بررسی هستی و چیستی «هنر متعالی» از منظر حکمت متعالیه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی دانشکده اخلاق و تربیت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی(نویسندة مسئول)

چکیده

از ویژگی‌های برجستة حکمت متعالیه، توجهی است که به زیبایی در صنایع لطیفه دارد. ملاصدرا از منظر وجودشناسی به هنر و زیبایی‌شناسی هنری و ارتباط عشق و هنر و توانمندی‌های نهفته در هنر نگاه کرده و به ‌جزییاتی پرداخته که در افق زیبایی‌شناسی قابل توجه و تأمل است. طبق مفروضات هستی شناختی و انسان شناختی ملاصدرا، انسان دارای عوالمی است و هنر به عنوان صنایع لطیفة انسان در این عوالم رشد و نضج می‌یابد. در‌ این مقاله تلاش شده است که هنر و آفرینش به عنوان اثر هنری از منظر ملاصدرا تبیین شود. بر اساس نتایج پژوهش در حکمت صدرایی هنر متعالی از نظر ملاصدرا آدمی‌‌را به تشبه به باری تعالی می‌‌رساند. ملاصدرا به‌هنر به‌صورت عام و فراگیر می‌نگرد و به آن صبغة معنوی و قدسی می‌دهد. از آنجا که هنر و صنایع لطیفه را با عشق عفیف و زیبایی‌شناسی معنوی پیوند می‌زند و هدف از آن را رسیدن به معشوق حقیقی و زیبایی‌های ملکوتی تلقی می‌کند و در واقع برای هنر جایگاه ارزشی، معنوی و قدسی قایل است. ملاصدرا در تلقی خود از هنر گامی فراتر نهاده و دیدگاه خود را در قالب یک نظریة واحد که می‌توان آن را  «محاکات متعالی» خواند ارائه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the Existence and the Nature of "Transcendent Art" from the Perspective of Transcendent Wisdom

نویسنده [English]

  • Seyed Nuredin Mahmoudi
Faculty of Ethics and Training, Institute of Humanities and Cultural Studies (Corresponding Author)
چکیده [English]

One of the outstanding features of transcendent wisdom is its attention to beauty in fine arts. From the ontological point of view, Mulla Sadra has looked at art and artistic aesthetics and the relationship between love and art and the abilities hidden in art and has dealt with details that are remarkable and contemplative in aesthetics. According to Mulla Sadra's ontological and anthropological assumptions, man has worlds and art, as a subtle human industry, grows and matures in these worlds. In this article, an attempt has been made to explain art and creation as a work of art from the perspective of Mulla Sadra. According to the results of the present study, in Sadra's wisdom, transcendent art makes a person look like a transcendent being. Mulla Sadra looks at art in a general and all-encompassing way and gives it a spiritual and sacred character. Because it connects fine arts and crafts with virtuous love and in fact gives art a valuable, spiritual and sacred place.Mulla Sadra goes a step further in his conception of art and presents his point of view in the form of a single theory which can be called "transcendent imitation".
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • art
  • creation of artwork
  • world of imagination
  • wisdom of Sadra

مراجع

ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، مجموعه رسایل: رساله عشق، ترجمة ضیاءالدین دری. بی جا، 1360
______،  الاش‍ارات‌ و التنبیهات‌. تحقیق‌ مجتبی‌ ال‍زارعی‌. ت‍ه‍ران، نشر ال‍ه‍دی‌‌، 1379.
امامی جمعه، سیدمهدی، فلسفه هنر در عشق‌شناسی ملاصدرا، تهران، فرهنگستان هنر، 1385.
انصاریان، زهیر، "بازشناسی عناصر فلسفه هنر بر پایه مبانی حکمت صدرایی"، فصلنامه تخصصی نقد و نظر، 11 (43 و 44): 246-220، 1385.
انصاریان، زهیر، رضااکبریان، لطف‌الله نبوی، "نظریة تنزیل - تأویل در‌اندیشة صدرالمتألهین؛ مقدمه‌ای بر فلسفة دینی"، دو فصلنامة علمی ـ پژوهشی حکمت صدرایی، 3 (2): 53-37، 1394.
بلخاری قهی، حسن، آشنایی با فلسفة هنر، تهران، سورة مهر، 1389.
جوادی آملی، عبدالله، شرح حکمت متعالیه، قم، اسراء، 1376.
حسینی، داوود، "حقیقت، وجود و تقرر؛ تأملی تاریخی دربارة نظر صدرا در باب تحقق وجود در برابر نظر میرداماد"، دو فصلنامة حکمت معاصر، 7 (1): 85-106، 1396.
______، "در جهان بودن ماهیت؛ تأملی در نظر صدرا در باب تحقق ماهیت"، دو فصلنامة حکمت معاصر، 9 (2): 71-91، 1397.
خسرونژاد، مرتضی،"پیامدهای تربیتی نظریه حرکت جوهری"، مجلة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورة هیجدهم، شمارة دوم، پاییز، ص85-72، 1381.
سهروردی، شهاب الدین یحیی، اسفار اربعه، قم، انتشارات مصطفوی، 1368.
______، مجموعه مصنفات، تصحیح هانری کربن و سید حسن نصر، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372.
______، حکمـة‌الاشراق، ترجمة فتحعلی اکبری، تهران، نشر علم‏، 1388.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، اسرار الآیات. تهران، انتشارات انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، 1360.
نقیبی، سیدمحمد حسین، عبدالله نصری، "علم حضوری مؤثر در ادراک حسی و لوازم معرفت‌شناختی آن از دیدگاه حکمت متعالیه"، دو فصلنامة حکمت معاصر، 10 (2): 249-269، 1398.
هاشم نژاد، حسین، سیدجواد نعمتی، "زیبایی شناسی در فلسفه صدرالمتالهین"، مجله فلسفه،
39 (2): 162-137، 1390.
 
Kamal، M.  From Essence to Being: The Philosophy of Mulla Sadra and Martin
   Heidegger. ICAS Presst, 2010.
 
Rizvi، S. H. Mulla Sadra and metaphysics: modulation of being. Routledget,
   2013.            

                                                                             

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار