آینه معرفت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

دسترسی آزاد

خقوق نویسندگان

فرآیند داوری

فرآیند پذیرش مقالات

تأملی بر هویت فلسفه به مثابه حکمت در رساله الجمع بین رأیی الحکیمین فارابی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی (نویسندة مسئول)

2 عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

3 عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران

چکیده

اگرچه فارابی در رساله الجمع همان موضوع مشهور موجود به ما هو موجود را برای فلسفه ذکر می‏کند و توضیح می‏دهد که دایرة شمول موضوع فلسفه همة موجودات‏اند و در واقع ماهیت یونانی- ارسطوئی برای فلسفه قائل می‏شود لکن با توجه به اوصاف و ویژگی‏هایی که وی در این رساله برای فلسفه بیان می‏‌کند، می‏توان چنین دریافت که او در این رساله برای معرفی فلسفه، مفهوم قرآنی حکمت را در نظر داشته است. به زعم ما فارابی ماهیت فلسفه را علم به موجود به ماهو موجود دانسته لکن هویتی که برای این دانش در این رساله ترسیم کرده است، چیزی شبیه به مفهوم دینی حکمت موجود در کتاب مقدس مسلمانان است و در معنایی گسترده‏تر الگویی که فارابی در این رساله برای هویت فلسفه در جهان اسلام ارائه می‏دهد ماهیتی یونانی- ارسطوئی با هویتی دینی است با اوصاف مذکور در قرآن، اوصافی همانند اتقان، عدم اختلاف، نبود خلل و سستی در احکام آن و مطابقت با متن واقع که از لسان مردان الهی بیان می‏شود و هدایت بخش و درخور پیروی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Deliberative Account of Philosophy as Wisdom in al-Farabi’s Treatise al- Jam’ Beyne Ra’yy Al-Hakimayn

نویسندگان [English]

  • seyyed mohsen hosseini 1
  • eyn allah khademi 2
  • ramzan mahdavi azadboni 3

1 PhD Student in Islamic Philosophy and Theology, Tarbiat Dabir Shahid Rajaei University (Corresponding Author)

2 Faculty member of Tarbiat Dabir Shahid Rajaei University

3 Faculty member of Mazandaran University

چکیده [English]

Although al-Farabi’s treatise al- Jam’ Beyne Ra’yy Al-Hakimayn, affirms that the scope of the subject matter of philosophy encompasses all beings, and this is, in fact, an affirmation of the Greco-Aristotelian nature of philosophy, from the attributes and descriptors he counts for philosophy it can be inferred that, in this treatise, he had the Quranic concept of wisdom in his mind for the term philosophy. The present paper argues that al-Farabi views the nature of philosophy as the knowledge of all beings, meanwhile the way he has depicted the identity of this knowledge reminds us of the religious concept of wisdom in the Muslim’s holy scripture. In a broader sense, the identity of philosophy, asdepicted in this treatise, has a Greco-Aristotelian nature with a religious identity characterized with Qur'anic terms such as persuasiveness, non-difference, lack of inconsistency in its rulings and conformity with the actual text as expressed by divine men to be received and emulated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • al-Farabi
  • al-Farabi’s treatise al- Jam’ Beyne Ra’yy Al-Hakimayn
  • identity of philosophy
  • wisdom
مراجع
 قرآن کریم
تهانوی، محمدعلی، کشف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، مکتبه لبنان ناشرون، 1996 .
حکمت، نصراله، متافیزیک ابن‏سینا، چ2، تهران، الهام، 1398.
______، فارابی؛ فیلسوف غریب، تهران، نشر علم، 1389.
______، درآمدی بر تاریخ فلسفه اسلامی، چ2، تهران، الهام، 1399.
______، " کتاب الجمع فارابی و نسبت آن با اثولوجیا"، دو فصلنامة فلسفی شناخت، شمارة 1/59، ص 41-27، 1387.
داوری اردکانی، رضا، ما و تاریخ فلسفة اسلامی، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389.
______،  فارابی، تهران، طرح نو، 1374.
راغب اصفهانی، ابی القاسم حسین بن محمد، المفردات، تحقیق و ضبط محمد سید کیلانی، تهران، مکتبه المرتضویه، 1332.
سجادی، سیدجعفر، فرهنگ معارف اسلامی، چ3، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1373.
سالاری طرزقی، زهرا، طاهره کمال زاده، فاطمه شهیدی، "بررسی مقایسه‏ای موضوع فلسفة اولی  در فلسفة فارابی و حکمت متعالیه ملاصدرا، پژوهش‏های هستی‌شناختی، شمارة هفده،
ص76-51 ، 1399.
صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی، ترجمة منوچهر صانعی دره بیدی، تهران، حکمت، 1366.
طباطبائی، سیدمحمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چ5، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، 1417 ق.
فارابی، ابونصر،  احصاء العلوم، مقدمه و شرح از دکتر علی بوملحم، بیروت، مکتبه الهلال، 1996.
______،  آراء اهل مدینه فاضله و مضادات‌ها، مقدمه شرح و تعلیق از دکتر علی بوملحم، بیروت، مکتبه الهلال، 1995(الف).
______،  تحصیل السعاده، قدّم و بوّبه و شرحه الدکتور علی بوملحم، مکتبه الهلال، بیروت، 1995(ب).
______،  فصول منتزعه، تحقیق و تصحیح و تعلیق از دکتر فوزی نجار، چ2، تهران، المکتبه الزهراء، 1405(الف).
______،   الجمع بین رأی الحکیمین، مقدمه و تعلیق از دکتر البیر نصری نادر، چ2، تهران، انتشارات الزهراء، 1405(ب).
______،  اربع رسائل فلسفیه؛ تعلیقات، تهران، حکمت، 1371.
______،  رسائل فارابی، ترجمه سعید حمیدیان، چ2، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1390.
فخررازی، ابوعبدالله محمدبن عُمر، مفاتیح الغیب، چ3، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.
قرشی، سید علی اکبر، قاموس القرآن، چ6، تهران، دار الکتب الأسلامیه، 1371.
کیان‏خواه، لیلا، «بررسی تعریف مابعدالطبیعه از دیدگاه فارابی(براساس کتاب‏های تحصیل السعاده، فلسفه ارسطاطالیس، الحروف و فصول منتزعه)»، حکمت سینوی(مشکوه الأنوار)، سال هجدهم، ص78-55، 1393(الف).
______، «تعریف مابعدالطبیعه براساس موجود به ما هو موجود از دیدگاه فارابی( براساس الجمع بین رأی الحکیمین، البرهان، احصاء العلوم، اغراض مابعدالطبیعه و تعلیقات)»، آئینه معرفت، شمارة 42، ص42-17، 1394.
______، «تحقیق وتصحیح انتقادی رساله "فی اغراض مابعدالطبیعه"»، جاویدان خرد، شمارة 26، ص157-119، 1393(ب).
محسن مهدی، «کتاب مله»، فصلنامه علمی- پژوهشی سیاسی، شمارة دوازدهم، 1379.
مجلسی، محمدباقربن محمدتقی، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه طبع و نشر، 1410 ق.
محمدی ری‏شهری، محمد، العلم و الحکمه فی کتاب و السنه، چ3، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، 1432.
ملاصدرا، تفسیرصدرالمتألهین، جلد4، چ2، قم، بیدار، 1366.
آینه معرفت
دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 70
خرداد 1401
صفحه 1-20
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار