بررسی سه تقریر نوصدرایی از تبیین ملاصدرا درخصوص نفی شریک از خداوند

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان (نویسندة مسئول)

چکیده

عدم شراکت ممکنات در اوصاف وجودی و کمالی خداوند، با تحلیل‌های مختلفی در عرفان نظری و فلسفة اسلامی همراه بوده است. حکمای مسلمان در بحث از یگانگی خداوند، مرادشان نفی شریک از خداوند به مثابه واجب بالذات است. از نظر ملاصدرا، شریک نداشتن خداوند بدین معنی است که اساساً فرض شریک هم برای او محال است. این حکم، سایر مفاهیم صادق بر خداوند را هم شامل می‌شود، مانند شیئیت و علم و قدرت. حکمای نوصدرایی تحلیل‌های نسبتاً متفاوتی مطرح کرده‌اند که در این جستار تلاش خواهیم نمود به تبیین و ارزیابی سه تقریر نوصدرایی و میزان قرابت آنها به دیدگاه ملاصدرا توجه نماییم. زنوزی و آقا علی مدرس تلاش می‌کنند تا بر اساس تمایز وجود رابط و مستقل و عین ربط بودن رابط به واجب، و نیز تشابه به مالک و مملوک، نظر ملاصدرا را تحلیل نماید اما در تحلیل علامه طباطبائی، در مفاهیمی که بر خداوند و ممکنات به طور مشترک می‌توان حمل نمود، خداوند از نظر خصوصیتِ مصداق، شریک و مثل ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Three Neo-Sadrian Interpretations of Mulla Sadra’s Delineation of Negation of Associating any Partner with God

نویسنده [English]

  • hasan ahmadizade
The faculty member of Kashan University (author of responsible)
چکیده [English]

In the theoretical mysticism and Islamic philosophy, not associating any partner with God has always been subject to different interpretations. When Muslim philosophers refer to unity, what they mean is negation of associating any partner with God, as the Necessary Existence by Nature (Wajeb-e-Be-ahzat). From Mulla Sadra's point of view, God’s having no partner means that it is impossible to assume God with a partner. This extends to include the other attributes of God, like knowledge, power and thingness. Neo-Sadrian thinkers have proposed different interpretations of Sadra's view of associating a partner with God. The present article is an attempt to explain three Neo-Sadrian interpretations and try to show how close they are to Sadra’s views. Molla Abdollah Zanuzi, and Agha Ali Modarres try to explain Sadra's view based on the distinction between Per Se Existence and Per Accident Existence, or the Owner and property, but Allame Tabatabaee believes that in relation to the attributes that are common to God and humans, God has no partner due to the typicality of instance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • not having a partner
  • Mulla Sadra
  • copulative existence
  • instance
  • Neo-Sadrian

مراجع

ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله،  التعلیقات، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1379.
_______، المبدأ و المعاد، تهران، مؤسسة مطالعات اسلامی، 1363.
زنوزی، ملاعبدالله، لمعات الهیه، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1361.
سهروردی، شهاب الدین، یحیی بن حبش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1355.
شیرازی، صدرالدین محمدبن ابراهیم(ملاصدرا)، الحکمـة المتعالیـة فی الاسفار العقلیـة الاربعـة، بیروت، دارالاحیاءالترث‌العربی، 1981. 
_______، مفاتیح الغیب، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
_______، الشواهد الربوبیه، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1382.
_______،  المبدأ و المعاد، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1381.
صدوق، محمدبن علی،  التوحید، ترجمة محمد قنبری، قم، وانک، 1390.
طباطبائی، سید محمد حسین،  نهایـة الحکمـة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1362.
_______، علی و الفلسفـة الالهیـة، بی‌جا، دارالاسلامیه، 1412ق.
عبودیت، عبد الرسول،  نظام حکمت صدرایی، ج2، تهران، سمت، 1394.
فارابی، ابونصر، آراء اهل المدینه الفاضلـة و مضاداتها، تعلیق: علی بوملحم، بیروت، الهلال، 1995.  
مدرس، آقا علی، بدایع الحکم، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز، 1380.
مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، ج2، قم، انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1390.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار