تحلیل عرفانى تمثل در قرآن کریم

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب(نویسندة مسئول)

2 عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

قرآن کریم همواره سرچشمه و مهم‌ترین منبع حکمت برای عارفان مسلمان بوده است و بسیاری از موضوعات عرفانی می‌تواند از نظر قرآنی بررسی شود، همچون تمثل که حق تعالی در قرآن از آن یاد کرده و در چند سوره به تمثل تصریح کرده است. در این پژوهش سعى شده با روش تحلیلی ـ توصیفی تمثّلی که در عرفان مطرح است با مراجعه به قرآن کریم بررسی شود تا از رهگذر شناخت دقیق‌تر تمثل و اقسام آن، ابعاد معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی تمثل نیز روشن‌تر شود. حاصل آنکه پس از مطالعه، تحلیل و مراجعه به تفاسیر آیات مرتبط با مسئله، نتایجی که به دست آمده حاکی از این است که تمثل منحصر در تمثل فرشتگان نیست و اموری دیگری همچون رؤیا، تمثل شیطان، معراج رسول اکرم (ص) و ... نیز که در قرآن ذکر شده‌اند می‌توانند در قالب تمثل تفسیر شوند. افزون بر این دیدگاه قرآن دربارة چیستی و چگونگی تمثّل، نحوة ارتباط آن با عوالم هستی و جنبه‌های معرفتی انسان به زبان وحی نیز قابل بررسی است. چه اینکه عارفان همواره با تحلیل نمونه‌های تمثل در قرآن کریم در پی دستیابی به شناخت عمیق‌تری از این مسئله بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mystical Analysis of Representation in The Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Kinana Mustafa 1
  • Amir Javan Arasteh 2
  • rahman bolhasani 2
1 Doctoral student of the University of Religions and Religions (corresponding author)
2 Member of the Faculty of Religions and Religions University
چکیده [English]

Qur'an has always been the source of wisdom and a lot of mystic issues can be studies from a Quranic perspective. Among these issues, we can refer to representation, which the Almighty has referred to in his heavenly book and has explicitly mentioned it in Maryam Surah. The present study, with an analytical-descriptive method, tries to clarify representation as it is introduced in mysticism and aims to deepen understanding of this concept and its types and also its two aspects namely epistemological and anthological aspects. The study shows that representation is not exclusively limited to the representation of angels. It rather includes other types, such as dreams, the Ascension, etc., which are all worthy of study. In addition, the Qur'anic perspective on the what and how of representation, its relationship with the worlds of existence and the man epistemological aspects as presented in revelation can also be studied. That is why mystics have constantly dealt with these issues through mystical analysis of sample representations in the holy Quran to facilitate deeper understanding of this issue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Representation
  • the Holy Quran
  • Islamic mysticism
  • dream
  • embodiment

مراجع

قرآن کریم.
آملی، حیدر بن علی، المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، نور علی نور، قم، ایران، ج۲، ج۵، چ ۳، ۱۴۲۲ق.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، جامع البدائع، لبنان، بیروت، دار الکتب العلمیـة، ۱۴۲۵ق.
ابن‌عربی، محیی الدین، الفتوحات المکیـة (۴جلدی)، ج١،ج۲،ج۳، لبنان، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
ابن‌عربى، محیى الدین، فصوص الحکم، تعلیق ابو العلا عفیفى، ج١، لبنان، بیروت، دار الکتاب العربی، ١٩۴۶.
بقلی، روزبهان بن ابی نصر، عرائس البیان فی حقائق القرآن، ج۲، لبنان، بیروت، دار الکتب العلمیه، منشورات علی بیضون، ۲۰۰۸.
بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۲، قم، مؤسسة البعثه، مرکز الطباعـة والنشر، ۱۴۱۵ق.
ترمذی، ابی عبدالله، ختم الاولیاء، تحقیق عثمان اسماعیل یحیی، لبنان، بیروت، المطبعه الکاثولیکیه، بی‌تا.
تلمسانی، عفیف الدین سلیمان بن علی، شرح منازل السائرین(التلمسانی)، ج۲، قم، بیدار،۱۳۷۱.
جندی، مؤید الدین، شرح فصوص الحکم(الجندی)، چ۲، قم، بوستان کتاب، ١٣٨١ .
حسن زاده آملی، حسن، المنتهی فی تفسیر قرآن المصطفی، ج۲، قم، الف لام میم، ۱۳۸۸.
حسن زاده آملی، حسن، مآثر آثار ( لطایف نوری)، ج۱، قم، الف.لام.میم، ۱۳۸۶.
سجادی، جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، ج۳، چ۳، تهران، کومش، ۱۳۷۳.
طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۴، ج۱۵، ج٢٠، چ۳، لبنان، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۵۲.
طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، چ۴، ایران، قم، الشریف الرضی، ۱۳۷۰.
طوسى، نصیر الدین، الاشارات و التنبیهات (مع المحاکمات)، ج٢، چ۲، ایران، قم، دفتر نشر الکتاب،  ۱۴۰۳ق.
قونوى، صدر الدین، الفکوک فی اسرار مستندات حکم الفصوص، تحقیق عاصم ابراهیم الکیالى، لبنان، بیروت، کتاب ناشرون، ۱۴۳۴ق.
قیصری، داوود بن محمود، شرح مقدمة قیصری بر فصوص الحکم، ترجمه حسین سید موسوی، تهران، حکمت، ۱۳۸۷.
قیصری، داوود بن محمود، شرح فصوص الحکم، تحقیق جلال الدین اشتیانى، تهران، الشرکـة العلمیـة والثقافیـة للنشر، ١٣٧٥.
مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۶۰، چ۲، لبنان، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
مرتضى زبیدى، محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، ج ۱۵، بیروت، لبنان،
دارالفکر،  ۱۴۱۴ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار