مبانی جهان‌شناختی رمزپردازی در حکمت متعالیة صدرایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری حکمت متعالیه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

رمزپردازی شیوه‌ای برای انتقال معانی است که در حوزه‌های مختلفی مانند حکمت و هنرهای سنتی کاربرد داشته و در عرصة فرهنگ و تمدن اسلامی نیز دارای سابقه است. سهروردی و عرفا از رمزپردازی به شکل گسترده‌ای استفاده کرده‌اند. از آنجا که حکمت متعالیه یکی از مهم‌ترین مکاتب حِکمی در حکمت اسلامی است این مسئله قابل تأمل است که در حوزة جهان‌شناسی کدامیک از مبانی این حکمت با رمزپردازی تناسب داشته و می‌تواند به عنوان پشتیبان نظری آن قرار گیرد؟ مبانی جهان‌شناسی حکمت متعالیه به دلیل بهره‌مندی از نگاه وجودی، با مسئلة رمزپردازی کاملاً سازگار و متناسب است. از این میان می‌توان به مبانی‌ای هم‌چون مثُل افلاطونی، تطابق عوالم، عالم مثال و حرکت جوهری اشاره کرد که هر یک به نحوی مبین رمزپردازی است؛ لذا مبانی جهان‌شناسانه حکمت متعالیه چارچوبی را فراهم می‌نمایند که بر اساس آن‌ رمزپردازی دارای بنیانی عقلانی خواهد بود و همچنین معیاری را برای ارزیابی رمزپردازی‌های صحیح و عقلانی در اختیار قرار می‌دهد. در این مقاله برای دستیابی به مطلوب از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Cosmological foundation of symbolism in Mulla sadra’s transcendental wisdom

نویسنده [English]

  • Ahmad Reza Honari
PhD student in Transcendental Wisdom, Institute of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

Several ways has used for transmission of meaning especially metaphysical meaning in human culture and civilization during the history that symbolism is included. Symbolism has used in different fields such as wisdom and traditional arts and it has a history in Islamic civilization. We can find it in Suhrawardi’s illuminationist wisdom and Islamic mysticism widely. Because of Mulla sadra’s transcendental philosophy has had a significant place in Islamic philosophy, it’s deserve to consider that which cosmological foundations of this wisdom are appropriate to symbolism and can be a theoretical supporter for it. Cosmological foundations of Mulla sadra’s transcendental wisdom, For the existential approach, are totally appropriate and compatible with symbolism. These foundations incorporate platonic ideas, imaginal world, substantial motion and etc that each one expresses symbolism in a specific way. Then Cosmological foundations of Mulla sadra’s transcendental wisdom provide a framework that based on it symbolism will has a firm and intellectual basis and also make available a criteria to evaluate right and intellectual symbolism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • transcendental wisdom
  • cosmological foundation
  • Symbol
  • symbolism

مراجع

  1. آملی، سید حیدر، تفسیر المحیط الاعظم، چ3، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد،
  2. ق.
  3. ______، المقدمات من کتاب النصوص، تهران، قسمت ایرانشناسی انستیتو ایران و فرانسه
  4. پژوهش‌های علمی در ایران، 1352.
  5. ______، انوارالحقیقـة و اطوارالطریقـة و اسرارالشریعـة، قم، نورعلی‌نور، 1382.
  6. ابن‌ترکه، صائن الدین علی، شرح گلشن راز، تهران، آفرینش، 1375.
  7. ابن‌سینا، الشفا (الاهیات)، قم، مکتبه آیـة الله مرعشی، 1404ق.
  8. ______، الشفا (الطبیعیات)، قم، مکتبه آیـة الله مرعشی، 1404ق.
  9. ______، الاضحویه فی المعاد، تهران، شمس تبریزی، 1382.
  10. اخوان الصفا، رسائل، بیروت، الدار الاسلامیه، 1412ق.
  11. اعوانی، غلامرضا،«مبادی هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی نگاه نمادین به جهان»، خیال، شمارة 5،
  12. ص53- 42، 1382.
  13. امینی، مهدی،«بررسی مبانی حِکمی رمز و نماد در اندیشه ملاصدرا»، فصلنامة کیمیای هنر، سال
  14. پنجم، شمارة 18، 1395.
  15. سبزواری، هادی، شرح منظومه، تهران، نشر ناب، 1379.
  16. السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى التصوف، لیدن، مطبعه بریل، 1914.
  17. سهروردی، شهاب الدین، مجموعه مصنفات، چ2، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی،
  18.  
  19. صدرالمتألهین، مفاتیح الغیب، تهران، مؤسسة تحقیقات فرهنگی، 1363.
  20. ______، الحکمـة المتعالیـة فى الاسفار العقلیـة الاربعـة، چ3، بیروت، دار احیاء التراث، 1981.
  21. ______، العرشیـة، تهران، مولی، 1361.
  22. ______، تعلیقه بر حکمـة الاشراق، چاپ سنگی، بی‌تا.
  23. ______، ایقاظ النائمین، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، بی‌تا.
  24. ______، المظاهر الالهیـة فی اسرار العلوم الکمالیه تهران، بنیاد حکمت صدرا، 1387.
  25. ______، سه رسائل فلسفی، چ3، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1387.
  26. ______، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تهران، انتشارات حکمت، 1375.
  27. ______، مجموعه الرسائل التسعـة، تهران، بی‌نا، 1302.
  28. ______، شرح الهدایـة الاثیریـة، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی،1422ق.
  29. ______، کسر اصنام الجاهلیـة، تهران، بنیاد حکمت صدرا، 1381.
  30. ______، المبدا و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفة ایران، 1354.
  31. ______، الشواهد الربوبیـة فى المناهج السلوکیه، تحقیق سید جلال‌الدین آشتیانی، چ4، قم،
  32. بوستان کتاب، 1386.
  33. طباطبایی، سید محمد حسین، بدایـة الحکمـة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، بی‌تا.
  34. غزالى، ابوحامد محمد، إحیاء علوم الدین‏، بیروت، دارالکتاب العربى‏، بی‌تا.
  35. قبادیانی، ناصرخسرو، وجه دین، چ4، تهران، اساطیر، 1393.
  36. ______، جامع الحکمتین، چ2، تهران، طهوری، 1363.
  37. کربن، هانری، چشم اندازهای فلسفی و معنوی اسلام ایرانی، ترجمة انشاءالله رحمتی، تهران،
  38. سوفیا، 1391.
  39. ______، ابن‌سینا و تمثیل عرفانی، ترجمة انشاءالله رحمتی، تهران، جامی، 1387.
  40. کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
  41. کمالی‌زاده، طاهره، مبانی حِکمی هنر و زیبایی از دیدگاه شهاب الدین سهروردی، چ2، تهران،
  42. فرهنگستان هنر، 1392.
  43. معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، تهران، نامن، 1384.
  44. مولوی، جلال‌الدین‌محمد، کلیات دیوان شمس تبریزی، تهران، طلوع، بی‌تا.
  45. الهاشمی، السید احمد، جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع، الطبعه العاشره، مصر، مطبعه
  46. الاعتماد، 1939م.
  47. همدانی، عین‌القضات، نامه‌ها (مکتوبات)، چ2، تهران، اساطیر، 1387.
  48. هنری، احمدرضا، «مبانی هستی‌شناختی رمزپردازی در حکمت متعالیه»، دو فصلنامة علمی
  49. پژوهش‌های هستی‌شناختی، سال هشتم، شمارة 15، 1398
  50. ______، «رمزپردازی معرفت در اندیشه صدرا»، دو فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های معرفت‌شناختی، سال هشتم، شمارة 18، 1398

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار