شناخت پذیری صفات الهی و معناشناسی آن از منظر ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه قم

چکیده

فهم صفات الهی و تبیین دقیق معنای آن‌ها، همواره یکی از چالش‌های متفکران اسلامی‌‌بوده است. ملاصدرا با تفکیک میان مفهوم و مصداق، در صدد ارائه روشی برای فهم صفات الهی است که در عین تأکید بر شناخت پذیر بودن صفات الهی، منجر به یکسان انگاری صفات خداوند و مخلوقات نشود. ازنظر ملاصدرا همان‌گونه که وجود یک حقیقت واحد است که در همة اشیا سریان دارد، صفات حقیقی خداوند یعنی علم و قدرت و حیات و اراده نیز به مانند وجود هستند به‌این معنا که یک علم و قدرت و حیات و اراده داریم که در همة اشیا سریان دارند. او در برخی واژه‌های خود، ترادف مفهومی‌‌صفات الهی را انکار می‌کند و در برخی دیگر،‌این ترادف مفهومی‌‌را قبول کرده است؛‌ این اختلاف در بین کلمات ملاصدرا به سبب مقام احدیت و واحدیت خداوند متعال است. از نظر ملاصدرا در صفات خبریة خداوند متعال، باید به روح معنا توجه کرد.‌ این روش که روش راسخین در علم است، سبب تاویل معنای ‌آیات قرآن نبوده و منافاتی با ظاهر‌ آیه ندارد بلکه درواقع تکمیلی بر معنای ظاهری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Cognitivity of Divine Attributes and Their Semantics from Mulla Sadra's Perspective

نویسنده [English]

  • mehdi azadparvr
PhD in Islamic Philosophy and Theology, Qom University
چکیده [English]

Understanding the divine attributes and clarifying their meaning accurately has always been one of the challenges of Islamic thinkers. Through distinguishing between concept and instance, Mulla Sadra tried to devise a method through which he could foreground the cognitivity of divine attributes without making them equal to creatures’ attributes. From Mulla Sadra’s point of view, God’s attributes like knowledge, power, eternal-living and agency are similar to existence as a universal fact which applies to all beings.  In some passages, Mulla Sadra denies the conceptual synonymy of the divine attributes, and in some others, he accepts it. This difference can be attributed to the oneness and unity of God, the Almighty. According to Mulla Sadra in relation to God’s predicative attributes, one should pay attention to the essence of meaning. This method, which is the method of science advocates, does not lead to meaning interpretation of the verses of the Qur'an and does not contradict the form of the verses. It, in fact, complements the literal meaning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mulla Sadra
  • cognition
  • divine attributes
  • predicative attributes

مراجع

ابن سینا، حسین، الشفاء- الالهیات، قم، کتابخانة آیت الله مرعشی نجفی، 1404ق.
ابوالفتح الشهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، بیروت، دار و مکتبه الهلال،
  2003.
جوادی آملی، عبدالله، تسنیم (ج10)، قم، اسراء، 1385.
______،  تسنیم (ج13).  قم، اسراءف،  1389ش.
______،  تسنیم (ج16). قم، اسراء، زمستان 1388.
______،  شرح حکمت متعالیه اسفار اربعه، تهران، الزهراء، 1368.
______،  قرآن در قرآن، قم، اسراء، بهار1388.
زنوزی، عبدالله، لمعات الهیه، تهران، انجمن حکمت، 1361.
زنوزی، علی، بدائع الحکم، تهران، الزهرا، 1376.
سبحانی، جعفر،الالهیات علی هدی الکتاب و السنه و العقل، قم، المرکز العالمی‌‌للدراسات
  الاسلامیه، 1412ق.
صدرالمتألهین شیرازی، محمد ابن ابراهیم، الحکمـة المتعالیـة فی الاسفار العقلیـة الاربعـة،
  بیروت، داراحیاءالتراث العربی، 1981.
______،  الشواهد الربوبیـة، مشهد، المرکز الجامعی النشر، 1360.
______،  المبداءو المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه، 1354.
______،  المظاهر الالهیه فی الاسرار العلوم الکمالیه، تهران، بنیاد حکمت صدرایی،
  1378.
______،  سه رسالة فلسفی، قم، بوستان کتاب، 1387.
______،  شرح اصول الکافی، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1383.
______،  مجموعه رسایل فلسفی، تهران، حکمت، 1420ق.
______،  مفاتیح الغیب، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
طباطبایی، سید محمدحسین، نهایـة الحکمـة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1416ق.
فیاضی، غلام­رضا، نهایـة الحکمـة (صححها و علق علیها غلامرضا الفیاضی)، قم، مؤسسة
  آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1386.
مصباح یزدی، محمدتقی، تعلیقـة علی نهایـة الحکمـة، قم، مؤسسة درراه حق، 1405ق.
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار (جلد10)، تهران، صدرا، 138

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار