد نگرش محمد شحرور دربارة سنت نبوی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

2 مدرس دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

محمد شحرور به عنوان یکی از فعالان گفتمان قرآن بسندگی معاصر، درصدد تضییق محـدودة سنـت نبـوی در سـاحت دینـداری اسـت. روزآمـدسـازی دیـن با پیـراستن آن از آموزه‌های اجتماعی سنت نبوی، آرمان مدافعان ‌این جریان به شمار می‌آید. ‌این جستار، با روش توصیفی- تحلیلی، ‌این رویکرد نواندیشی دینی را به بوتة نقد می‌گذارد. محمد شحرور از رهگذر جدا انگاری مفهوم «رسول» و« نبی»، القای عدم اصالت سنت نبوی و همچنین اعلام همگونی سنت نبوی با سنت‌های انسانی، بر ضرورت خوانش تاریخ‌مند سنت تأکید می‌کند. وی مانایی و کارآمدی آموزه‌های سنت نبوی را مخدوش اعلام می‌کند. از جمله تهـافت‌های ‌ایـن رویـکرد با اندیشـه‌های امـامیه مـی‌توان به ناسـازگاری با ماهیت سنت، ناسازگاری با ماهیت عصمت و مغالطة تاریخ‌مندی سنت اشاره نمود. غالب متکلمان امامیه با تأکید بر جایگاه نبی در اخبار بی‌واسطه از خدا و ساماندهی حیات معنوی و اجتماعی مردم و همچنین برخورداری‌ ایشان از کمال معرفت یقینی و مصونیت از گناه و خطا در عرصة اعمال شخصی و اجتماعی، تبعیت مطلق از نبی را ضروری می‌دانند. از ‌این منظر سنت تشریعی نبوی کاشف از حکم الهی است و حجیت فراگیر سنت افاده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Theological reflection on the anti-Sunnah discourse

نویسندگان [English]

  • marzieh Mohases 1
  • Hale Badindeh 2
1 Faculty member in Shahid Beheshti University
2 Assistant Professor
چکیده [English]

The discourse of religious thought in recent decades has been influenced by various religious developments. The design of these topics of thought has created challenges in both social and political arenas. Contemporary anti-sunnah is a contemporary trend that seeks to curtail the traditions of religiosity, and the upgrading of religion by dressing it out of the traditional teachings of the religion is the cause of the advocates of this trend. This research, based on the descriptive-analytical method, criticizes the approach of Mohammad Shahrur as one of the activists of the above-mentioned stream. Through the separation of the concept of "messenger" and "prophet", the incitement of the inhumanity of the traditional tradition, as well as the declaration of the unity of the Prophetic tradition with human traditions, emphasizes the necessity of a historical reading of the Sunnah, and thus renders unwarranted beliefs in the traditional tradition. And conveys the validity of the doctrines of narrativity as well as the adequacy of the traditional laws in the area of the Sunnah. Among the implications of this approach to Imāmī's thoughts, one can point out the incompatibility with the nature of tradition, the incompatibility with the nature of the infallibility and the fallacy of the tradition of tradition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Authoritarianism
  • prophet (PBUH)
  • infallibility
  • decree
  • Mohammad Shahrur

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. نهج البلاغه، گردآوری صبحی صالح.
  3. ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایـة فی غریب الحدیث و الأثر، قم، اسماعیلیان، 1364.
  4. ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم ، جامعه مدرسین، چ1، 1403ق.
  5. _______، من لا یحضره الفقیه، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، انتشارات اسلامی‌‌وابسته به جامعة
  6. مدرسین حوزة علمیة قم،1413ق.
  7. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، طائف، مکتبـة الصدیق، 1414ق.
  8. ابن شهر آشوب، متشابه القرآن، تهران، بیدار، 1328.
  9. ابن میثم بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، تحقیق سید احمد حسینی، قم ، مکتبـة‌ آیت الله
  10. مرعشی، چ2، 1406ق.
  11. ابن هشام ، ابومحمد، السیرة النبویه، بیروت، چ3، 1421ق.
  12. ابو ریه، محمد، أضواء علی السنـة المحمدیـة أو دفاع عن الحدیث، بیروت، مؤسسة منشورات
  13. الاعلمی‌‌للمطبوعات، بی تا.
  14. ابوالفتوح حسین بن علی رازی، تفسیر روض الجنان و روح الجنان، مشهد، آستان قدس رضوی،
  15. ق.
  16. ابوصلاح حلبی، تقی بن نجم الدین، تقریب المعارف، تحقیق رضا استادی، قم، جامعة مدرسین،
  17. آخوند خراسانی، محمد کاظم، حاشیـة المکاسب، تصحیح مهدی شمس الدین، وزارت فرهنگ
  18. و ارشاد اسلامی،1281.
  19. جوادی آملی، عبدالله، سرچشمة اندیشه، ج4، قم، اسراء، 1383.
  20. _______، منزلت عقل در هندسة معرفت دینی، چ3، قم، اسراء، 1387.
  21. حب الله ، حیدر، نظریه السنـة فی الفکر الإمامی‌‌الشیعی التکون و الصیرورة، بیروت، مؤسسة
  22. الانتشار العربی، 2006.
  23. حسینی جلالی، سیدمحمد رضا، تدوین السنـة الشریفـة، قم، مکتب الإعلام الاسلامی، 1413ق.
  24. حکیم، محمد طاهر، السنـة فی مواجهـة الأباطیل، بی‌جا، مطبوعات رابطه العالم الاسلامی، 1402ق.
  25. حلی، حسن بن یوسف، أنوار الملکوت فی شرح الیاقوت، بی جا، الشریف رضی، بی‌تا.
  26. _______، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح حسن حسن زاده آملی، قم، جامعه
  27. مدرسین، بی‌تا.
  28. _______، چهار رساله اعتقادی، تحقیق رسول جعفریان، قم،کتابخانه آیت الله مرعشی، 1376.
  29. _______، معارج الأصول، تحقیق نجم الدین جعفر بن حسن، قم، مؤسسة آل البیت،1413ق.
  30. حمصی، سدیدالدین ، المنقذ من التقلید، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چ1، 1412ق.
  31. رازی، ابوالفتوح، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان
  32. قدس رضوی، 1408ق.
  33. ربانی گلپایگانی، علی، وحی نبوی، بررسی نقش پیامبر(ص) در پدیده وحی، تهران، پژوهشگاه
  34. فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1391.
  35. سبحانی تبریزی، جعفر، مصادر الفقه الإسلامی‌‌و منابعه، بیروت، دارالأضواء، 1419ق.
  36. _______، کلیات فی علم الرجال، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1423ق.
  37. _______، منشور جاوید، قم، مؤسسة امام صادق،1386.
  38. شاطبی، ابراهیم بن موسی، الموافقات فی أصول الشریعه، بیروت، دارالکتب العربی، 1423ق.
  39. شاکرین، حمیدرضا، مبانی و پیش انگاره‌های فهم دین، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه
  40. اسلامی،1390.
  41. شبر، عبدالله، حق الیقین فی معرفـة أصول الدین، صیدا، مطبعه العرفان، 1352.
  42. شحرور، محمد، السنـة الرسولیـة و السنـة النبویـة، بیروت، دارالساقی، 2013.
  43. _______، الکتاب و القرآن قراءة معاصرة، بیروت، شرکه المطبوعات للتوزیع و النشر، 2000.
  44. شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیـة فی فقه الإمامیـة، قم، جامعه مدرسین ، چ2، 1417ق.
  45. صادقی تهرانی، محمد ، الفرقان فی تفسیر القرآن بالسنـة، فرهنگ اسلامی‌‌، قم، 1406ق.
  46. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، الاعتقادات، مترجم محمد علی حسنی، تهران، علمیه اسلامیه،
  47. طباطبایى، محمدحسین،‏ المیزان فی تفسیر القرآن‏، مؤسسـة الأعلمی للمطبوعات‏، لبنان، 1390.
  48. _______، شیعه در اسلام، قم، انتشارات اسلامی، 1362.
  49. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1408ق.
  50. الطوسی، محمد بن الحسن، الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، بیروت، دارالاضواء، 1406ق.
  51. _______، التبیان فی تفسیر القرآن، مصحح عاملی، احمد حبیب، بیروت، دار إحیاء التراث
  52. العربی، بی‌تا.
  53. _______، عدة الأصول ، موسسه آل البیت، قم، بی تا.
  54. عشماوی، محمد سعید، حقیقـة الحجاب و حجیـة الحدیث، قاهره، الکتاب الذهبی، 2002.
  55. علیدوست، ابوالقاسم، فقه و مصلحت، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،
  56. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله،إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، تحقیق مهدی رجایی، قم،
  57. کتابخانه عمومی‌‌حضرت آیت الله العظمی‌‌مرعشی نجفی، بی تا.
  58. _______، اللوامع الإلهیـة فی المباحث الکلامیه، تحقیق سید محمد علی قاضی طباطبایی ، قم،
  59. دفتر تبلیغات اسلامی‌‌حوزه علمیه قم ، 1396.
  60. فخر رازی، محمد بن عمر، المحصول فی علم أصول الفقه، تحقیق طه جابر فیاض علوانی،
  61. بیروت، موسسه الرساله، چ2، 1412ق.
  62. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم،مؤسسة دارالهجره، 1409ق.
  63. فضلی ، عبدالهادی، أصول الحدیث، بی جاف موسسه ام القری للتحقیق و النشر، 1416ق.
  64. قائمی‌‌نیا، علیرضا، وحی و افعال گفتاری، قم، زلال کوثر، 1381.
  65. قدردان قراملکی، محمد حسن،‌ آیین خاتم، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1386.
  66. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1364.
  67. کلینی رازی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه،
  68. لاهیجی، عبدالرزاق، گوهر مراد، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1372.
  69. مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
  70. مرتضی علم الهدی، علی بن الحسین، تنزیه الأنبیاء و الأئمـة، مترجم امیر سلمانی رحیمی، مشهد،
  71. به نشر، 1377.
  72. مصباح یزدی، محمد تقی، راهنما شناسی، قم، حوزة علمیه، 1367.
  73. مطهری، مرتضی، نبوت، تهران، صدرا، 1377.
  74. معرفت، محمد‌هادی، تنزیه الأنبیاء از آدم تا خاتم، قم، نبوغ، 1374.
  75. مغنیه، محمد جواد، التفسیر الکاشف، قم، دارالکتاب الاسلامی، 1424ق.
  76. مفید، محمد بن محمد بن نعمان بغدادی، تصحیح اعتقادات امامیه، قم، المؤتمر العالمی‌‌للشیخ
  77. المفید، 1413.
  78. _______، أوائل المقالات، تحقیق ابراهیم انصاری زنجانی، عباسقلی چرندابی و فضل الله
  79. زنجانی، قم، الموتمر العالمی‌‌لألفیــة الشیخ المفید، 1413ق.
  80. _______، النکت الاعتقادیه، قم، کنگره هزاره شیخ مفید، 1413ق.
  81. _______، مصنفات الشیخ المفید ، تحقیق علی میرشریفی، قم، مکتبه الإعلام الاسلامی،
  82. ق.
  83. مقداد، فاضل، اللوامع الإلهیـة، تعلیق قاضی طباطبایی، تبریز، نشر شفق، 1396.
  84. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه‏،تهران، دار الکتب الإسلامیـة،1371.
  85. _______، بحوث فقهیـة عامـة، قم، مؤسسة امام علی، 1428ق.
  86. نصیری، علی، رابطه متقابل کتاب و سنت، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه
  87. اسلامی، 1386.
  88. نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، قم ، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، 1407ق.
  89. هاشمی‌‌تنکابنی، سید موسی، عصمت ضرورت و آثار، قم، بوستان کتاب، 1390.
  90. Brown, Daniel, Rethinking Tradition in Modern Islamic Thought,
  91. Cambridge, 1996.
  92. Goldziher, Ignaz; Muslim Studies, Edithed by S. M. Stern, Translated by
  93. C.R.Barber , London, George Allen and Unwin, 1971.
  94. Schact, Joseph, The Origins of Muhammadan Jurisprudence,
  95. Oxford, London, 1959.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار