دوازدهمین امام، از توهم تا واقعیت؛ نقدی بر احسان الهی ظهیر

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسة آموزشی پژوهشی امام خمینی

2 دانشجوی ارشد کلام و فلسفه دین مؤسسة آموزشی پژوهشی امام خمینی (نویسندة مسئول)

چکیده

احسان الهی ظهیر از نویسندگان معروف پرتلاش وهابی در رد عقاید شیعه است. وی در آثار متعدد خود وجود امام دوازدهم شیعیان را موهوم دانسته و بر این باور است که امام حسن عسکری علیه‌السلام فرزندی ندارد. او برای اثبات ادعای خود از روایات نقل شده از کتب شیعه و دیدگاه‌های اندیشمندان شیعی استفاده می‌کند. در این نوشتار دیدگاه ایشان و روایات و دیدگاه متکلمان شیعه نقل شده توسط ایشان مورد بررسی و نقد قرار می‌گیرد و مشخص می‌شود که نحوه استناد ایشان به این دسته از روایات و کتب شیعی صحیح نیست. همچنین در ادامه با توجه به روایاتی که از کتب معتبر اهل سنت نقل شده و به همراه ضمیمه کردن وقایع تاریخی منقول در کتب تاریخی، این نتیجه به دست می‌آید که وجود امام مهدی عجل الله امری موهوم نیست و هم از نظر شیعی و هم از نظر اهل سنت، امام حسن عسکری علیه‌السلام دارای فرزند هستند که همان مهدی منتظر در نزد شیعه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Twelfth Imam, from Delusion to Reality: Criticism of Ehsan Elahi Zahir

نویسندگان [English]

  • Mohammadhosien Faryab 1
  • Amir Pazhouhandeh 2
1 Member of the faculty of Imam Khomeini Educational and Research Institute
2 Master student of Theology and Philosophy of Religion, Imam Khomeini Educational and Research Institute (Corresponding Author)
چکیده [English]

Ehsan Elahi Zahir is one of the famous Wahhabi authors active in rejecting Shi'a beliefs. In his numerous works, he has considered the existence of the twelfth Shi'a Imam as delusional and believes that Imam Al-Hasan al-Askari (P.B.U.H.) did not have a child. To support his claim, he draws on narrations from Shi'a books and the views of Shi'a scholars such as Nobakhti, Al-Shaykh al-Mufid and Al-Tabarsi. In this article, his views and the narrations attributed to Shi’a theologians quoated by him are reviewed critically. The results show clearly that his citations are inaccurate. Furthermore, based on narrations from authentic Sunni sources supplemented with the historical events narrated in historical books, it is concluded that the existence of Imam Mahdi (a.s.) is not delusional and from a historical point of view and based on Shi’a’s and Sunni’s views Imam al-Hassan al-Askari had a son and his son is Imam Mahdi (a.s.).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elahi Zahir
  • the twelwer Shi’a
  • the messenger’s caliphs
  • trustee
  • signs of Imamate
ابن‌الأثیر، عز الدین، الکامل فی التاریخ، ج 6، بیروت- لبنان، دار الکتاب العربی، ١٤١٧ق/ ١٩٩٧.
ابن بابویه، محمد بن على، کمال الدین و تمام النعمـة، ج 2، تهران، 1395ق. 
_______، کمال الدین، ترجمة منصور پهلوان، قم‏، دار الحدیث‏، 1380.
ابن‌حجر الهیتمی، الصواعق المحرقـة على أهل الرفض والضلال والزندقـة، ج2، لبنان، مؤسسة الرسالـة، ١٤١٧ق/ ١٩٩٧.
ابن حنبل، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج 34، القاهرة، دار الحدیث، ١٤١٦ ق/ ١٩٩٥ .
ابن‌خلکان، وفیات الأعیان وأنباء أبناء الزمان، ج4، بیروت، دار صادر، ١٤٣١ق.
ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على‏، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام( لابن شهرآشوب)، قم، علامه، ۱۳۷۹.
أبوالفداء عماد الدین إسماعیل، المختصر فی أخبار البشر، ج 2، مصر، المطبعـة الحسینیـة المصریـة،  ٨ ذو الحجـة ١٤٣١ق.
أبوداود، سلیمان بن الأشعث الأزدی السِّجِسْتانی، سنن أبی داود، بیروت- صیدا، المکتبـة العصریـة، ١٤٣١ق.
أبوعبدالله، محمد بن إسماعیل البخاری الجعفی، صحیح البخاری، بیروت، دار طوق النجاة، عام ١٤٢٢ق.
إحسان إلهی ظهیر الباکستانی، الشیعـة والتشیع - فرق وتاریخ، لاهور- باکستان، إدارة ترجمان السنـة، الطبعـة: العاشرة، ١٤١٥ق/ ١٩٩٥.
_______،  الشیعـة وأهل البیت، لاهور- باکستان، إدارة ترجمان السنـة، تاریخ النشر بالشاملـة: ٢١ شوّال ١٤٣٢ق.
اربلى، على بن عیسى، کشف الغمـة فی معرفـة الأئمـة ( ط- القدیمـةتبریز، بنی هاشمی، ۱۳۸۱.
بحرانى، سیدهاشم بن سلیمان،  البرهان فی تفسیر القرآن‏، قم‏، مؤسسه بعثه‏، ۱۳۷۴.
الترمذی، محمد بن عیسى، سنن الترمذی، مصر، شرکـة مکتبـة ومطبعـة مصطفى البابی الحلبی، الثانیـة، ١٣٩٥ ق/ ١٩٧٥.
حمویی جوینی، ابراهیم بن محمد، فرائد السمطین، ج 2، تهران، داوود، ۱۳۷۸.
خزاز رازى، على بن محمد، کفایـة الأثر فی النصّ على الأئمـة الإثنی عشر، قم، 1401 ق.
شیخ صدوق، کمال الدین‏، ج2، چ2، تهران، انتشارات اسلامیه‏، 1395 ق‏.
طبرسى، فضل بن حسن‏، إعلام الورى بأعلام الهدى‏، چ3، تهران، اسلامیه، 1390ق‏.
طبرى آملى صغیر، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الإمامـة ( ط- الحدیثـةقم، بعثت، ۱۴۱۳ق.
طوسى، محمد بن الحسن، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج1، تهران، 1390 ق.
_______،  العقائد الجعفریـة، قم، مکتبـة النشر الإسلامی‏، 1411ق.
علامه حلى‏، واجب الاعتقاد على جمیع العباد، قم، کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى‏‏، 1374.‏
علم الهدی، علی بن حسین، الذخیرة فی علم الکلام، قم، مؤسسـة النشر الإسلامی‏، 1411 ق‏.
_______، رسائل الشریف المرتضی، ج3، قم، ناشردار القرآن الکریم، 1405 ق.
فاضل مقداد، الاعتماد فی شرح واجب الاعتقاد، مجمع البحوث الإسلامیـة، 1412ق.
فیاض لاهیجى، سرمایه ایمان در اصول اعتقادات، چ3، تهران، 1372 .
قطب الدین راوندى، سعید بن هبـة الله‏، الخرائج و الجرائح‏، ج3، قم، مؤسسه امام مهدى عجل الله تعالى فرجه الشریف‏‏، 1409 ق.‏
کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی( ط- الإسلامیـة)، ج 1، تهران، دار الکتب الإسلامیـة، 1407 ق‏.‏
محمد بن حبان، صحیح ابن حبان، بیروت، مؤسسـة الرسالـة، الأولى، ١٤٠٨ ق/ ١٩٨٨.
مسلم بن الحجاج القشیری النیسابوری، صحیح مسلم، القاهرة، دارإحیاء الکتب العربیـة: فیصل عیسى البابی الحلبی، ذو الحجـة ١٤٣١ق.
مفید، محمد بن محمد ، الإرشاد فی معرفـة حجج الله على العباد، ج 2، قم، کنگره شیخ مفید، 1413ق.
نوبختى، حسن بن موسى، فرق الشیعـة، چ2، بیروت‏، دارالأضواء، 1404 ق‏.