بررسی پیامدهای کلامی‌‌حسن و قبح عقلی

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

حسن و قبح عقلی و شرعی در سه حوزة عدل، نبوت و معاد نتایج متفاوتی دارند. نظریة حسن و قبح شرعی منجر به عدم توانایی اثبات عقلی صفات خداوند میشود، همچنین‌این نظریه قادر نیست بر لزوم بعثت و عصمت انبیا، معاد و تکلیف، دلیل عقلی ارائه نماید. در صورت شرعی بودن حسن و قبح تنها منبعی که براساس آن میتوان به صفات خدا دست یافت و او را منزه از انجام افعال قبیح و ظلم دانست اخبار شرع است، اما در شرایطی که عقلاً نمی‌توان انجام یا ترک افعال را در مورد خداوند اثبات کرد نه تنها شریعت اطمینان‌آوری خود را از دست می‌‌دهد، بلکه دور لازم می‌‌آید، زیرا شریعت را نمی‌‌توان از طریق خود شریعت اثبات کرد. و نیز احکام وعده و وعید آن الزام‌آور نخواهد بود. در مقابل نظریة حسن و قبح عقلی ‌این ضعف‌ها را در ناحیة لوازم و نتایج ندارد با پذیرش حسن و قبح عقلی میتوان صفات خدا را عقلاً اثبات کرد و با تأکید بر قبح اظهار معجزه از سوی مدعی دروغین نبوت و قبح نفی غرض از سوی خداوند بسیاری از مسائل در حوزة نبوت و فروعات آن عقلاً اثبات میشود. همچنین از طریق حسن و قبح عقلی میتوان بر ضرورت معاد دلیل عقلی ارائه کرد.

کلیدواژه‌ها